رهبر معظم انقلاب سال ۱۴۰۲ را سال مهار تورم و  رشد تولید نام گذاری کردند، شعاری که انتطار می رود از حد بیلبورد و سر برگ نامه ها   و همایش ها و سمینارهای بی نتیجه فراتر رفته و این بار با دولت انقلابی سیزدهم به سوی تحقق کامل و رفع ریشه ای مشکلات اقتصادی پیش رود تا شاهد تغییراتی اساسی در اقتصاد و درمان ریشه ای مشکلات و مهار تورم باشیم همان قولی که دولت سیزدهم داد.
دکتر مرتضی افقه،  استاد اقتصاد دانشگاه چمران اهواز در گفتگو با جهت پرس به سوالات ما در راستای تحقق شعارسال و عدم موفقیت های سال های گذشته پاسخ می دهد. این مصاحبه را پیش رو دارید.

* جناب دکتر! چطور می توان تورم را مهار و به رشد تولید کمک کرد؟
نخست باید این نکته مهم را عنوان کرد که شعارهایی که اعلام میشود برخلاف تصور عموم خطابش فقط به دولت نیست بلکه تمام ارکان حاکمیت را خطاب قرار می دهد و نکته دیگر اینکه مهار تورم موردی نیست که از عهده یک قوه بر بیاید.
ببینید این بیست و یکمین سالی است که شعارسال بر مسائل اقتصادی تمرکز دارد ولی متاسفانه در تمام این سالها هیچکدام از شعارها محقق نشده و به هدف اصابت نکرده است و شاید باید این مهم را بررسی کرد که چرا علیرغم نامگذاری های متعدد اقتصادی در تمام این سالها تقریبا هیچکدام به  هدف نرسیدند.
اما در خصوص شعار امسال و مهار تورم  باید عنوان کرد که این یک معضل پیچیده به لحاظ اقتصادی نیست و اقتصاددانان سالهاست که رمز  و فرمول های آن را می دانند و بیشتر از این هم نمیدانند و تمام فرمول های کاهش و مهار تورم و افزایش تولید را تا به الان به کار گرفته اند ولی اینکه تا الان نتیجه نداده و امسال هم اگر ریل گذاری صحیحی انجام نشود و مواردی که به آنها اشاره میشود صورت نگیرد باز هم مهاری انجام نمیشود و دلیلش این است که این مشکل هم مانند بقیه مشکلات اقتصادی فقط نمودش اقتصادی است اما چون ریشه های غیر اقتصادی دارند و کسی هم پیگیر دلائل و ریشه های غیر اقتصادی نمیشود این مشکل تابحال برطرف نشده است. بنابراین اگر دوباره بخواهیم با همان فرمول های ساده اقتصادی این مشکل را حل، تورم را مهار یا تولید را افزایش دهیم متاسفانه باز هم مثل ۲۰ سال گذشته تاکنون به نتیجه نخواهیم رسید.
باید این مهم را بپذیریم که نیاز به یکسری تحولات ساختاری در کشور داریم که البته کوتاه مدت هم نیست ولی باید یک روز شروع شود اگر قرار است مشکلات اقتصادی را حل کنیم از نظر من ریشه اصلی مشکلات اقتصادی که یکی از آنها تورم های مزمن و پی در پی سالانه است. از طرفی اولویت تصمیم گیران و تصمیم سازان کشور  معیشت و رفاه اقتصادی مردم نیست بلکه اولویت های دیگری  مانند اولویت های غیر اقتصادی و ایدئولوژی است و براساس همین اولویت های غیر اقتصادی یک نظام ناکارآمد مدیریتی اجرایی شکل گرفته است و تا اینها رفع نشود هیچکدام از مشکلات اقتصادی حل نمیشود.
فرمول های اقتصادی ممکن است تاثیرگذار باشد اما بازهم تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد تورم مهار میشود اگر باز هم بخواهیم به سراغ فرمول ساده کاهش نقدینگی برویم و بلند مدت هم نخواهد بود. 

*چه باید کرد؟ چطور باید برای تحقق شعار سال از فرمول های اقتصادی بهره برد؟
مشکل ما ریشه ای است لذا اگر نتوانیم این مشکلات را ریشه ای بپذیریم سراغشان هم نمیرویم و مجدد خودمان را محدود میکنیم به یک سری فرمول های تابع اقتصادی و ناکامی در نتیجه؛ لذا اگر به دنبال حل این مشکل هستیم می بایست از شورای نگهبان به پایین، تعیین کارگزارن حاکمیتی  براساس شایسته سالاری باشد عملا شایسته سالاری وجود دارد ولی شایسته سالاری فقهی و ایدئولوژی است نه شایسته سالاری توسعه ای بنابراین اگر این نگاه عوض نشود نظام مدیریتی ما که اکنون غیر توسعه ای و ناکارآمد است و نظام تقنینی و مقرراتی  مان هم که همینطور غیر تولیدی و غیر توسعه ای است راه به جایی نمیبرد و بازهم شعار سال در حد یک شعار باقی می ماند. 
اگر قرار است مشکل حل شود و شعار سال در حد بیلبورد و سربرگ نامه ها و همایش ها و … باقی نماند باید تحولات اساسی  را بپذیریم.

*اشاره فرمودید که شعارهای سال های پیش هم به نتیجه نرسیده است؛ چرا از منظر شما شعارهای سالهای گذشته به نتیجه مطلوب نرسیده و به عبارتی در حد شعار مانده است؟ 
چون به دنبال حل مشکلات اقتصادی فقط با فرمول های اقتصادی هستیم و متاسفانه اقتصاددان های ما هم به حل نشدن آنها کمک می کنند. مشکلات اقتصادی فقط نمودشان اقتصادی است و من و شما فقط تورم و بیکاری، فقز و عدم سرمایه گذاری های لازم و عدم زشد تولید و اقتصاد را میبینیم  و اینها با فرمول های اقتصادی فعلی در کشوری که مشکلات غیر اقتصادی حل شده است قابل حل است اما در کشور ما که ریشه مشکلات  غیر اقتصادی است قابل رفع نیست چنانچه اشاره شد اولویت ها بر حل شدن مشکلات اقتصادی و افزایش تولید و رفاه نیست بنابراین چون این اولویت ها را دست نمیزنیم  سال های گذشته به نتیجه نرسیده ایم و قطعا امسال هم با این فرمان موفق نمیشویم و سال های بعد و بعدتر هم به همین منوال خواهد بود.
با توجه به آنچه مطرح شد و عدم تغییرات بنیادین برای حل مشکلات اقتصادی باز هم به تحقق شعار سال نمیرسیم و بازهم به نفت وابسته خواهیم بود و اینطوری قطعا یک مقداری از مشکلات حل میشود اما ریشه ای حل نمیشود و باز هم وابسته به نفت خواهیم بود و آسیب پذیر خواهیم بود و با  تحریم ها و یا پایین آمدن قیمت جهانی  نفت مشکلات برمی گردد چرا که ساختار های حاکم ضد تولید و ضد اقتصاد هستند.