تلاش دولت ایران در توسعه و تحکیم روابط با کشورهای همسایه، حرکتی قابل تقدیر است اما در این میان جزئیات بسیار حائز اهمیت هستند.

پادشاهی قطر از ۱۹۹۴ میزبان اصلی‌ترین پایگاه هوایی آمریکا در غرب آسیا است و كه همواره بیش از ۱۲هزار نیروی آمریکایی در آن مستقر بوده و فراتر از طرح آمریکا در منطقه، حضور آنان بخشی از دکترین بازدارندگی نظامی قطر است.
دوحه در سال ۲۰۱۸ با هزینه ۱.۸میلیارد دلاری توسعه این پایگاه را به گونه‌ای صورت داد که بخشی از نیروی تازه تأسیس فرماندهی فضایی آمریکا نیز در آن استقرار یافته‌اند. سال گذشته نیز برای توسعه فعالیت نیروی دریایی آمریکا در قطر تفاهم جدیدی منعقد شد.

تنها دفتر خارجی طالبان به خواست این گروه، در هماهنگی با واشنگتن و علی‌رغم مخالفت دولت وقت افغانستان در تأسیس آن در دوحه، از سال ۲۰۱۳در قطر آغاز به فعالیت نمود.

پس از خروج آمریکا از افغانستان، دفتر فرماندهی همکاری‌های امنیتی و دفاعی آمریکا در افغانستان تأسیس شد که هدایت آن‌را هم اکنون ژنرال کرتیس بازارد عهده‌دار است.
در حقیقت در مسئله افغانستان، قطر در ذیل طرح آمریکایی‌ها تلاش دارد تا برای خود یک زمین بازی راهبردی بسازد.

قطر در مناسبات جهان اسلام در ائتلاف با ترکیه همواره حامی و پشتیبان اصلی شبکه اخوان المسلمین بوده است. این  ائتلاف، در دو پرونده جنگ یمن و نیز سوریه در هماهنگی با محور سلفی با سرکردگی عربستان و امارات، با حداکثر توان علیه محور مقاومت وارد فعالیت شد.

در جنگ يمن ، قطر به شدت در دو سال نخست با حمایت و استفاده از شاخه اخوان یمن، علیه ارتش و کمیته‌های مردمی یمن فعال بود اما در سال ۲۰۱۷ با بالاگرفتن اختلافات در صحنه میدانی میان وابستگان به امارات-عربستان از یک سو و قطر در سمت دیگر و تصمیم به محاصره دوحه توسط اکثریت اعضای شورای همکاری خلیج فارس،این کشور بالاجبار دست از مخاصمه مستقیم علیه ملت یمن برداشت و البته همچنان نیز به مداخله در سطحی پایین‌تر ادامه می‌دهد.

در بحران سوریه،ایده شکاف در محور مقاومت از طریق جداکردن شاخه سیاسی حماس به مثابه اخوان فلسطین، از ایران و استفاده از ظرفیت آن علیه محور مقاومت، با حمایت همه جانبه قطری‌ها دنبال شد که با واکنش متناسب و بهنگام ایران، ناکام ماند و البته به اقامت دائمی خالد مشعل در دوحه منجر گردید!
در سال‌های نخست جنگ سوریه، قطر مستقیم و فعالانه در حمایت از تکفیری‌ها اقدام می‌کرد اما پس از تغییر دفعی پادشاه در سال ۲۰۱۳، کمی از شدت عمل مستقل دوحه کاسته شد و به مرور با افزایش سهم و شدت عمل عربستان در سوریه با برسر کار آمدن محمدبن‌سلمان در ریاض و تشدید تنش میان دو کشور، کنش دوحه در سالهای اخیر بیشتر در هماهنگی و ذیل اقدامات ترکیه قرار گرفته است.

در مسئله فلسطين ، قطر ی‌ها علی‌رغم عدم اعلام عادی‌سازی با صهیونیست‌ها که در سطح خود حائز اهمیت است لکن همواره از ابزار کمک مالی‌شان در راستای طرح سازش به مثابه ابزاری در مجموعه ابزارهای آمریکایی‌ها برای ایجاد دوگانه رفاه/مقاومت نزد مردم فلسطین بهره برداری نموده‌اند.
دوحه همواره پس از هر جنگی میان صهیونیست‌ها با غزه، در طرح‌های بازسازی هر دو طرف مشارکت فعالی از خود نشان می‌دهد!

 محاصره قطر در سال ۲۰۱۷ توسط اکثریت اعضای شورای همکاری خلیج فارس اثری قابل توجه در راهبرد سیاست خارجی دوحه داشته است.
باید به یادآورد که قطر برای ترسیم تصویر جهانی و مطلوب از خود، سال‌ها هزینه کرده و پروژه عظیم میزبانی جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ را در پیش‌رو دارد و بر این مبنا، محاصره را اقدامی عامدانه در تخریب خود تلقی کرد. البته به سبب اثر راهبردی محاصره قطر بر طرح منطقه‌ای آمریکا، با لابی‌های گسترده سیاسی در نهایت در ژانویه 2021 طی نشست العلا محاصره لغو شد اما دوحه دریافت با توجه به زیرساخت سیاسی موجود، نیازمند توسعه روابط با تنها همسایه غیرعرب و نیز بیرون از دایره نفوذ سیاسی ریاض-ابوظبی یعنی ایران دارد.

چالش اصلی توسعه روابط قطر با ایران البته از نگاه دوحه، آمریکایی‌ها هستند که قطری‌ها بدون اذن آنها قادر به اتخاذ تصمیمات راهبردی به ویژه در تعامل با تهران نیستند.

در این میان پرونده عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی، فقدان ارتباط سیاسی ریاض با تهران، فوت پادشاه عمان و کاهش فعالیت میانجی‌گرایانه این کشور به سبب فشار دوره ترامپ در روابط تهران-واشنگتن از یک سو و اجبار عملیاتی رابطه دوحه با تهران به سبب محاصره، فرصتی استثنایی برای ساخت یک توجیه منطقی به منظور افزایش سهم تعامل و نقش‌آفرینی قطر میان مناقشه ایران و آمریکا برای دوحه فراهم آورد.