توزیع ارز مسافرتی به نفع دولت یا به ضرر آن؟

بیشتر اقتصاد دان‌های کشور توزیع ارز مسافری را فشاری بر خزانه دولت دانسته و خواستار اصلاح آن شده‌اند.

163721

22 اسفند 1402

به گزارش جهت پرس؛ زهرا لایق حقیقی؛ بانک مرکزی جهت کنترل بازار غیررسمی، تخصیص ارز مسافرتی را دو برابر کرده است. سید یاسر جبرائیلی در یادداشتی درمورد ارز مسافرتی که این روزها در رسانه نحوه توزیع آن خبرساز شده بود می‌نویسد: دو رویکرد درباره ارز مسافرتی وجود دارد: پیرو تخصیص ۱۰۰۰ دلارِ ۴۵ هزار تومانی برای مسافرت‌های خارجی، دو طیف نسبت به این اقدام دولت معترض هستند. طیف نخست، کسانی هستند که معتقدند؛ اولا چرا باید تعیین نرخ ارز، به بازار سپرده شود که دولت بخواهد برای مدیریت این بازار، ارزپاشی کند؟

ثانیا اگر منابع ارزی ما کم است و تقاضای ارز بیش از عرضه است، چرا به جای اینکه به تقاضاهای غیرضرور (نظیر مسافرت‌های غیرضرور) ارز داده نشود، برعکس عمل می‌شود و به این تقاضاها، ارز بیشتری داده می‌شود؟ اگر در شرایط جنگ اقتصادی هستیم و ارز کم داریم، چرا باید دولت جمهوری اسلامی ارز سفرهای آنتالیا و پاتایا را تامین کند؟ لذا راهکار این است که تمام ارز حاصل از هر صادراتی در اختیار کامل دولت باشد و دولت نیز، فقط با یک نرخ، این ارز را به نیازهای اولویت‌دار کشور و موارد مرتبط با منافع عموم مردم تخصیص دهد.

در چنین شرایطی، بلاتردید نیازهای غیرضرور از صف دریافت ارز حذف خواهند شد. مسئله این است که سیاستمداران ما میخواهند محبوب قلوب مسافران پاتایا و آنتالیا هم باشند و تصمیمی نگیرند که این قشر را ناراحت کند. محرومان که صدایشان به جایی نمی‌رسد و لذا ناراحتی‌های آنها جای نگرانی ندارد!

طیف دوم مخالفان ارز مسافرتی اما کسانی هستند که می‌گویند دولت چرا ارز ۴۵ هزار تومانی به مسافرت خارجی می‌دهد. قیمت ارز، همان ۶۰ هزار تومان بازار است. لذا اولا نرخ ارزی که مسافران می‌گیرند، ۶۰ هزار تومان باشد، ثانیا نباید برای این سفرها محدودیتی وجود داشته باشد.

هر کسی هرکجا خواست برود، هر مقدار ارز هم خواست بگیرد، فقط باید نرخ ارز ۶۰ هزار تومان باشد. پشت پرده این طیف دوم، همان جریانی است که از گران‌سازی دلار نفع می‌برد. دقت بفرمایید الان بحث سر این است که اگر کسی ۱۰۰۰ دلار را به قیمت هر دلار ۴۵ هزار تومان بخرد و ۶۰ هزار تومان بفروشد، ۱۵ میلیون تومان سود می‌کند! حال تصور بفرمایید کسی که سالانه یک میلیارد دلار صادرات دارد، با افزایش نرخ ارز از ۲۸۵۰۰ تومان به ۶۰ هزار تومان، ناقابل ۳۱ هزار میلیارد تومان پول بادآورده به جیب می‌زند. این ۳۱ هزار میلیارد تومان از کجا می‌آید؟

کالاهای وارداتی، ۳۱ هزار میلیارد تومان گران‌تر به ملت ایران فروخته می‌شود! یعنی از سفره محرومان کم می‌شود و به توبره صادرکنندگان ریخته می‌شود. لذا دقت باید کرد که درد این طیف دوم، عدالت نیست؛ اینها به دنبال رسمیت بخشیدن به ارز ۶۰ هزار تومانی بازار آزاد هستند که محرومان را بدبخت‌تر و ثروتمندان را ثروتمندتر می‌کند. برخی عزیزان سوال می‌کنند که سیاست شما چه خواهد بود؟ موضع حقیر عدم تخصیص ارز به مسافرت‌های غیر ضرور است. تا زمانی که شرایط ارزی کشور عادی شود، این قاعده باید برقرار باشد.

متوقف شدن توزیع ارز مسافرتی

بعد از ایجاد جنجال و واکنش‌های رسانه ای و پیگیری برخی مسئولین رئیس جمهور دستور توقف توزیع ارز مسافرتی را صادر کرد تا در دست بررسی دقیق قرار بگیرد که با گذشت یک روز و بررسی رئیس بانک مرکزی اسامی خریداران ارز مسافرتی را که سهمیه ارز را تحویل گرفته ولی بلیط‌شان را کنسل کرده‌اند، دریافت کرده است و بناست تغییرات مهمی در خدمات بانکی به این افراد اعمال شود.

واکنش اصلاح طلبان به توزیع ارز مسافرتی

صادق الحسینی، فعال رسانه‌ای، در واکنش به این توزیع ارز مسافرتی نوشت: این اشتباه سیاستی سیاستگذار اقتصادی است. نکته دیگر هم اینکه برای چند میلیون تومن این وضعه! حالا فکر کنید برای چند ده میلیارد دلار ارز ترجیحی چه وضعیه اون پشت پرده!؟

محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت حسن روحانی در کانال تلگرامی خود با اشاره به همین سیاست بانک مرکزی و تبعات آن از ابراهیم رئیسی خواست تا بازدیدی از فرودگاه امام و صف شلوغ تخصیص ارز مسافرتی داشته باشد.

او خطاب به رئیسی افزود: «شاید بخش قابل توجهی از مسافران هم راضی باشند که دولت جنابعالی منابع عظیم این یارانه غیر ضرور را برای رفع محرومیت زیرساختی در مناطق محروم هزینه نماید.»

ارز مسافرتی و فضای مجازی

توزیع ارز مسافرتی در بین مردم واکنش‌های مختلفی داشت از جمله اینکه چرا در شرایط کنکونی کشور که اعلام می‌کنند خزانه سرمایه آنچانی ندارد اینگونه با حراج زدن به ارز باعث فشار بیشتر به دولت و مردم می‌شوید.