یادداشت تحلیلی؛

فرصت سوزی برای بی‌اثر کردن تحریم‌‌ها

مهدی پناهی، روزنامه‌نگار اقتصادی در یادداشتی تحلیلی درباره تحریم‌ها نوشت: در بحث همکاری ایران و روسیه، برخی در پوشش منتقد تلاش می‌کنند که فرصت‌های ایران برای بی‌اثرسازی تحریم‌ها را از بین ببرند.

فرصت سوزی برای بی‌اثر کردن تحریم‌‌ها

مهدی پناهی، روزنامه‌نگار اقتصادی در یادداشتی درباره فرصت‌سوزی برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها نوشت: بار دیگر پیرامون بحث همکاری ایران و روسیه، برخی با پرچم به ظاهر انتقاد دوباره تلاش دارند که فرصت‌های ایران برای بی‌اثرسازی تحریم‌ها را بسوزانند. 
همکاری‌های گازی ایران و روسیه یکی از جدی‌ترین پرونده‌‌های اقتصادی ایران است که این روزها مورد حمله رسانه‌ای قرار گرفته‌است.
نگاهی‌ به این بهانه‌جویی‌ها و تناقض استدلال‌ها داشته باشیم.
برخی ابتدا برای مخالفت با سواپ گازی ایران و روسیه گفتند که ایران خودش گاز دارد و چرا میخواهد مشتری‌های خودش را به روسیه بدهد! اما طی سال‌های اخیر کاملا مشخص شده که در فصول غیر سرد سال ایران مشتریان ثابتی دارد که گاز را با قراردادهای بلندمدت خریداری می‌کنند.

سپس گفته شد که اصلا چرا ایران محل ترانزیت گاز روسیه بشود! این انتقاد هم در‌حالی بود که همان زمان ترکیه به روس‌ها اعلام کرد که هر میزان میخواهد میتواند از زیرساخت ترکیه برای صادرات گاز استفاده کند و از این طریق ترکیه به هاب گازی منطقه تبدیل شد. سپس‌همان منتقدین زبان به انتقاد گشودن که چه نشسته‌اید که ترکیه بازار ما گرفت.
یکی دیگر از شبهات این بود که ایران بزرگترین دارنده منابع گاز و نفت است اما الان وارد کننده شده است! در حالی که همکاری در فروش گاز روسیه به این شکل است که گاز را وارد کند و بازصادرات کند یا بخشی از آن را برای ناترازی داخل و ایجاد نفع بیشتر در داخل مصرف کند.
اما منافع ایران برای همکاری گازی با روسیه چیست؟ به طور مثال فقط در صورت سواپ و ترانزیت گاز روسیه، ایران علاوه بر اخذ حق سوآپ و ترانزیت، خط صلح که سال‌ها افتتاح آن به عقب افتاده نیز افتتاح خواهد شد و ایران علاوه بر گاز روسیه، گاز خود را نیز طبق قرارداد دیگری به پاکستان صادر کند.
همچنین در این قرارداد گاز روسیه در شمال تحویل گرفته می‌شود و به استان‌های شمالی انتقال می‌یابد و به جای آن گاز در جنوب صادر می‌شود و دیگر هزینه‌های انتقال گاز از جنوب به شمال نیز پرداخت نمی‌شود. همچنین برآورد تلفات گاز در صورت انتقال از خط لوله حدود ۵ تا ۱۰ درصد است که در صورت تامین از طریق شمال کشور و با گاز روسیه، این میزان نیز صرفه‌جویی خواهد شد.

همچنین واردات گاز جهت استفاده در صنایع با ارزآوری و ارزش افزوده بالا نظیر تولید اوره(با توجه به جنگ روسیه و اوکراین، تولید اوره به شدت ارزش افزوده بالایی دارد) یا برق از طریق نیروگاه‌ها و صادرات آن، برای استفاده داخلی نیز صرفه بسیار مناسبی دارد. همچنین بازصادرات این گاز به عراق و ترکیه نیز بسیار استراتژیک خواهد بود. 

بنابراین هر نوع همکاری ایران و روسیه در زمینه گاز به نفع ایران خواهد بود و هیچ ضرری در کوتاه‌مدت و بلندمدت نخواهد داشت هرچند باید سناریوهای مختلفی برای این موضوع داشت.

البته تاکید وزارت نفت بر نفع حداکثری از طریق قرارگیری ایران در تجارت گاز منطقه الگوی بسیار مناسبی در جهت تغییر سیاست‌های انرژی کشور در سطح منطقه و جهان خواهد بود که موجب سوییچ ایران از نفت به گاز و قرارگیری در تجارت بین‌المللی گاز میشود که تحریم‌پذیری بسیار پایینی دارد. این بازطراحی معماری انرژی ایران، در جهت تقویت جایگاه ایران در منطقه و جهان نیز خواهد شد.