به گزارش جهت ، روز گذشته وزیر امورخارجه قطر ضمن سفر به تهران، به دیدار حسن روحانی رئیس‌جمهور و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه رفت. این سفر همزمان با ارسال نامه ایران به آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای درباره آغاز روند لغو اجرای تعهدات داوطلبانه کشورمان انجام شد. حضور وزیر خارجه قطر در تهران همچنین در آستانه اجرای قانون مصوب مجلس شورای اسلامی درباره لغو پروتکل الحاقی پیمان هسته‌ای انجام شده است. در این شرایط گمانه‌زنی‌های مختلفی در رسانه‌ها پیرامون اهداف و نتایج این سفر، از سوی تحلیلگران سیاسی و اصحاب رسانه مطرح شده است. در گزارش پیش رو به بررسی سفر «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» به کشورمان پرداخته‌ایم.
ضرب‌الاجل ایرانی
بیستم دی‌‌ماه امسال بود که «احمد امیرآبادی فراهانی» نماینده مجلس شورای اسلامی در شبکه یک سیما گفت: «اگر تا سوم اسفندماه تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران به ویژه در زمینه های مالی، بانکی و نفت برداشته نشود، قطعاً بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی را از کشور اخراج خواهیم کرد»؛ امیر آبادی فراهانی این اظهارات را بر مبنای قانون مصوب مجلس درباره برنامه هسته ای ایران مطرح کرد. براساس این قانون اگر غرب تحریم‌های ایران در قالب برجام را رفع نکند، دولت ایران باید اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف نماید. دولت نیز در واکنش به این مصوبه اعلام کرد که با این قانون مخالف است اما قانون را اجرا می‌کند.
وزیر خارجه قطر به دیدار چه کسانی رفت؟
«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر، روز گذشته در محل وزارت امور خارجه با محمدجوادظریف وزیر امور خارجه کشورمان دیدار و گفت‌وگو کرد.
در خبرها آمد که: « ظریف در این دیدار ضمن تشریح سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران در مخالفت با سیاست‌های مبتنی بر زور و اجبار در منطقه، بر ضرورت همکاری‌های کشورهای منطقه برای حل و فصل مسائل و رسیدن به یک ترتیبات منطقه‌ای و با ثبات تأکید و روابط دوجانبه ایران و قطر را حائز نقش مهمی در این مسیر ارزیابی کرد. وزیر امور خارجه قطر نیز در این دیدار با قدردانی از تمامی کمک‌هایی که جمهوری اسلامی ایران در طول دوران محاصره قطر انجام داده، این سفر را بخشی از برنامه گسترش روابط دوجانبه و در چارچوب رایزنی‌های منظم بین دو طرف برشمرد.»
روز دوشنبه همچنین وزیر خارجه قطر که حامل پیام کتبی امیر قطر برای حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران بود، به دیدار وی رفت. روحانی در این دیدار از این کشور به عنوان دوست و همسایه خوب ایران در منطقه نام برد و بر ضرورت توسعه مناسبات دو کشور در همه زمینه‌ها بویژه روابط تجاری و اقتصادی تاکید کرد. وی همچنین از پایبندی ایران به پیشنهاد طرح «صلح هرمز» گفت و روابط خوب ایران و قطر از جمله سفر سال گذشته امیر قطر به ایران را یادآور و خواستار توسعه روابط دوجانبه شد.
روحانی در ادامه ضمن اشاره به تحولات اخیر در کشور آمریکا و آنچه «پایان ترامپیسم» در ایالات متحده خواند. وی همچنین با شااره به اعلام سیاست‌های متفاوت از سوی دولت جدید این کشور و ابراز تمایل به بازگشت به برجام، اظهار داشت: «امروز برای همه دنیا ثابت شده که سیاست فشار حداکثری شکست خورده و دولت جدید آمریکا چاره ای جز جبران اشتباهات دولت قبل و عمل به تعهدات قانونی ندارد.»
رئیس جمهوری با تاکید بر ضرورت لغو تحریم ها از سوی آمریکا و بازگشت به قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل از سوی این کشور، گفت: هر زمانی که آمریکا تحریم های غیرقانونی را لغو و به قانون بازگردد، بلافاصله ایران هم به همه تعهدات خود در قالب برجام بازخواهد گشت.
واکنش رسانه‌های داخلی و خارجی به میانجیگری قطر
رادیو فردا با تیتر: «سفر وزیر خارجه قطر به تهران پس از طرح بحث میانجیگری بین ایران و آمریکا» به این دیدار واکنش نشان داد.
بخش فارسی «بی‌بی‌سی» هم بخش مشخصی از سخنان روحانی را به عنوان تیتر استفاده کرده و اینگونه نوشت: «روحانی به وزیر خارجه قطر: آمریکا تحریمها را لغو کند، ایران به تعهداتش برمی‌گردد»
العربیه نیز تقریباً درباره سفر وزیر خارجه قطر به ایران سکوت کرد و تلاش کرد تا نامه قطع محدودیت‌های داوطلبانه برجام که از سوی ایران به آژانس بین المللی انرژی اتمی تحویل داده شده است را پررنگ کند.
تعهدات ایران یا نعهدات آمریکا؟
بی‌شک نمی‌توان حضور وزیر خارجه قطر در تهران را، جدا از موضوع انرژی هسته‌ای و برجام دانست چرا که چند روز دیگر یعنی در سوم اسفندماه مطابق نامه ارسالی ایران برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، محدودیت‌های داوطلبانه‌ای که ایران در چارچوب برجام پذیرفته بود لغو خواهد شد. صاحب‌نظران معتقدند که اجرای قانون مصوب مجلس در این رابطه، به معنای خروج بازرسان «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» از ایران خواهد بود. سکوت نسبی بایدن و مقامات نورسیده دولت آمریکا درباره ایران اگر چه می‌تواند نشانه ادامه روند ایران‌ستیزی در آمریکا به شیوه ترامپ باشد اما تعابیر دیگری نیز دارد.
دولت تازه آمریکا نشان داده است که با در نظر گرفتن تکنیک‌های جددید در حال پیشبرد اهداف و سیاست‌های آمریکا در غرب آسیا است. به‌عنوان مثال پس از مقاومت چندین ساله مردم یمن در برابر تجاوزات آل‌سعود، تلاش ساکنان جدید کاخ سفید معطوف به نرمش ظاهری و ادعای پایان حمایت از عربستان شده است. درباره ایران نیز این امر صدق می‌کند. آمریکا می‌داند که با سیاست‌های خصمانه سال‌های اخیر، نمی‌تواند به اهداف خود دست پیدا کند. بر همین اساس سیگنال‌های مثبت متعدد در رسانه‌های آمریکایی و از سوی شخصیت‌های اثرگذار حزب دموکرات آمریکا به سمت ایران ارسال شد و کار تا جایی بالا گرفت که بعضی از حامیان جریان اعتدال و اصلاحات، منتظر اعلام بازگشت آمریکا به برجام، در عصر روز آغاز به کار «جو بایدن» بودند.تجربه نشان داده است که ذات رژیم حاکم بر آمریکا تغییرپذیر نیست. دموکرات‌هایی که اکنون در کاخ سفید سکونت دارند، همان طیفی هستند که بیشترین تحریمها را متوجه ایران کردند. جمهوریخواهان نیز وقایع دوران ترامپ و دیگران را در کارنامه خود دارند و نشان دادند که نه تنها می‌توانند با وقات از پیمانی همچون برجام خارج شوند، بلکه حتی از ترور مقامات ایرانی همچون «سردار شهید سلیمانی» هم دریغ ندارند.
در این شرایط اما رسانه‌های اصلاحا‌طلب و اعتدالی کم‌وبیش از لزوم توافق با آمریکا، ادامه مذاکرات و حتی ادامه اجرای تعهدات برجامی توسط ایران سخن می‌گویند. تا جایی که رسانه اصلاح طلب عصر ایران در مطلبی از مسئولان ایران خواست چون آمریکا زور دارد و ما باید با کدخدا راه بیاییم، پس بهتر است اول ما شروع به اجرای تعهدات برچامی کنیم!
واقعیت اما آن است که آمریکا و اروپا طی سال های اخیر به خاطر میل شدید طرف ایرانی به مذاکره، دچار ادراک های اشتباهی شده اند. دیپلمات‌های کشورهای مختلف از رفتار ایران در عرصه بین‌الملل طی هفت سال گذشته، پیام ضعف دریافت کرده‌اند، برای همین تصور میکنند در صورت بی عملی یا دادن وعده های ظاهری و اندک می‌توانند ایران را پای میز مذاکره بیاورند اما اقدام ایران در سوم اسفند و ادامه روند کاهش تعهدات برجامی می تواند با تغییر ادراک آمریکایی‌ها و اروپایی آن‌ها را وادار به اقدام عملی در رفع تحریم ها کند. سوم اسفندماه فرصتی طلایی برای اثبات توانایی جمهوری اسلامی ایران در بازپس‌گیری حقوق هسته‌ای خود است که می‌تواند دیپلماسی بین‌المللی کشورمان را در یک مجرای قدرتمند و غرورآفرین وارد کند. نظام بین‌الملل زین پس خواهد دانست که ایران از موضع قدرت با نمایندگان دیگر کشورها مذاکره خواهد کرد.
