هفته گذشته با اعلام اسامی هفت کاندیدای احراز صلاحیت شده در انتخابات ریاست‌جمهوری، آرایش انتخاباتی جناح‌های سیاسی مختلف تقریبا تکمیل شد ولی بر خلاف تصور، شرایط در انتخابات شورای اسلامی شهر و روستا کاملا متفاوت است و هنوز احزاب و گروه‌های سیاسی بر سر لیست انتخاباتی واحد خود به‌ویژه در شهرهای بزرگی مانند تهران به جمع‌بندی نرسیده‌اند. اصولگرایان از سال گذشته برای حضور پرقدرت و دستیابی به هم‌افزایی و وحدت در انتخابات، نهادهایی وحدت‌ساز مانند شانا و شورای وحدت اصولگرایان را تشکیل دادند، اما تا به اینجای کار خروجی تشکیلاتی این 2 نهاد نه‌تنها منجر به وحدت و اجماع روی یک لیست واحد نشده، بلکه بر اختلافات نیز دامن زده است. شانایی‌ها با درپیش گرفتن منطق «اشتراک صفر» به دنبال دادن لیستی مستقل و برآمده از سازوکار مخصوص به خود با سر لیستی مهدی چمران و پرویز سروری هستند و شورای وحدت اصولگرایان نیز که بیشتر از حمایت بدنه سنتی این جناح سیاسی برخوردار است، گویا با همراهی احزاب زیرمجموعه‌اش درمورد ارائه لیستی مستقل به جمع‌بندی رسیده است و این هفته اسامی کاندیداهای مورد حمایت خود را منتشر خواهد کرد. جناح اصولگرا ضلع سومی هم به نام جبهه پایداری دارد که مواضع غیررسمی‌اش نشان می‌دهد آنها نیز قصد ائتلاف با کسی را ندارند و احتمالا لیستی جداگانه برای شورای شهر تهران بدهند.
بنابر آنچه گفته شد بعید نیست در انتخابات پیش رو در شهر تهران شاهد 3 لیست متفاوت از اصولگرایان با حداقل اشتراک نفرات باشیم. البته گفته می‌شود 3 لیست دیگر نیز در کارند که آنها به این اندازه جدی نیستند. در مقابل اما در جریان اصلاحات به نظر می‌رسد یک وحدت رویه و انسجامی برای کسب مجدد تمام کرسی‌های ساختمان بهشت وجود دارد. مواضع چند روز اخیر برخی اصلاح‌طلبان نشان می‌دهد آنها عزمی جدی برای رقابت بر سر کرسی‌های شورای شهر تهران دارند. آنها احتمالا در کنار لیست‌شان از کاندیدای شهرداری تهران یعنی محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات نیز رونمایی کنند. جدای از این گفته می‌شود در شورای شهر تهران احتمال دارد لیست موسوم به عدالتخواهان نیز شکل بگیرد که البته مشخص نیست تا چه حد این ظرفیت برای فعالان موسوم به عدالتخواه فراهم باشد. در این گزارش به بررسی آرایش انتخاباتی گروه‌های سیاسی مختلف در انتخابات شورای اسلامی شهر تهران پرداخته شده است.
شورای ائتلاف نیروهای انقلاب
شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی به اختصار «شانا» جبهه ائتلافی متعلق به اصولگرایان است. این شورا متشکل از چند حزب و جمعیت اصولگراست که توانست در انتخابات مجلس شورای اسلامی نقش‌آفرینی کند. شورای ائتلاف بر همین اساس تلاش کرده چنین نقشی را در انتخابات شورای شهر و روستا به‌ویژه در شهر تهران ایفا کند. اگر چه در طول هفته‌های گذشته بارها و بارها شخصیت‌های این شورا همچون مهدی چمران از تلاش‌ها برای رسیدن به ائتلاف خبر می‌دادند اما نه‌تنها به نظر نمی‌رسد چنین اتفاقی افتاده باشد که برخلاف آن اختلاف‌ها نیز تشدید شده است. تصویب «تعهد به لیست ائتلاف» با اکثریت اعضا در جلسه روز یکشنبه این شورا، خط بطلانی بر هر شکلی از ائتلاف بود؛ چراکه طبق این مصوبه کسانی که در این فرآیند شرکت کرده و در لیست ۲۱ نفره حضور خواهند داشت متعهد می‌شوند تا در لیست دیگری حضور نداشته باشند. منطق «اشتراک صفر» مهم‌ترین ویژگی سازوکار جدید شانایی‌هاست. در این صورت امکان اجماع روی یک لیست واحد در میان اصولگرایان خیلی سخت می‌شود، به دلیل آنکه برخی کاندیداهای شاخص سایر احزاب اصولگرا مانند جبهه پایداری سازوکار شانا را قبول ندارند و در فرآیند انتخاباتی آن شرکت نکرده‌اند.
شانایی‌ها مدعی هستند برای تعیین لیست نهایی ۲۱ نفره مستقل خود تمهیداتی اندیشیده و سعی کرده‌اند نقش مردم را در انتخاب اشخاص پررنگ‌تر کنند. در مرحله نخست شهروندان تهرانی در یک نظر‌سنجی اینترنتی از بین کاندیداهای موجود لیست خود را انتخاب کردند. سپس 4 برابر ظرفیت لیست ۲۱ نفره افراد منتخب مردم به مجمع عمومی شانا معرفی خواهند شد و درنهایت نیز بعد از بررسی‌های کارشناسی اعضای مجمع عمومی شانا و نمایندگان اقشار مختلف لیست ۲۱ نفره منتشر خواهد شد. البته مشخص نیست که چند‌صد نفر از این شیوه رای‌گیری مطلع شده‌اند و چه تعداد از آنها در رای‌گیری شرکت کرده‌اند. با این حال 84 نفر برتر براساس این شیوه رای‌گیری، وارد مراحل مصاحبه و ارزیابی برای تعیین لیست ۲۱ نفره توسط هیات انتخاب شده‌اند. به‌هر‌حال مشخص است که برای شانایی‌ها، مهدی چمران و عباس سروری سرلیست انتخاب پیش رو هستند.
شورای وحدت اصولگرایان
احزاب و تشکل‌های زیرمجموعه این شورا عمدتا ریشه در اصولگرایان سنتی دارند که با محوریت جامعه روحانیت مبارز و با هدف تقویت همگرایی و هم‌افزایی جریان اصولگرایی در کشور تشکیل شده است. در این شورا، نمایندگان جامعه روحانیت مبارز ۳ نفر(حجج اسلام تقوی، ابوترابی و پور محمدی) ـ نمایندگان بلوک‌های حزبی ۵ نفر(روح‌الامینی، باهنر، صدر، بادامچیان و متکی) و نمایندگان اقشار ۶ نفر(سیدمحمد حسینی، الله‌کرم، منتظمی، قریشی و خانم‌ها افتخاری و قوی) هستند. سخنگوی این شورا منوچهر متکی، وزیر امورخارجه دولت نهم است. این نهاد اصولگرا از سال قبل فعالیت خود را برای انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا با محوریت احزاب زیرمجموعه خود آغاز کرده است. تا هفته گذشته آنها 2 برابر ظرفیت لیست نهایی گزینه داشتند. بنابر گفته منوچهر متکی سخنگوی شورای وحدت بعد از بررسی‌های متعدد احتمالا لیست نهایی ۲۱ نفره این تشکل سیاسی برای انتخابات شورای اسلامی شهر تهران در هفته پیش رو منتشر خواهد شد.
شواهد نشان می‌دهد احتمال اجماع این نهاد اصولگرا با «شانا»یی‌ها(شورای ائتلاف نیروهای انقلاب) بر سر یک لیست واحد در تهران کم است. همان‌طور که تاکنون در شهرهای دیگر نیز مانند قزوین، شورای وحدتی‌ها لیستی جدا از سایر اصولگرایان داده‌اند. به‌علاوه انتخاب مرتضی طلایی به‌عنوان رئیس ستاد انتخابات تهران شورای وحدت، نشان می‌دهد آنها تصمیم خود را برای حضوری مستقل از شانا در انتخابات شورای اسلامی شهر تهران گرفته‌اند.
پایداری
در انتخابات مجلس نهم، با این توجیه که در این رقابت، خبری از اصلاح‌طلبان نیست، لیستی جداگانه دادند اما 2 سال بعد، در انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم که اصلاح‌طلبان نیز حضور داشتند، بر گزینه‌ای که آن را «اصلح» می‌خواندند پافشاری کردند و تا مدتی پس از شکست نیز از عمل به تکلیف‌شان راضی بودند. تجربه سال‌های روحانی، منجر به بالانس مبانی آنها به نحوی شد که در انتخابات مجلس یازدهم، به ائتلافی پیوستند که در رأس لیست آن، محمدباقر قالیباف یعنی یکی از کسانی که سال 92 تحت هیچ شرایطی حاضر به پذیرش آن نبودند، بود و توانستند در بین 30 نماینده تهران چند کرسی را تصاحب کنند. این تصاحب به معنای رویگردانی آنها از دال مرکزی جبهه پایداری و درواقع استحاله این جبهه از درون بود. آنها 8 سال پس از ورود جدی با گزینه به‌زعم خودشان «اصلح»، به تازگی اعلام کرده‌اند که توانسته‌اند «شاخص‌های موردنظر برای کاندیداهای اصلح انتخابات ریاست‌جمهوری» را «احصا» کنند. به نظر پس از احصای این شاخص‌ها بود که پایداری‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 از گزینه «اصلح» سابق‌شان حمایت نکردند. آنها در 1400 این قبا را بر قامت سیدابراهیم رئیسی اندازه کردند تا در 10 سالگی جبهه‌شان، حداقل پوسته‌ای از آنچه بر آن اعتقاد داشتند را حفظ کرده باشند.
جبهه پایداری در انتخابات شورای شهر، تقریبا چراغ‌خاموش حرکت کرده تا برخی از احتمال دادن لیست پایداری بگویند و برخی با اشاره به رفتار آنها در انتخابات مجلس، از اولویت نخست مشارکت در لیست واحد 21 نفره. شاید بخشی از این رویه مرموزانه، ریشه در ائتلاف‌های ساخته و پرداخته‌شده‌ای دارد. در خوش‌بینانه‌ترین حالت به نظر نمی‌رسد وجاهت ایفای چنین نقشی را داشته باشند. جدای از این، هیچ سازوکار روشن و قابل راستی‌آزمایی‌در این ائتلاف‌ها تعبیه نشده تا بتوان به خروجی عادلانه در آن مطمئن بود. به‌هر‌حال پایداری هنوز حاضر به همراهی با ائتلاف‌ها نشده است. با این وجود محمدابراهیم رسولی، سخنگوی شورای ائتلاف نیروهای انقلاب مدعی است که «جبهه پایداری از این شورا [شورای ائتلاف] استقبال کرده است» اما ادامه داده که جبهه پایداری هنوز به این شورا نپیوسته است. پایداری‌ها هنوز برنامه خود را برای شورای شهر اعلام نکرده‌اند. احتمالا آنها همچون انتخابات مجلس در آخرین دقایق وارد گفت‌وگو می‌شوند تا بتوانند برخی از گزینه‌های خود را در لیست 21 نفره هماهنگ کنند. برای اطمینان باید چند روز دیگر صبر کرد.
7 خرداد
امیرابراهیم رسولی سخنگوی شورای ائتلاف نیروهای انقلاب، در جمع خبرنگاران از برگزاری نشست این ائتلاف با حضور 84 نامزد منتخب مجمع عمومی شورای ائتلاف خبر داد و اظهار داشت: «این نشست صبح جمعه 7 خردادماه در سالن همایش‌های صدرا با حضور نامزدها برگزار شد.»
وی ادامه داد: «در این نشست که با حضور غلامعلی حدادعادل رئیس شورای ائتلاف، پرویز سروری دبیر شورا و مهدی چمران عضو شورا برگزار شد، فرآیند کار شورای ائتلاف در مجمع عمومی و ادامه مسیر برای کاندیداها تبیین شد.»
سخنگوی شورای ائتلاف خاطرنشان کرد: «به‌زودی کار شورا برای ارزیابی، مصاحبه و بررسی 84 منتخب مجمع عمومی آغاز می‌شود تا به لیست 21 نفر برای شورای شهر تهران برسیم.» رسولی افزود: «برخی در فضای مجازی برای مطرح کردن خود یا تخریب ائتلاف، با رواج شایعه یا نشر لیست خودساز تلاش بیهوده می‌کنند، اما ائتلاف براساس زمانبندی و تصمیمات معقول عمل می‌کند. نشست صمیمانه امروز ۸۴ نامزد، نشان‌دهنده نظم و برنامه‌ریزی دقیق شوراست. امیدواریم همگی درکنار هم بتوانیم شورای شهری کارآمد و در خدمت مردم را تشکیل دهیم.»
وی واکنش‌های برخی به سیاست «اشتراک صفر» را طبیعی خواند و گفت: «سیاست اشتراک صفر، عین عدالت و احترام به حق‌الناس است. کسانی که ناراحت هستند چگونه راضی می‌شوند با سهمیه، حق دیگران ضایع شود؟ ما وحدت همه نیروهای انقلاب را پذیرا بوده‌ایم اما سهمیه‌خواری با شعار وحدت در تضاد است. امیدواریم چنانچه شورا این سیاست را مصوب کند در اجرای آن محکم عمل کنیم.»
اصلاحات؛ حرکت با چراغ خاموش
عدم احراز صلاحیت کاندیداهای اصلاحات توسط شورای نگهبان، باعث نشده تا این جریان انتخابات شوراهای شهر و روستا و به‌ویژه شورای شهر تهران را فراموش کند. شنیده‌ها حاکی از آن است که با بررسی‌های مجدد هیات مرکزی نظارت بر انتخابات و تایید صلاحیت هفت عضو از 12 عضو اصلاح‌طلب فعلی شورای شهر تهران که در انتخابات کاندیدا شده‌اند، این جناح سیاسی به‌صورت جدی کار خود را برای حضور در انتخابات شوراها آغاز کرده است. بر همین مبنا جواد امام، مدیرعامل بنیاد باران و از اعضای نهاد اجماع‌ساز چندروز قبل در مصاحبه‌ای اظهار داشت: «اصلاح‌طلبان برای حضور در انتخابات شوراها تردیدی ندارند.» بنابر برخی شنیده‌ها اصلاح‌طلبان سعی دارند به‌وسیله رای اینترنتی بدنه اجتماعی خود ازطریق سامانه سرا سایت رای اصلاح‌طلبان به لیست نهایی برسند. علاوه‌بر رای مردمی در سامانه سرا، پارامترهای دیگری برای جبهه اصلاحات ایران مانند داشتن مدرک تحصیلی مرتبط، پنج سال سابقه مدیریتی یا کارشناسی معادل، سابقه کار در شهرداری و حداقل 10 سال سکونت در گزینش نهایی افراد موثر است.
