به گزارش جهت پرس؛ رسانه اسرائیلی هاآرتص مقاله‌ای به قلم ناتاشا وستهایمر، متخصص مسائل اقلیمی و آب، دربارهٔ پیشنهاد راه‌حل آبی نتانیاهو به ایران منتشر کرده که ترجمه آن را می‌توانید در ادامه بخوانید:

پیشنهاد نتانیاهو برای بحران آب ایران؛ اما حقیقت ماجرا چیست؟

برای بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، خشکسالی ایران نه یک بحران انسانی، که فرصتی است تا اسرائیل خود را به عنوان یک راه‌حل بی‌بدیل معرفی کند.

ایران با یکی از سخت‌ترین بحران‌های آب در تاریخ معاصر خود دست‌وپنجه نرم می‌کند. دمای هوا در تهران از ۵۰ درجه سانتی‌گراد فراتر رفته، میزان بارش‌ها بیش از ۴۰ درصد کاهش یافته و سطح آب سدها به رکوردهای نگران‌کننده‌ای رسیده است. در چنین شرایطی، مقامات ایرانی از مردم می‌خواهند مصرف آب را محدود کنند؛ در همین بحبوحه، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، خطاب به مردم ایران اعلام کرد که «به محض آزادی کشورتان» از دست حکومت اسلامی، اسرائیل دانش و فناوری لازم برای حل بحران آب را در اختیارشان خواهد گذاشت.

این بیانیه که انگیزه‌های سیاسی آن به هیچ وجه پنهان نبود، بر پایه سه ادعا استوار بود:
خودانگاره اسرائیل به عنوان رهبر جهانی در فناوری آب،
تجربه در مدیریت کم‌آبی در اقلیمی مشابه،
و سابقه ادعایی‌اش در دیپلماسی آب در منطقه.

اما بحران آب ایران یک پدیده اتفاقی نیست، هرچند ایران دهه‌هاست که با خشکسالی، امواج گرما و کمبود مزمن آب مواجه است، اما ریشه اصلی این بحران، سوءمدیریت منابع آب و تصمیمات زیرساختی با انگیزه‌های سیاسی است که نیازهای زیست‌محیطی و اجتماعی را نادیده گرفته‌اند؛ تغییرات اقلیمی نیز تنها این مسیر ناپایدار را وخیم‌تر می‌کند.

بحران‌های آب هرگز صرفاً یک مسئله زیست‌محیطی نیستند؛ آن‌ها از بستر سیاسی و اجتماعی خود جدایی‌ناپذیرند، اغلب به تنش‌های موجود دامن می‌زنند و در مقابل، خود نیز از این تنش‌ها تشدید می‌شوند.

وضعیت ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست، همزمان این وضعیت در را برای بازیگران خارجی باز کرده است تا از آن به عنوان یک فرصت ژئوپلیتیکی بهره‌برداری کنند.

استفاده ابزاری نتانیاهو از بحران ایران، جای تعجب ندارد، این اقدام نه تنها با علاقه دیرینه اسرائیل به تضعیف حکومت ایران همخوانی دارد، بلکه در عصری که رویکردهای استعمارگرایانه در دیپلماسی و کمک‌های خارجی رایج است، امری قابل پیش‌بینی بود.
بحران‌های آب معمولاً فرصتی برای مداخله بازیگران خارجی فراهم می‌کنند.
نهادهای مالی بین‌المللی، سازمان‌های غیردولتی و دولت‌ها با وعده تخصص یا تأمین مالی پروژه‌های زیربنایی وارد میدان می‌شوند، اما این همکاری‌ها همیشه بی‌طرفانه نیستند.

این کمک‌ها می‌توانند به بدهی‌های سنگین، همسویی‌های ژئوپلیتیکی یا اولویت‌های سیاست خارجی گره بخورند. از دید نتانیاهو، خشکسالی ایران کمتر یک مشکل بشردوستانه است و بیشتر فرصتی است تا اسرائیل خود را به عنوان تنها راه‌حل ممکن مطرح کند.

این اولین بار نیست که اسرائیل چنین ژستی می‌گیرد! در سال ۲۰۱۸، نتانیاهو در پیامی ویدیویی خطاب به مردم ایران، یک وب‌سایت و کانال تلگرامی فارسی‌زبان را برای ارائه راهکارهای صرفه‌جویی در مصرف آب و معرفی نوآوری‌های اسرائیل تبلیغ کرد؛ اقدامی که ایران آن را صرفاً پروپاگاندا خواند. در واکنش به پیشنهاد اخیر نیز، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، اظهارات نتانیاهو را «یک سراب، و نه هیچ چیز بیشتر» توصیف کرد.

در واقع، کارنامه اسرائیل در دیپلماسی آب نشان می‌دهد که این کشور بیش از آنکه به دنبال همکاری باشد، از آب به عنوان ابزاری برای کنترل استفاده کرده است.
هدف اسرائیل همواره ایجاد وابستگی و کسب اهرم فشار بر همسایگان و سرزمین‌های اشغالی بوده، نه ایجاد یک مشارکت واقعی.

کرانه باختری اشغالی یک نمونه بارز است! روی کاغذ، مدیریت آب‌های زیرزمینی از طریق «کمیته مشترک آب» میان اسرائیل و فلسطین انجام می‌شود که بر اساس پیمان اسلو شکل گرفت اما در عمل، اسرائیل از حق وتوی نهایی بر تمام پروژه‌های آبی فلسطینیان برخوردار است و همین سازوکارِ به اصطلاح همکاری، ده‌ها پروژه حیاتی تأمین آب را معلق نگه داشته است.

رویکرد نمایندگان اسرائیل در این کمیته، نگاهی کاملاً امنیتی‌محور به مسئله آب است؛ نهاد «هماهنگ‌کننده فعالیت‌های دولت در سرزمین‌ها» (COGAT)، که یک واحد نظامی در وزارت دفاع اسرائیل است، بر پروژه‌های آب غزه و کرانه باختری نظارت دارد.
حضور این نهاد تضمین می‌کند که حتی مذاکرات فنی نیز به ابزاری برای کنترل و فشار بر منابع آب فلسطینیان تبدیل شود.

در نتیجه، واقعیت این است که دسترسی یک فلسطینی در کرانه باختری به آب، یک‌سوم دسترسی یک شهروند اسرائیلی، از جمله ساکنان شهرک‌های غیرقانونی، است.
فراتر از این، استراتژی آب اسرائیل از میز مذاکره به میدان عمل کشیده می‌شود و به خشونت شهرک‌نشینان تحت حمایت دولت، تخریب خانه‌ها و مصادره زمین‌ها مشروعیت می‌بخشد؛ اقداماتی که همگی در خدمت هدف بزرگ‌تر یعنی سلطه سرزمینی انجام می‌شوند.

در مورد غزه نیز، اسرائیل سابقه‌ای طولانی در استفاده از آب به عنوان ابزار کنترل دارد.
به طور تاریخی، وابستگی غزه به آب وارداتی از اسرائیل، با دشوار ساختن ورود مواد لازم برای پروژه‌های آبی، تشدید شده است. از آغاز جنگ اخیر، اسرائیل عامدانه از آب به عنوان یکی از استراتژی‌های نسل‌کشی خود استفاده کرده است:
تخریب زیرساخت‌های آبی،
قطع خطوط حیاتی آبرسانی،
و ممانعت از ورود کمک‌های بشردوستانه.
در غزه، دسترسی به آب تنها با شروط اسرائیل ممکن یا ناممکن می‌شود و این خود ابزاری برای تقویت قدرت و فشار است.

اردن نمونه دیگری است، به دلیل کنترل اسرائیل بر منابع آبی منطقه، اردن به آب وارداتی از اسرائیل وابسته است و این منابع تنها تحت شرایطی تأمین می‌شوند که انطباق اردن با سیاست‌های اسرائیل را تضمین کنند.
حتی در مذاکرات سال ۲۰۲۳ برای تمدید قرارداد «آب در برابر انرژی»، گزارش شد که اسرائیل از اردن خواسته بود تا از انتقادات خود علیه این کشور بکاهد.

اسرائیل با افتخار، دیپلماسی آب خود را اقدامی فنی، خیرخواهانه و حتی بشردوستانه جلوه می‌دهد؛ اما در عمل، کارکرد آن چیزی جز ایجاد وابستگی و ابزاری برای اعمال نفوذ نیست.
شکی نیست که همکاری در زمینه آب می‌تواند در این منطقه تحول‌آفرین باشد، چالش‌های اقلیمی مشترک، راه‌حل‌های مشترک می‌طلبد.
اما اسرائیل بارها و بارها نشان داده است که آب را نه به عنوان یک منبع حیات‌بخش، بلکه به عنوان ابزاری برای کنترل به کار می‌گیرد.

به همین دلیل، وعده نتانیاهو برای کمک به ایران را باید آن‌طور که هست دید: نه تلاشی برای بقای منطقه، بلکه یک کارت بازی برای چانه‌زنی، نه پیشنهادی برای حل خشکسالی، که پیامی سیاسی برای تغییر رژیم.

بحران آب ایران واقعی و ویرانگر است، اما پیشنهاد نتانیاهو در واقع سرابی بیش نیست.