انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا را شاید بتوان مهم‌ترین و حساس‌ترین انتخابات این کشور طی سه دهه گذشته خواند. علت آن هم تقریبا مشخص است؛ شکاف عمیق در جامعه و مبهم بودن آینده و مسیر حرکت جامعه سیاسی ایالات متحده.

پیروزی ترامپ در انتخابات ۲۰۱۶ و دیدگاه‌های افراطی‌اش درباره مسائل مربوط به مهاجران، سقط جنین، زن‌ستیزی و نژادپرستی، سیاست در این کشور را طی هشت سال گذشته به شدت دوقطبی و جامعه آمریکایی را دچار یک شکاف عمیق کرده است

واضح‌تر اگر بگوییم، مشخص نیست آمریکا طی یک دهه آینده به چه سمت و سویی می‌رود. در اوایل قرن جاری، حملات ۱۱ سپتامبر و در دهه دوم تبعات جنگ در افغانستان و عراق به نوعی تکلیف آمریکایی‌ها را در انتخابات مشخص کرده بود اما از نیمه دهه گذشته، سردرگمی در سیاست خارجی از یک سو و ورود «دونالد ترامپ» به عرصه سیاست در آمریکا همه چیز را دستخوش دگرگونی و تغییرات غیرقابل پیش‌بینی قرار داده است. در خصوص این انتخابات به پنج نکته کلیدی باید اشاره کرد:

نخست: حضور ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ ، پیروزی وی در انتخابات و دیدگاه‌های افراطی‌اش درباره مسائل مهم جامعه آمریکا مانند مساله مهاجران، سقط جنین، زن‌ستیزی و نژادپرستی، سیاست در آمریکا را طی هشت سال گذشته به شدت دوقطبی و جامعه آمریکایی را دچار یک شکاف عمیق کرده است.

«باراک اوباما» رئیس جمهور پیشین آمریکا، خشم و ناراحتی بین جوامع شهری و روستایی در آمریکا، مهاجرت، نابرابری و تئوری‌های توطئه را عامل شکاف در این کشور می‌داند و معتقد است که به همین دلیل «ایده‌های دیوانه‌وار» ترامپ از سوی بخش بزرگی از مردم آمریکا مورد توجه قرار گرفته است. بی بی سی هم در گزارشی درباره شکاف جنسیتی در انتخابات آمریکا نوشته دونالد ترامپ از حمایت گسترده‌ای در میان رای‌دهندگان مرد برخوردار است، در حالی که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد زنان «کامالا هریس» را با تقریبا همان‌قدر اختلاف ترجیح می‌دهند. این شکاف جنسیتی سیاسی، بازتابی از یک دهه دگرگونی‌های اجتماعی است و می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در انتخابات آمریکا داشته باشد.

دوم: نظرسنجی‌های ملی که طی هفته‌های گذشته انجام شده حکایت از یک رقابت بسیار نزدیک و شانه به شانه میان دونالد ترامپ و کامالا هریس دارد. کناره‌گیری «جو بایدن» که گاف‌ها و حواس پرتی‌های او کمپین انتخاباتی دموکرات‌ها را به ویژه پس از مناظره انتخاباتی با ترامپ به شدت تضعیف کرده بود شوک مثبتی به اردوگاه دموکرات‌ها وارد کرد. نمایش تقریبا ضعیف ترامپ در مناظره با هریس نیز تاثیر مثبتی بر آرای وی در نظرسنجی‌های انتخاباتی گذاشت و شاهد اختلاف چند درصدی ترامپ با او در نظرسنجی‌ها بودیم.

شاید اگر دو ماه پیش یعنی زمان کناره‌گیری بایدن از رقابت‌ها، انتخابات برگزار می‌شد هریس به راحتی پیروز انتخابات بود اما امروز پیش‌بینی پیروزی او کمی دشوار به نظر می‌رسد.

با این حال با گذشت زمان ترامپ موفق شده فاصله خود را با رقیبش در یکی دو هفته گذشته به صفر برساند و در برخی موارد از هریس هم پیش افتاده است. شاید اگر دو ماه پیش انتخابات برگزار می‌شد هریس به راحتی پیروز انتخابات بود اما امروز پیش‌بینی پیروزی او کمی دشوار به نظر می‌رسد. واقعیت این است که کامالا هریس کارنامه درخشانی ندارد و در پستش به عنوان معاون ریاست جمهوری آمریکا چندان موثر عمل نکرده و بیشتر در حاشیه بوده است تا متن. به همین دلیل است که با وجود حمایت سلبریتی‌های معروف از جمله بازیگران و خوانندگان مشهور آمریکایی که هر کدام چند ده میلیون طرفدار پروپا قرص دارند، باز هم شاهد افزایش آرای ترامپ در نظرسنجی‌های ملی اخیر هستیم.

سوم: بحران‌های جاری در منطقه خاورمیانه به ویژه جنگ غزه و لبنان به یک مولفه مهم در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا تبدیل شده است. اگر چه طبق نظرسنجی‌های معتبر دغدغه‌های اصلی مردم آمریکا در انتخابات مسائل داخلی نظیر تقویت اقتصاد، بهبود خدمات بهداشتی-درمانی، مهاجران و امنیت مرزها و مسائل نظام آموزشی است اما بخشی از رای‌دهندگان به مسائل منطقه خاورمیانه اهمیت زیادی می‌دهند که می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر نتیجه انتخابات در ایالت‌های کلیدی داشته باشد.

بخش بزرگی از دموکرات‌های ترقی‌خواه و اقلیت‌ها مانند مسلمانان که به صورت سنتی به دموکرات‌ها رای می‌دهند از رویکرد دولت بایدن-هریس در جنگ غزه رضایت ندارند و ناکامی در برقراری آتش‌بس و توقف جنگ در غزه و لبنان آنها را از دولت واشنگتن سرخورده و ناامید کرده است. تشکیک آنها در رای به هریس می‌تواند در ایالت‌های چرخشی مانند میشیگان، پنسیلوانیا، آریزونا و جورجیا به ضرر نامزد دموکرات‌ها تمام شود.

چهارم: نقش لابی‌های قدرتمند صهیونیستی در ایالات متحده در سوگیری و سیاست‌های دولت آمریکا در قبال اسرائیل و مسائل خاورمیانه نقش به سزایی دارد. آمریکا در ارتباط با حمایت از رژیم صهیونیستی همواره از یک رویکرد سنتی پیروی کرده است و دولت‌ها چه جمهوریخواه و چه دموکرات طبق تجربه همواره عزمی راسخ در حمایت از این رژیم داشته‌اند.

بخش بزرگی از دموکرات‌های ترقی‌خواه و اقلیت‌ها مانند مسلمانان که به صورت سنتی به دموکرات‌ها رای می‌دهند از رویکرد دولت بایدن-هریس در جنگ غزه رضایت ندارند

انتظار می‌رود رئیس جمهور بعدی در آمریکا چه هریس باشد یا ترامپ سیاست حمایت حداکثری از صهیونیست‌ها تداوم یابد هرچند که لابی‌های صهیونیستی معتقدند اگر ترامپ پیروز شود دست اسرائیل را در مقابله با ایران و گروه‌های مورد حمایت تهران در منطقه بازتر خواهد گذاشت و بازگشت سیاست فشار حداکثری علیه ایران برای آنها بسیار مطلوب‌تر از سیاستهای دموکرات‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران است.

پنجم: پیروز انتخابات پنجم نوامبر در آمریکا هر کسی که باشد قطعا گزینه مطلوب مردم آمریکا نیست. بسیاری از تحلیلگران، انتخابات آتی در ایالات متحده را «انتخاب بین بد و بدتر» می‌دانند. هریس چهره قدرتمندی از خود نشان نداده و ریاست جمهوری چهارساله ترامپ و نحوه مدیریت وی که به افزایش شکاف، دامن‌زدن به نژاد پرستی و بی‌ثباتی سیاسی در آمریکا شد باعث شده افکار عمومی آمریکا در انتخابات دست به عصا باشد. با این حال مردم آمریکا چاره‌ای ندارند تا از بین این دو نفر یکی را به کاخ سفید بفرستند؛ هرچند با شک و تردید!