به گزارش جهت پرس؛ سی و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران ۱۹اردیبهشت آغاز به کار کرد و امروز ۲۹ اردیبهشت به کار خود پایان می دهد؛ این نمایشگاه همانند سالهای گذشته مورد استقبال عموم مردم قرار گرفت. اما به نظر می رسد برخی موارد از توزیع بن های تخفیفی دانشگاهیان در بخش های اینترنتی و مشکلات اقتصادی و گرانی کتاب اقبال برای حضور و حتی کتاب خریدن و کتاب خواندن را کاسته باشد. رهبر انقلاب هم در جریان بازدید از نمایشگاه تذکر دادند: «عرضه کتاب کم است و باید افزایش یابد».
با این حال باوجود خرده گیری برخی مبنی بر عدم ضرورت چنین نمایشگاه هایی در عصر دیجیتال به نظر می رسد علیرغم گسترش رسانه های ارتباط جمعی و شبکه های اجتماعی، کتاب هنوز جایگاه خود را در میان جامعه دارد.
داوود طالقانی، کارشناس رسانه و پژوهشگر حوزه کتاب در پاسخ به این سوال جهت پرس مبنی بر اینکه چرا در عصر دیجیتال برگزاری نمایشگاه کتاب هم ضرورت دارد، گفت: درست است که عصر ما عصر دیجیتال است و تصویر بر سایر رسانه ها تفوق دارد اما این دلیلی بر این نیست که رسانه های مکتوب و متن محور و ناظر به کلمه حذف شده یا نادیده گرفته شوند.
وی عنوان کرد: یکی از مهمترین درس‌هایی که ما از تاریخ ارتباطات میگیریم این است که هیچ رسانه ای نمی میرد ولی ممکن است دوره سلطه و موفقیت آن به سر بیاید و یک دوره با آرامش نسبی را طی کند و رسانه کتاب هم از این دست است یعنی شاید دوره اوج کتاب در قرن ۱۸ و ۱۹میلادی باشد و پس از همان دوره هم با ظهور تلویزیون و رادیو و سینما خیلی ها می گفتند دوره کتاب به سر می آید ولی چنین اتفاقی رخ نداد و مهمترین دلیل آن این است که هنوز هم کتاب مهمترین میانجی و رسانه برای انتقال ایده، دانش و آگاهی و فکر است و هیچ انسانی از تفکر و اندیشیدن و ایده پردازی فارغ نمیشود.
طالقانی افزود: موضوع اصلی هم همین است که نه فقط در ایران بلکه در تمام رویدادهای جشنواره ای و نمایشگاهی کتاب این روند ادامه دارد یعنی هنوز هم نمایشگاه های کتاب برگزار می شوند و مسئله بسیار مهم این است که حتی در این عصر دیجیتال کتاب الکترونیک هنوز نتوانسته است جای کتاب کاغذی را بگیرد و کتاب کاغذی کماکان به عنوان یک نیاز از سوی مخاطب مطرح میشود و برگزاری نمایشگاه کتاب در اصل پاسخ به بخشی از نیاز های جامعه کتابخوان است.
طالقانی با بیان اینکه هیچ آمار قابل اتکایی در کشور برای سرانه مطالعه وجود ندارد؛ در پاسخ به میزان کتابخوانی و عرضه کتاب در کشور گفت: اعدادی که توسط برخی مراکز فرهنگی یا مسئولان اعلام میشود تفاوت های فاحشی با هم دارد یعنی از ۲دقیقه تا ۳۰دقیقه زمانهایی است که در طول روز برای رسانه مطالعه کشور برای هر ایرانی اعلام شده و این عدد و رقم قابل نقض است چرا که در برخی از این آمار کتب درسی و دینی هم شامل شده و در برخی دیگر شامل نشده و تفکیکی هم برایش قائل نشده است.
وی ابراز کرد: این عدد و رقم ها خیلی قابل اتکا نیست با این حال خیلی واضح است که در ایران کتاب و کتابخوانی رسانه محبوبی محسوب نمیشود یعنی شبکه های اجتماعی تصویری در اولویت مردم ایران قرار دارد و منبع دریافت خبر و حتی اندیشه برای ایرانی ها در وهله نخست شبکه های تصویری است که آن هم ناشی از تصمیمات نادرستی بوده که در سالهای قبل در مورد شبکه های اجتماعی شده و در وهله بعد پیام رسانه‌ای متن محور است که غالبا هم غیر ایرانی هستند.
این پژوهشگر گفت: حتی گرایش های مردم ایران در موج چهارم و سنجش نگرش ها نشان می دهد مردم ایران گرایش چندانی به مطالعه ندارند و در ایران کتابخوانی نوعی فرهیختگی و لاکچری بودن محسوب میشود چرا که کتاب در ایران کالای ارزانی نیست و کسانی که کتاب می خوانند معمولا از طبقه متوسط به بالا هستند.
وی ادامه داد: هم اکنون ۳تا ۴ کتاب ۲ میلیون تومان میشود لذا برای یک خانواده ای که سرپرستش ۱۰میلیون تومان در ماه درآمد دارد خرید کتاب و خواندن آن یک کار غیر ضروری جلوه میکند.
طالقانی در مقایسه سرانه مطالعه ایران با دیگر کشورها گفت: در مورد دیگر کشورها هم این آمار ضد و نقیض مطرح است یعنی در نهایت خیلی درست و جالب نیست که آمار مطالعه ایرانی ها با مردم شرق آسیا، اروپا و شمال اروپا یا آمریکا مقایسه شود چرا که آنجا هم همین آمارهای ضد و نقیض وجود دارد.
این کارشناس ابراز کرد: اما تعداد کتاب های چاپ شده و خریداری شده توسط خوانندگان کتاب در این کشورها به صورت دقیق تر ثبت شده و در این بخش از مقایسه می توان نتیجه‌گیری کرد که وضعیت کتاب و کتابخوانی در ایران چندان مناسب نیست و به نظر می رسد بهش اعظم این ماجرا هم ریشه در مشکلات اقتصادی و زیست رسانه ای ایرانی ها دارد.
