نشست «فرآیندهای ارزی واردات؛ چالش‎ها و راهکارها» روز چهارشنبه یکم آذرماه ۱۴۰۲، با حضور جمعی از اساتید و صاحبنظران و فعالان این حوزه در وزارت صنعت، معدن و تجات برگزار شد. این نشست، اولین نشست تخصصی از دهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در بازه آبان تا اسفندماه سال جاری با موضوع «حکمرانی ارزی؛ ثبات و رونق اقتصادی» در حال برگزاری است. دهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی فرآیندی چندماهه است که با افتتاحیه شروع شده، سپس با چندین نشست تخصصی ادامه می‎یابد و در نهایت با برگزاری اختتامیه در تاریخ ۲۹ بهمن ماه و همزمان با سالروز ابلاغ سیاست‎های کلی اقتصاد مقاومتی به کار خود پایان می‎دهد. همچنین در جریان این همایش، به جای مقاله «طرح سیاستی» دریافت، بررسی و داوری می‎شود تا مورد استفاده تصمیم‌گیران و دستگاه‎ها قرار گیرد.

در اولین نشست از این همایش به اهمیت، چالش‎ها و راهکارهای مرتبط با موضوع ثبت سفارش، تخصیص و تامین ارز و فرآیندهای ارزی واردات پرداخته شد.

نتیجه سیاستگذاری غلط ارزی، رکود در تولید داخلی و صادرات است

صالح ادیب زاده بنیانگذار گروه توسعه صنایع غذایی تحفه، در این نشست گفت: تولید یک چرخه زندگی و حیات است. اگر آن را درک کنیم نوع نگاه وزارت صمت، وزارت جهاد، بانک مرکزی و سایر دستگاه‎ها با نهادهای تولیدی متفاوت می‎شود. برخوردی که با تولیدکننده می‎شود حتی بعضا از برخوردی که با بازرگان می‎شود سخت‎تر و شدیدتر است. تولید باید یک چرخه ادامه‎دار باشد. یک بازرگان می‌تواند کارش را تعطیل کند اما تولیدکننده نمی‎تواند. تغییراتی که در شیوه و زمان بندی ثبت سفارش ایجاد می‎شود تبعاتی برای تولیدکننده دارد. آیا اساسا به این تبعات فکر می‎کنیم؟

وی ادامه داد: به طور ناگهانی گروه کالایی ماده اولیه ما را از ۲۲ به ۲۱ تغییر دادند. می‎خواستند منت سر ما بگذارند و بگویند به جای ارز ۳۸ هزار تومانی ارز ۲۸ هزار تومانی به شما می‎دهیم. ما ۴ ماه در وزارت صمت و جهاد کشاورزی خواهش می‎کردیم که اشتباه می‎کنید، ارز ۲۸ تومانی را به ما می‎دهید که چه شود.  اغلب مصرف ما صید صیاد است که وزارت جهاد کشاورزی قدرت کنترل قیمت آنان را ندارد. درواقع ۴ ماه تولید ما تعطیل شد چون مواد اولیه داخلی تامین نمی‎شد و جلوی تامین مواد اولیه خارجی را نیز گرفتند. این گروه ۲۱ قواعدی دارد که با تولید  ما تطابق ندارد. بعد از ۴ ماه توانستیم مسؤولین را قانع کنیم گروه کالایی ما را برگردانند. قبلا ثبت سفارش در کمتر از ۳۰ روز انجام می‎شد اما الآن بیشتر از ۶۰ روز طول می‎کشد. اگر بفهمیم و بشناسیم که حیات تولید یعنی چه، می‎توانیم صف تخصیص ارز را نیز مدیریت کنیم.

عدم تامین ارز برای طرح‌های توسعه‌ای تولید؛ خلأ سیاستگذاری ارزی

ادیب زاده افزود: مسئولین فکر کنند که چه بلایی در بحث صادرات سر تولیدکننده می‎آید. من یک فعالیت تولیدی دارم، وزارت صمت می‎گوید تولیدکننده براساس سابقه خود حق واردات دارد. تولیدکننده تولیدش را افزایش داده‎است، بازارش را گسترش داده‎است اما می گویند حق ندارید بیشتر ثبت سفارش کنید. چرا مسئولین قاعده تولید را درک نمی‎کنند؟ حداقل این را قائل باشید که فرد اگر توانمندی توسعه برای خودش بوجود آورده‎است از او حمایت کنید. متاسفانه این نگاه در سیستم تضعیف شده‎است.

منطق اشتباه در سیاستگذاری ناشی از دور بودن از واقعیت فضای تولید و تجارت است

بنیانگذار گروه توسعه صنایع غذایی تحفه افزود: اگر بحث ترخیص ۹۰ درصد و ۱۰۰ درصد وضع نمی‎‌شد چه بلایی سر تولیدکننده می‎آمد؟ از یک طرف بحث ثبت سفارش وجود داشت. از طرف دیگر محدودیت ارزی وجود داشت و از سوی دیگر باید کالا در گمرک باقی می‌ماند تا اتفاقی رخ دهد. این مصوبه باعث شد تولیدکننده بتواند در صف قرار گیرد و کالایش را وارد کند و تولیدش را ادامه دهد. تغییرات قوانین و شرایط در کشور ما آنقدر سریع است که لازم است چنین مسائلی وجود داشته‎باشد. پیله‎وری باید باشد. اما مساله این است که چگونه نظارت و کنترل می‎کنیم.

وی به مثالی در این مورد اشاره کرد: زمانی به کشتی‎های صیادی خارجی مجوز دادند که برای صید ماهی میکروفید که دارای پروتئین خالص ۱۰۰ درصد بوده و ارزش غذایی بالا و کاربردهای ویژه‎ای دارد به ایران بیایند. این کشتی‎ها تخلفاتی انجام دادند و مسئولین به جای شناسایی و روش کنترل تخلفات این مساله را از ریشه زدند. این کشتی‎ها رفتند، این نعمت برداشت نشد و شرکت‎های داخلی نیز متضرر شدند.

ادیب زاده در پایان تاکید کرد: ادیب زاده اضافه کرد: نباید این قدر خشک برخورد کنیم. ما همین الآن امکان بحث انتقال ارز به کشورهایی مثل هند و چین را نداریم. چون می‎گویند حتما باید ثبت سفارش و تخصیص انجام شود و حتما از طریق نظام بانکی این انتقال ارز انجام شود. به می‎گویند مثلا یک میلیون دلار سهمیه واردات دارید، یک میلیون دلار را وارد می‎کنیم و به عنوان مواد اولیه تولید مصرف می‎کنیم اما اجازه واردات نمی‎دهند. این قوانین باید اصلاح شود. اگر منطق اشتباه را در قوانین نپذیریم و راهکارهای مناسب برای آن‎ها پیدا نکنیم چه کسی می‎خواهد این اشکالات را برطرف کند؟ با این ابزارها ما را محدود می کنند ولی با حل این مسائل می‎توانند کمک کنند حرکت شکل بگیرد.