روز گذشته در نشست مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان با رئیس‌جمهوری نمایندگان درخواست کردند یک تیم برای بررسی دقیق ابعاد وقایع رخ داده به استان اعزام شود. احمد وحیدی، وزیر کشور نیز بلافاصله برای بررسی همه‌جانبه موضوع و ارائه گزارش جامع اتفاقات اخیر از سوی رئیس‌جمهور مامور شد به زاهدان رفته و موضوع را شخصا مورد بررسی قرار دهد. ماجرا به جمعه هشتم مهر بازمی‌گردد، درگیری مسلحانه‌ای که تا کلانتری 16 زاهدان در نزدیکی مسجد مکی ادامه یافت. به گفته سردار طاهری، فرمانده انتظامی سیستانوبلوچستان: «همزمان با خاتمه نمازجمعه و خروج نمازگزاران از مصلی شهر، تعدادی افراد مسلح ناشناس اقدام به عملیات تروریستی و تیراندازی به‌سمت نمازگزاران و مقر کلانتری 16 در نزدیکی مصلی می‌کنند که با واکنش سریع ماموران مواجه می‌شوند.» آمار‌های رسمی اولیه از 19 کشته و 20 مجروح حکایت داشت، رقمی که بعد‌تر به 25 کشته رسید، 6 تن از آنان شهدای مدافع امنیت بودند، ازجمله سردار حمیدرضا هاشمی، معاون سازمان اطلاعات سپاه سلمان سیستانوبلوچستان که در پی همین درگیری‌ها به ضرب گلوله به شهادت رسید. برخی رسانه‌ها واقعیت را تلاش گروهک‌های تکفیری و تجزیه‌طلب برای تشدید بحران امنیتی در کشور می‌دانند، نکته‌ای که در بیانیه وزارت اطلاعات درباره حوادث اخیر کشور نیز بدان اشاره شده بود و تا حد زیادی نیز صادق است، اما طبق کسب اطلاع ما از منابع مطلع استان گروهک‌ها بعد از ماجرای نمازجمعه زاهدان وارد درگیری‌ها شدند. به روایت یکی از همین منابع مطلع، آغاز این بحران ناشی از یک سوءتفاهم بود که متاسفانه مدیریت رسانه‌ای ناصحیح، آن را تشدید کرد و وقایع اخیر را رقم زد و گروهک‌های رسانه‌ای از آن سود بردند.
آخرین آمار کشته‌شدگان و خسارات غائله زاهدان
به تازگی حسینعلی شهریاری، نماینده مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی درباره آخرین آمار کشته‌های واقعه جمعه هشتم مهرماه در زاهدان گفته است: «پزشکی‌قانونی تعداد کشته‌های حادثه هفته پیش این شهر را ۲۵ نفر اعلام کرده است، قول‌هایی داده شده که اگر در بررسی‌ها ثابت شود کسانی هم به ناحق کشته شده‌اند، آنها را جزء شهدا بیاورند.» وی درباره آخرین وضعیت سیستانوبلوچستان پس از ناآرامی‌های اخیر توضیح داد: «وضعیت زاهدان الحمدلله آرام است و توصیه همه این است که آرامش در این منطقه حفظ شود و مسئولان سیاسی و امنیتی هم قرار شده بررسی‌های لازم را انجام دهند. گروه‌های زیادی آمدند تا وقایع و حوادثی که در زاهدان اتفاق افتاده بود را بررسی کنند. وزیر کشور به زاهدان آمدند، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی هم یک تیم برای بررسی اتفاقات و حوادث رخ‌داده به این شهر فرستاد حتی قبل از اینکه وزیر کشور به زاهدان بیایند مشاورشان را برای بررسی و تحقق فرستادند، متاسفانه خسارات زیادی به اموال عمومی در این حوادث زده شده است، خسارات زیادی به بانک‌ها و دستگاه‌هایی مانند شهرداری که همیشه برای پرداخت حقوق مشکل دارند، زده شده است. خسارات زیادی به ماشین‌های آتش‌نشانی، آمبولانس‌ها و وسایل نقلیه زده شده است. سرقت‌های زیادی اتفاق افتاده است؛ یعنی قبل از اینکه جایی را آتش بزنند، سرقت انجام شده است و طبق آمار حدود ۲ هزار موتور از یک پارکینگ به سرقت رفته است. همچنین تعداد قابل توجهی ماشین به سرقت رفته که تمامی اینها در دست بررسی است و امیدواریم که ان‌شاءالله جمع‌بندی خوبی انجام شود. قول‌هایی هم داده شده که اگر در بررسی‌ها ثابت شود کسانی هم به‌ناحق کشته شده‌اند، آنها را جزء شهدا بیاورند. آمار کشته‌ها دقیق باید بررسی شود. اینکه هرکسی یک اطلاعاتی می‌دهد درست نیست؛ در این خصوص یک اتفاقی افتاده و باید بررسی شود. آمار را پزشکی‌قانونی اعلام می‌کند و طبق آماری که روز پنجشنبه از پزشکی‌قانونی زاهدان گرفتم تعداد این اشخاص را ۲۵ نفر اعلام کردند، حال اینکه یک عده کشته شدند و این افراد را به پزشکی‌قانونی نبردند و به روستا‌ها و جاهای دیگر بردند و دفن کردند در این خصوص ما آماری نداریم، فقط آماری را می‌توانیم ارائه دهیم که ثبت شده باشد، پزشکی‌قانونی آمارش این است. از این تعداد ۲۵ نفر هم ۶ نفر بسیجی و فرمانده سپاه بودند و ۱۹ نفر هم مابقی افراد بودند.»
استفاده گروهک ها از یک ماجرا
ماجرای جمعه خونین به گفته عده‌ای از مقامات مسئول توسط عوامل تجزیه‌طلب در سیستانوبلوچستان برنامه‌ریزی شده بود، به روایت دادستان عمومی و انقلاب مرکز سیستانوبلوچستان؛ «در این عملیات ۹۰ قبضه سلاح و ۶۰ هزار انواع مهمات کشف و عوامل آن نیز دستگیر شدند و محموله سنگین سلاح و مهمات جنگی در راستای اغتشاشات و سایر اقدامات امنیتی قبل از ورود به ایران در مرزهای سیستانوبلوچستان کشف‌و‌ضبط شد.» همچنین طبق بیانیه روابط‌عمومی قرارگاه قدس جنوب شرق کشور، اشرار و تروریست‌های مسلح وابسته به استکبار جهانی و مزدوران «جیش‌الظلم» عامل رقم خوردن این غائله خونین بودند. این در حالی است که عبدالرحیم گرگیج به‌عنوان یکی از افراد درگیر در حوادث زاهدان پس از دستگیری در ویدئویی به خبرنگاران می‌گوید؛ دلیل این شلوغی‌ها تجاوز به یک دختر است. وی می‌گوید: «من بعد از نماز به خانه رفتم، برادرانم گفتند در خانه بمانم، ولی من دوباره به همان‌جا برگشتم، در مسیر سه نفر در پژو ۴۰۵ می‌گفتند دارند مردم را می‌کشند و جعبه ماشین را باز کردند و اسلحه به مردم دادند.» سردار احمد شفاهی فرمانده سپاه سلمان سیستانوبلوچستان در زاهدان نیز شهادت سردار هاشمی، معاون سازمان اطلاعات سپاه سلمان سیستانوبلوچستان را با فاصله از درگیری مستقیم در کنار مصلی و کلانتری 16 زاهدان می‌داند. به گفته وی: «روز جمعه سردار هاشمی در نقاط مختلف شهر در حال آرام‌سازی و پاکسازی نقاط شهر از دست اغتشاشگران بود، در همین راستا متوجه حضور اشرار مسلح در یکی از داروخانه‌ها می‌شود و با هم‌رزمانشان برای پاکسازی به آن داروخانه مراجعه می‌کند، پس از اطمینان از پاکسازی محل، بانوان شاغل در داروخانه را به منزلشان می‌رساند و پس از پاکسازی و آرام‌سازی آن منطقه به خیابان خیام می‌رود و در درگیری‌های آنجا ابتدا بسیجی همراه وی هدف گلوله قرار می‌گیرد و با اختلاف چند دقیقه بعد خودشان به ضرب گلوله اشرار مسلح به ناحیه گردن و قفسه سینه به شهادت می‌رسند.» اظهاراتی که نشان می‌دهند ماجرای بروز درگیری اولیه در مصلی زاهدان علتی غیر از ناآرامی‌های اخیر در کشور داشته است، از سوءتفاهمی صحبت می‌کنیم که ریشه‌اش در اتفاقی است که بیش از دو ماه پیش در چابهار رخ داده است، سپس با مدیریت رسانه‌ای ناصحیح، عدم هماهنگی و بی‌توجهی مسئولان استانی، باوری اشتباه برای مردم این استان رقم زده و آتشی را شعله‌ور کرده است که حالا گروهک‌های تجزیه‌طلب و تکفیری بر آن می‌دمند.
ماجرای تجاوز به خانم جوان در چابهار چه بود؟
«داستان به حدودا 60 روز قبل بازمی‌گردد.» یک منبع مطلع در رابطه با عامل بروز ناآرامی‌های اخیر در استان سیستانوبلوچستان به «فرهیختگان» می‌گوید: «در یکی از محله‌های چابهار به خانمی بالای 30 سال تجاوزی صورت می‌گیرد، این خانم درگیر شده و نهایتا توسط متجاوزان کشته می‌شود. پلیس ورود می‌کند و دنبال قاتل می‌گردد. چند جوان در این رابطه دستگیر می‌شوند و اعترافاتی می‌کنند. ظاهرا پسر جوانی عامل اصلی قتل بوده و پلیس به‌دنبال او و اطرافیان این فرد می‌رود و از همه آنها بازجویی صورت می‌گیرد. این فرد خواهری داشت که مدعی است در این فرآیند به وی تجاوز شده است. بلافاصله پس از این خبر آن مسئول که در بازجویی حاضر بود، دستگیر می‌شود و به زاهدان منتقل می‌شود و بازجویی‌ها شروع می‌شود. آن خانم را نیز برای تست‌های پزشکی قانونی می‌برند و براساس آنچه پزشکی قانونی می‌گوید به این خانم تجاوز نشده است. قصه تقریبا برای اوایل قصه فوت خانم مهسا امینی است. رسانه‌های ضدانقلاب تنها از اینجا به بعدش را بیان می‌کنند. نهایتا عده‌ای از علما با مردم حرف زدند و معترضان را ساکت کردند. تا اینکه آقایی به نام «عبدالغفار نقش‌بندی» فرزند همان فتحعلی نقش‌بندی که در ماجرای ترور شهید مصطفی جنگی‌زهی امام‌جمعه شهر راسک شهرستان سرباز سیستانوبلوچستان، به تبریز تبعید شد. این شخص بیانیه‌ای داد که برای من محرز شده که این ماجرا صحت دارد و در پی انتشار این بیانیه درگیری‌ها و تجمعات شروع شد. این ماجرا به بعد از موج اول شلوغی‌های پس از فوت خانم مهسا امینی بازمی‌گردد. تقریبا آن موج در کشور خوابیده بود که با این اتفاقاتی که در سیستانوبلوچستان رخ داد و به نمازجمعه کشیده شد، موج اعتراضات به فوت خانم مهسا امینی نیز مجددا در کشور از سر گرفته شد.»
درگیری در مصلای زاهدان چطور آغاز شد؟
این منبع مطلع، وقایع جمعه هشتم مهرماه در زاهدان را اینطور توصیف می‌کند: «پیش از نمازجمعه 8مهر در زاهدان عده‌ای شاکی بودند و اینکه می‌خواستند اصل داستان را بدانند. ضدانقلاب روی این قضیه مانور داد، رسانه‌های اپوزیسیون قومیتی بلوچ در قطر، امارات، ترکیه و عربستان‌سعودی هم روی همین قضیه مانور دادند. امثال حبیب‌الله سربازی که جریان سازمان حقوق بشری بلوچستان را دارد، موجی راه انداختند که تجمعات خیابانی انجام شود. روز چهارشنبه پیش از نمازجمعه 8مهر بیانیه‌ای دادند که همه در نمازجمعه باشند که قرار است بعد از آن اعتراض کنند. ما نیز پنجشنبه جلسه‌ای داشتیم و می‌دانستیم جمعه اینچنین می‌شود، همه حضرات هم در جلسه بودند، در آن جلسه پیش‌بینی شد جمعه قرار است قدری شلوغ شود. مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی، امام‌جمعه اهل‌سنت زاهدان توجیه شد که چیزی در‌این‌باره نگوید، اما فردی در نمازجمعه به او کاغذی می‌دهد که در آن به قصه مهسا امینی اشاره شده بود، با این وجود عبدالحمید چیزی نمی‌گوید و تاکید می‌کند درمورد قضیه‌ای که نوشتید، قوه‌قضائیه پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهد و نتایج را به‌زودی اعلام می‌کنند. بعد از اینکه نمازجمعه تمام می‌شود عده‌ای که سردمداران این شلوغی بودند با شعارهای الله‌اکبر و تکبیر و… به‌سمت کلانتری می‌روند. کلانتری با مصلی 30-20 متر فاصله دارد. شروع به سنگ‌اندازی می‌کنند، لابه‌لای این افراد، برخی اسلحه‌گرم کلت همراه داشتند. عده‌ای بالای پشت‌بام بودند و عده‌ای پایین بودند، نیروی انتظامی به‌واسطه اینکه فضا را اینچنین می‌بیند مردم را متفرق می‌کند و گاز اشک‌آور و تیرهوایی می‌زند.»
ابتدا پای گروهکی درمیان نبود، تروریست‌ها بعدا اضافه شدند
این منبع مطلع حاضر در استان در پاسخ به اینکه آیا واقعه مصلای زاهدان طراحی گروهک‌های تروریستی بوده است یا خیر،می‌گوید: «آن چیزی که حقیقت دارد این است که ابتدای ماجرا گروهکی وجود نداشت. برای من این محرز شده است و فیلم‌ها را هم که فریم به فریم دیدم موید همین واقعیت بود. آن روایتی که فعلا بیان می‌شود این است که گروهکی وسط آمده و از دوطرف کشته گرفته است. این تقریبا روایت سوخته‌ای در سطح استان است و همه می‌دانند چنین نیست. عکس و فیلم‌ها نیز نشان می‌دهد یک‌عده تلاش می‌کنند در پاسگاه را بشکنند و وارد پاسگاه شوند. بنزین روی ماشین‌ها می‌ریزند و ماشین‌ها را آتش می‌زنند و سنگ‌اندازی می‌کنند. یک اتوبوسی هم بود که دنده‌عقب به دیوار کلانتری می‌زد و دوبار این کار را می‌کند و دیوار نگهبانی کامل تخریب می‌شود. به‌تدریج یگان‌ویژه به محل می‌رسد و جمعیت متفرق می‌شود. جنازه‌ها را به مسجد مکی و مصلی می‌برند و عده‌ای با آمبولانس می‌آیند و زخمی‌ها را به بیمارستان‌ها می‌برند. آن روایتی که در فضای مجازی مطرح می‌شود این است که گروهکی عامل این حمله بوده است. مولوی عبدالحمید در سخنرانی‌های اخیر و در فیلمی که منتشر کرد، اعلام کرد چیزی به نام گروهک تروریستی وجود نداشته است، اینکه بعدا گروهک‌ها ورود کردند محرز است، یعنی بعد از ماجرا که گروه‌های تروریستی و اشرار وارد شدند و درگیری‌های خیابانی زیاد شد، در سطح شهر رگبار می‌بستند و می‌رفتند. اینها معمولا وقتی شهر شلوغ می‌شود وارد این اتفاقات می‌شوند. درباره حادثه مصلی که صحبت می‌کنیم اما چیزی به نام گروهک تروریستی وجود نداشته است. تنها اسلحه کلت در میان جمعیت بوده، همانطور که در جاهای دیگر اعم از تهران، مشهد، اصفهان و… نیز این کلت را می‌بینیم.»
شایعات موجود در این ماجرا از کجا نشات می‌گیرند؟
در ادامه صحبت‌های این منبع در رابطه با اینکه ناآرامی‌ها با سازماندهی خاصی همراه بوده‌اند یا خیر، گفت: «نه، می‌توان گفت سازماندهی خاصی در کار بوده و نه می‌گوییم نبوده است. شاید اگر سازماندهی می‌بود خیلی بدتر از این می‌شد؛ یعنی با آرپی‌جی کل کلانتری را تخریب می‌کردند. اصلا اسلحه کلاشینکوف در فیلم‌های درگیری‌ها نیست و تنها کلت‌هایی موجود است و 7-6 تیر نیز از آنها شلیک می‌شود. فیلمی هم هست که یکی از معترضان می‌گوید کسی که کلت در دست داشت چرا نمی‌آید از ما دفاع کند؟ یکی هم می‌گوید ما چقدر بدبخت هستیم که یک کلت را هم نداریم! این صحبت‌ها در فیلم نشان می‌دهد کسانی که در این درگیری پناه گرفتند می‌دانند اسلحه‌ای این وسط نبوده است. بعد از این واقعه درگیری‌ها در سطح شهر زیاد شد و هرکسی در خانه اسلحه داشت به خیابان آورد و شروع کردند به درگیری مسلحانه. در اطراف مسجد مکی نیز عده‌ای بالای ساختمان‌ها و پشت‌بام‌ها رفتند و به ماموران شلیک کردند. شهید سیدحمیدرضا هاشمی، رئیس اطلاعات سپاه استان را همین‌طور زدند، ایشان را یاسر شه‌بخش زده است خوشبختانه یاسر شه‌بخش و عبدالمجید ریگی هم که یکی از وابستگان به گروهک و اشرار منطقه است، به هلاکت می‌رسند. همان روز یعنی هشتم مهر حدودا در ساعت 15 بود که در درگیری‌ها به‌تدریج یک‌سری مسیرها بسته و آتش زده شد، اینجا بود که یک هلی‌کوپتر کبری بلند شد و در آسمان شهر گشت زد. کارکرد این هلی‌کوپتر این است که اوضاع را رصد کرده و تحت کنترل درآورد، ولی از همین قضیه نیز موج شایعاتی شروع شد که با هلی‌کوپتر مردم را می‌زنند. چند ساعتی هلی‌کوپتر در شهر می‌چرخید که اوضاع را آرام کند. البته تاثیر خاصی هم نداشت ولی منشأ بروز شایعات شد. روزهای بعد به همین شکل بی‌تدبیری رسانه‌ای را می‌دیدیم که می‌گفتند هیچ‌کسی کشته نشده است و این اخبار شایعه است.»
ندانم‌کاری‌های رسانه‌ای بحران امنیت در زاهدان را تشدید کرد
شاهد میدانی ما معتقد است چند ندانم‌کاری رسانه‌ای موجب تشدید بحران در زاهدان شد، وی در این خصوص توضیح می‌دهد: «یک بی‌درایتی دیگری که صورت گرفت این بود که بعد از این درگیری‌ها، نزدیک به یک‌ونیم ساعت بعد حدود ساعت 15:30 فیلمی از مولوی عبدالحمید در شبکه هامون پخش شد، مبنی‌بر اینکه اوضاع آرام است، مردم صبوری کنند و آرامش داشته باشند. این فیلم که منتشر شد کمی فضا آرام شد اما دوباره از همین فیلم خبرهای غلط منتشر کردند، گفتند عبدالحمید گفته با اغتشاشگران باید قویا برخورد شود. شایعه‌ای که باعث شد عبدالحمید دوباره موضع‌گیری کرده و تکذیبیه بدهد که من از الفاظ اغتشاشگر و تروریست استفاده نکردم و حرف من همان بود که در فیلم بیان کردم. سه‌بار تکذیبیه‌های مختلف داد. ایراد اصلی این است که تاکنون از سوی دولت یک سخنگوی واحد در این ماجرا وجود نداشت و کسی حاضر نشد جلوی دوربین بیاید و توضیح بدهد. قانون می‌گوید رئیس شورای اطلاع‌رسانی استان یعنی آقای مسگرانی می‌بایست این اقدام را صورت می‌داد که اصلا خبری از ایشان نبود. از معاون استاندار هم خبری نبود و یک فریم مصاحبه جلوی دوربین نداشته‌اند. درنهایت فرماندار زاهدان در برنامه زنده صحبتی داشت و نکاتی را بیان کرد که از آسیب‌های وارد شده به شهر بود. یک مرحله نیز سردار کرمی، فرمانده قدس جنوب‌شرق در تلویزیون صحبت کرد. این کلیت اتفاقی است که افتاد. دیروز صحبتی هم کرد که؛ «من خواب حضرت رسول(ص) را دیدم که گفته است خیال شما راحت باشد، همه کشته‌های اخیر شهید هستند و نزد من جا دارند.» و این صحبت نیز موجب تهییج هوادارانش شد. دیگر راست و دروغ این اظهارنظر را تنها خدا می‌داند و آقای عبدالحمید!»
