درحالی‌که یک هفته به آغاز فعالیت دولت سیزدهم به ریاست آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی باقی‌مانده، پیش‌بینی‌ها برای ترکیب کابینه و چینش وزرا نیز افزایش‌یافته است. رئیسی در همان روزهای اول پس از پیروزی در انتخابت 28 خرداد 1400 و به‌طور مشخص در اولین نشست خبری خود از رسانه‌ها و سیاسیون خواست تا از گمانه‌زنی در این زمینه خودداری کنند. بااین‌حال همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، طبق روال ادوار قبل با نزدیک شدن موعد تحلیف رئیس‌جمهور این گمانه‌زنی‌ها نیز شدت یافته است.

ایده «یاران رئیسی» برای انتخاب کابینه دولت
پس از مشخص شدن نتیجه انتخابات، سایتی تحت عنوان «یاران رئیسی» راه‌اندازی شد که کاربران با مراجعه به آن ثبت‌نام، مدیران مدنظر خود برای جایگاه‌های مختلف را معرفی می‌کردند. همچنین اگر فردی خود را شایسته حضور در سمت‌های اجرایی و مدیریتی می‌دانست نیز می‌توانست به صورت مستقیم، در بخش «تکمیل اطلاعات و رزومه فردی» نسبت به تکمیل فرم‌ها و اطلاعات مربوطه اقدام کند. آن‌گونه که در صفحه نخست این سایت درج‌شده، مهلت معرفی و پیشنهاد وزرا و معاونین رئیس‌جمهور پایان‌یافته است. این موضوع با شایعه‌ای نیز هم‌زمان شد که بر مبنای آن، رئیس‌جمهور منتخب فهرستی 50 نفره را آماده کرده و برای بررسی‌های لازم به نهادهای نظارتی نیز ارسال کرده است.

اما نمایندگان مجلس هم بیکار ننشستند و عصر سه‌شنبه پنجم مرداد اعضای کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی با آیت‌الله رئیسی دیدار کردند. دیداری که احتمالاً با هدف تفاهم دولت و مجلس برای آرایش کابینه بوده است. بااینکه بسیاری از کارشناسان معتقدند که مسیر رئیسی برای دریافت رأی اعتماد وزرای مدنظرش هموار است.

اما نباید فراموش کرد که همسویی فکری مجلس و دولت نمی‌تواند شرط کافی برای عبور دولت از گردنه رأی اعتماد باشد. همان‌گونه که مجلس هفتم در شهریور سال 1384 و هنگام معرفی کابینه دولت نهم به چهار وزیر پیشنهادی احمدی‌نژاد رأی اعتماد نداد و بعدها نیز در بسیاری از موضوعات با دولت او به اختلاف خورد.

 سر دلبران در حدیث دیگران…
طبیعی است که این روزها و به روال ادوار قبل، رئیس‌جمهور منتخب و اطرافیان او از رد و تأیید گزینه‌هایی که در رسانه‌ها مطرح می‌شوند خودداری می‌کنند، اما به نظر می‌رسد برآیند نهایی این گمانه‌زنی‌ها در نهایت به فهرستی برسد که بیشترین مشابهت را به کابینه دولت سیزدهم خواهد داشت.

اما جدیدترین فهرست احتمالی، از سوی اردوگاه رقیب ارائه شد. روزنامه سازندگی (ارگان حزب کارگزاران سازندگی) روز گذشته در گزارش اول خود سیاهه‌ای از چهره‌های سیاسی را با عنوان «کابینه دولت اصولگرا» منتشر کرد. سازندگی مدعی است که این لیست در مقایسه با فهرست‌هایی که این روزها منتشر می‌شود، به فهرست نهایی نزدیک‌تر است و به‌ احتمال‌ زیاد اغلب مدیران آینده دولت اعضای این فهرست خواهند بود.

 رسانه‌های نزدیک به رئیس‌جمهور منتخب در واکنش به این فهرست بااحتیاط عمل کردند. آن‌ها با تأکید بر این‌که هرگونه گمانه‌زنی در این‌ باره اعتبار چندانی ندارد، واکنش منفی چندانی به این فهرست نداشتند به‌ این‌ ترتیب می‌توان این لیست پیشنهادی را تا حد زیادی مورد اجماع اهالی رسانه از طیف‌های مختلف دانست.

پیش‌بینی از چینش کابینه دولت سیزدهم
در این فهرست، محمد مخبر رئیس فعلی ستاد اجرایی فرمان امام و رئیس هیئت‌مدیره بانک سینا، به‌عنوان معاون اول رئیس‌جمهور معرفی‌شده است. چهره‌ای که نامش در ماه‌های اخیر با تولید واکسن ایرانی کرونا گرده است. برخلاف برخی پیش‌بینی‌ها که از حضور سعید جلیلی در جایگاه وزارت امور خارجه و یا دبیری شورای عالی امنیت ملی خبر داده بودند، روزنامه سازندگی سهمی برای این دیپلمات انقلاب قائل نشده است. بر این اساس، علی شمخانی همچنان دبیر شورای عالی امنیت ملی باقی می‌ماند و حسین امیر عبداللهیان یا مهدی صفری نامزد حضور در پست وزارت خارجه هستند.

بر مبنای این پیش‌بینی رستم قاسمی برای وزارت نفت به مجلس معرفی خواهد شد. گزینه‌ای که برای این جایگاه تقریباً مورد اجماع همه فهرست‌های پیشنهادی است. ادامه فعالیت دو وزیر کابینه روحانی یعنی محمد اسلامی در وزارت راه و شهرسازی و محمد دهقان در وزارت دفاع نیز از نکات قابل‌توجه این فهرست است.
همچنین پیش‌بینی حضور امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی به عنوان وزیر بهداشت هم در نوع خود قابل‌توجه است. قاضی‌زاده که در جریان آغاز رقابت‌های انتخاباتی بهار 1400 از سوی اصلاح‌طلبان به عنوان نامزد پوششی و یک از سهم‌بگیران کابینه آینده معرفی شده بود، برخلاف پیش‌بینی‌ها انصراف نداد و تا آخر رقابت حاضر بود تا شائبه سهم خواهی خود را کم‌رنگ کند.

حضور محمدمهدی اسماعیلی معاون پژوهشی مرکز اسناد انقلاب اسلامی به‌عنوان وزیر احتمالی فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در نوع خود جالب است. این در حالی است که تا 10 روز پیش نام عزت‌الله ضرغامی به‌عنوان گزینه اصلی این جایگاه عنوان‌شده بود. البته خبرگزاری مهر که بیشتر به‌عنوان رسانه‌ای فرهنگی شناخته می‌شود، چهار گزینه را برای تصدی پست وزارت ارشاد معرفی کرده است. گزینه‌هایی که به‌زعم این خبرگزاری، خروجی یک «گروه پنج نفره از خبرگان حوزه فرهنگ و مدیران فرهنگی کشور» هستند.

بر این اساس علاوه بر اسماعیلی، عزت‌الله ضرغامی رئیس اسبق سازمان صداوسیما، علیرضا مختار پور دبیر کل فعلی نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور و محسن پرویز رئیس انجمن قلم ایران سه گزینه دیگر محسوب می‌شوند.

علاوه بر این، به نظر می‌رسد برخی گزینه‌های مدنظر این فهرست، قرابت چندانی با واقعیت نداشته باشند. از جمله، معرفی حجت‌الاسلام علی عبداللهی به‌عنوان وزیر اطلاعات در حالی رقم می‌خورد که از نگاه صاحب‌نظران حجت‌الاسلام مصطفی پورمحمدی همچنان بخت بیشتری برای تکیه زدن به این کرسی دارد. ضمن این‌که حجت‌الاسلام غلامحسین رمضانی هم می‌تواند دیگر گزینه موردنظر رئیسی برای این وزارتخانه مهم باشد.

آن‌گونه که در تحلیل اهالی کارگزاران سازندگی آمده است، سید مسعود میر کاظمی که در دولت احمدی‌نژاد پست وزارت نفت را در اختیار داشت یا محمدرضا فرزین که در دولت نهم دبیر ستاد هدفمندی یارانه‌ها بود در کابینه رئیسی به ترتیب وزارت اقتصاد و ریاست سازمان برنامه‌ و بودجه را به عهده خواهند داشت.

علاوه بر جایگاه‌هایی که به آن شاره شد. بر اساس این پیش‌بینی، غلامحسین اسماعیلی به‌عنوان وزیر دادگستری، عباس علی‌آبادی به‌عنوان وزیر نیرو، کیومرث هاشمی به‌عنوان وزیر ورزش و احمد وحیدی به‌عنوان وزیر کشور به مجلس معرفی می‌شوند.

ترکیب کابینه؛ آنچه می‌پنداریم و آنچه می‌شود
آنچه در بالا آمد، جدیدترین نسخه پیش‌بینی کابینه دولت سیزدهم آن‌هم از نگاه اردوگاه رقیب بود که گفته‌اند «خوش‌تر آن باشد که سر دلبران/ گفته آید در حدیث دیگران». اگر این ترکیب به واقعیت بپیوندد نشان‌دهنده تلاش رئیس‌جمهور منتخب برای استفاده از تمام نیروهایی است که در عملکرد و نه در اسم‌ و رسم در دایره اصولگرایی تعریف می‌شوند.

 از سوی دیگر، از حضور برخی چهره‌های تندرو که پیش‌ از این عموماً در فضای مجازی و در تحلیل‌های زرد رقیب به آن اشاره می‌شد نیز در این فهرست و سایر فهرست‌های معتبر خبری نیست. بااین‌حال برای این‌که میزان صحت‌وسقم این برآوردها مشخص شود، باید تا زمان معرفی وزرای پیشنهادی به مجلس شورای اسلامی و جلسه رأی اعتماد صبر پیشه کرد.