عملکرد حوزه درمان در جنگ ۱۲ روزه؛ چالش‌ها، دستاوردها و تاب‌آوری نظام سلامت

نشست خبری معاون درمان وزارت بهداشت با حضور خبرنگاران داخلی برگزار شد و به بررسی عملکرد حوزه درمان کشور در جریان جنگ ۱۲ روزه اخیر و چالش‌های پیش رو پرداخت.

عملکرد حوزه درمان در جنگ ۱۲ روزه؛ چالش‌ها، دستاوردها و تاب‌آوری نظام سلامت
271049

به گزارش جهت پرس؛ دکتر سیدسجاد رضوی، معاون درمان وزارت بهداشت ضمن تشکر ویژه از حضور خبرنگاران و همکاران حوزه سلامت در این نشست اعلام کرد: «سی و هفت روز پیش آخرین نشست مطبوعاتی را برگزار کرده بودیم و قرار بود هفته‌ای یک بار نشست داشته باشیم اما شرایط خاص کشور باعث شد که کمی وقفه ایجاد شود. از همه شما ممنونم که در روزهای سخت اطلاع‌رسانی حوزه سلامت را متوقف نکردید. همچنین از همه همکاران در حوزه‌های پشتیبانی، بهداشت و درمان در سراسر ایران تشکر می‌کنم. می‌دانید که نظام سلامت یکی از بخش‌هایی است که حتی در شرایط بحرانی نمی‌تواند محل کارش را تعطیل کند و تفاوت نظام سلامت با دیگر مشاغل اینجا نمایان می‌شود.»

او افزود: «در شرایط عادی می‌گوییم نظام سلامت را به صورت ویژه درک کنید، اما در شرایط سخت کشور این تفاوت‌ها و سختی‌ها بیشتر نمایان می‌شود. خوشبختانه در این شرایط، بچه‌های حوزه سلامت پای کار بودند و هیچ کسی و هیچ سنگلی رها نشد.»

معاون درمان وزارت بهداشت در ادامه به سوال خبرنگاران درباره عملکرد نظام سلامت در جنگ دوازده روزه اخیر پاسخ داد.

سکوت سازمان جهانی بهداشت و پیامدهای سیاسی جنگ

در ابتدای نشست، به سوالی درباره عدم صدور بیانیه یا واکنش واضح از سوی سازمان جهانی بهداشت به حمله ناگهانی رژیم صهیونیستی پاسخ داده شد. معاون درمان گفت: «این موضوع بیشتر یک بحث سیاسی است و سازمان‌های جهانی تابع سیاست‌های خاص هستند. نمایندگی سازمان بهداشت جهانی در ایران در روزهای آخر جنگ پیگیر نیازهای ما بود و تلاش داشت که کمک‌های لازم را انجام دهد، اما متأسفانه سازمان‌های حقوق بشری عملکرد مناسبی نداشتند و پیام‌های انسانی و بشردوستانه را فراموش کردند. این موضوع توسط وزارت خارجه و مسئولان سیاسی کشور در حال پیگیری است.»

مدیریت اطلاع‌رسانی و مقابله با نگرانی‌های رسانه‌ای

معاون درمان درباره موج نگرانی‌های رسانه‌ای و انتقادات به عدم صدور بیانیه صریح وزارت بهداشت در برخی مواقع گفت: «برخی موارد که در رسانه ملی مطرح شد، باعث ایجاد نگرانی شد اما وزارت بهداشت همواره در آماده‌باش کامل است و ذخایر و خدمات درمانی کافی برای مقابله با هر شرایطی دارد.»

آسیب‌های روانی و اقدامات مقابله‌ای در حوزه سلامت روان

در پاسخ به پرسشی درباره افزایش مشکلات روانی، افسردگی و آسیب‌های روحی بیماران و مردم در جریان جنگ، معاون درمان اظهار داشت: «بحث روانی بسیار مهم است و ما بلافاصله پس از شروع بحران، مراکز مشاوره و حمایت روانی را فعال کردیم. معاونت بهداشت و درمان با متخصصان روان‌شناسی و روان‌پزشکی همکاری داشتند و برنامه‌های تلویزیونی و رسانه‌ای درباره پیشگیری و کنترل آسیب‌های روانی اجرا شد.»

او اضافه کرد: «گرچه تحقیقات دقیق و جامع در این زمینه زمان‌بر است، اما یقیناً آسیب‌های روانی افزایش یافته و این موضوع نیازمند توجه مستمر است.»

آمار جراحی‌ها و مجروحین تحت درمان

معاون درمان آمار دقیقی از عملیات درمان مجروحان ارائه کرد: «در مجموع بیش از هزار و شصت عمل جراحی انجام شده و نزدیک به صد و هفتاد مجروح در بیمارستان‌ها بستری هستند که حدود هفتاد تا هفتاد و پنج نفر نیازمند مراقبت ویژه در بخش آی‌سی‌یو هستند.»

ذخایر استراتژیک دارویی و تجهیزات پزشکی

وی درباره وضعیت دارویی و تجهیزات پزشکی گفت: «ما دارای پروتکل ذخیره استراتژیک هستیم که بر اساس آن، برخی داروها و تجهیزات بین یک ماه تا یک سال ذخیره شده‌اند. در این دوره دوازده روزه جنگ، با هیچ کمبودی مواجه نبودیم و حتی به ذخایر استراتژیک دست نزدیم. تخصیص بودجه و خریدهای لازم به سرعت انجام شد.»

پاسخ به مشکلات تعطیلی داروخانه‌ها در روزهای ابتدایی جنگ

سیدسجاد رضوی در پاسخ به خبرنگار جهت پرس درباره تعطیلی برخی داروخانه‌ها در روزهای اول جنگ توضیح داد: «روزهای ابتدایی جنگ به دلیل شوک و نگرانی مردم، مراجعات کاهش یافت. برخی داروخانه‌ها به صورت غیرمجاز تعطیل شدند که سازمان غذا و دارو به سرعت وارد عمل شد و از روز سوم و چهارم وضعیت اصلاح شد و اکثر داروخانه‌ها به فعالیت خود بازگشتند.»

چالش‌های ایاب و ذهاب کادر درمان و راهکارهای رفع آن

وی مشکلات حمل‌ونقل پرسنل درمان را تشریح کرد: «به علت ایجاد صف‌های سوخت‌گیری و کمبود بنزین، در روزهای اول مشکلاتی برای رفت‌وآمد پرسنل ایجاد شد اما با همکاری حوزه نفت و پالایش، خودروهای سیار سوخت‌رسان به بیمارستان‌ها اختصاص یافت و این مشکل حل شد. همچنین به پرسنل اجازه داده شد در بیمارستان‌ها اسکان موقت داشته باشند.»

آسیب به مراکز درمانی و مدیریت بحران

معاون درمان آمار هفت بیمارستان آسیب‌دیده در جنگ را اعلام کرد و گفت: «در کرمانشاه بیمارستان فارابی آسیب جدی دید و مرکز درمانی اعصاب تعطیل شد و به بیمارستان دیگر منتقل شد. بیمارستان حضرت فاطمه در تهران دچار آسیب غیرمستقیم شد اما با تلاش پرسنل خدمات به موقع به بیماران ارائه شد.»

او افزود: «در مواردی بیمارستان‌ها به سرعت جابه‌جا شدند تا روند درمان مختل نشود و خدمات اضطراری ادامه یابد.»

اهمیت آموزش عمومی و مانورهای بحران

در پاسخ به سوالی درباره آموزش مردم برای مقابله با بحران، معاون درمان تاکید کرد: «بسیاری از مردم نمی‌دانستند باید در زمان حمله کجا بروند. آموزش‌های عمومی باید افزایش یابد و مانورهای بحران به صورت منظم‌تر و گسترده‌تر برگزار شود تا آمادگی عمومی و کاهش اضطراب افزایش یابد.»

نیاز به بیمارستان‌های امن و مقاوم در برابر بحران

وی اشاره کرد که بیش از نیمی از بیمارستان‌های کشور نیازمند بازسازی هستند و تاکید کرد که بیمارستان‌های امن و مقاوم برای شرایط جنگی و بحران ساخته شود تا در مواقع حمله آسیبی به آن‌ها وارد نشود.

حمایت مالی و پرداخت معوقات کادر درمان

در بخش دیگری از نشست، معاون درمان به اهمیت حمایت دولت و سازمان برنامه در تامین مالی حوزه سلامت اشاره کرد: «دولت به سرعت معوقات پرسنل و بدهی‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی را پرداخت کرد. برخی دانشگاه‌ها چهار ماه و برخی دو ماه عقب‌افتادگی داشتند که در این بازه تسویه شد.»

او افزود که حتی تخصیص‌های ارزی برای خرید تجهیزات و داروها نیز در سریع‌ترین زمان ممکن انجام شد تا خللی در تامین نیازهای درمانی ایجاد نشود.

ارائه خدمات درمانی رایگان به مجروحین جنگ

معاون درمان تاکید کرد که تمام خدمات درمانی به مجروحان جنگ به صورت رایگان بوده است: «از همان ساعات اولیه بخشنامه‌ای صادر شد که تمام خدمات درمانی، حتی در بخش خصوصی، برای مجروحین رایگان است و هیچ هزینه‌ای از این افراد دریافت نمی‌شود.»

آمادگی مقابله با نشت احتمالی تشعشعات هسته‌ای

با توجه به حملات به مراکز هسته‌ای کشور، یکی از سوالات مهم درباره آمادگی نظام سلامت برای مقابله با نشت مواد رادیواکتیو بود. معاون درمان اظهار داشت: «مراکز هسته‌ای تحت نظارت دقیق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند و هیچ نشت تشعشعی گزارش نشده است. آموزش‌های لازم به مردم داده شده و حتی قرص ید در اختیار افراد قرار گرفته است.»

وضعیت بیمارستان‌ها و نیاز به زیرساخت‌های امن

معاون درمان با بیان اینکه بسیاری از بیمارستان‌ها فرسوده و ناامن هستند، گفت: «اگر بیمارستانی در حمله مستقیم آسیب ببیند، فاجعه انسانی رخ خواهد داد. لازم است بیمارستان‌های امن و حتی زیرزمینی ساخته شود تا در زمان بحران امکان ادامه خدمات فراهم باشد.»

وی همچنین به نبود سیستم هشدار و انتقال بموقع بیماران در حملات اشاره کرد که می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند.

تاب‌آوری نظام سلامت و نیروی انسانی

معاون درمان به تاب‌آوری و روحیه بالای کادر درمان اشاره کرد: «کادر درمان علی‌رغم فشارهای روحی و استرس‌های فراوان، حتی در شرایط سخت و بمباران‌ها با جان و دل کار کردند و هیچ‌گاه عقب‌نشینی نکردند. برخی از آنها حتی شبانه‌روزی بدون استراحت حضور داشتند.»

وی اعلام کرد که تعدادی از پرسنل درمانی شامل پزشکان، پرستاران و امدادگران شهید یا مجروح شده‌اند که نشان از فداکاری آنها دارد.

آمار شهدا و مجروحین کادر درمان

معاون درمان اعلام کرد: «در حوزه پیش بیمارستانی دو شهید و ده مجروح داشتیم. همچنین چندین پزشک متخصص، دستیار و پرستار در جریان جنگ به شهادت رسیدند یا مجروح شدند. همچنین تعدادی از نیروهای هلال‌احمر در این روزها آسیب دیدند.»

مدیریت خدمات درمانی و برنامه‌ریزی برای شرایط جنگ طولانی‌تر

وی درباره اقدامات انجام شده برای حفظ تاب‌آوری بیمارستان‌ها در صورت ادامه جنگ گفت: «برنامه‌ریزی برای کاهش خدمات غیرضروری و تمرکز بر خدمات ضروری انجام شده است. همچنین از فضاهای مدارس و دانشگاه‌ها برای بستری بیماران استفاده خواهد شد.»

معاون درمان افزود که سازمان انتقال خون، سازمان بیمه سلامت و سایر سازمان‌ها همکاری موثر و هماهنگی داشتند تا منابع به موقع تامین شود.

قدردانی از فداکاری‌های کادر درمان

معاون درمان در پایان نشست از فداکاری‌های کادر درمان و امدادگران قدردانی کرد و گفت: «پرسنل ما در این جنگ دوازده روزه با جان و دل خدمت کردند و تعدادی از آن‌ها شهید یا مجروح شدند. باید این فداکاری‌ها به درستی منعکس شود و فرهنگ تقدیر و تشویق در نظام سلامت تقویت گردد.»

خبرنگار: علیرضا هداوند