به گزارش جهت پرس؛ اواخر سال گذشته سایت فناوری زومیت با انتشار مطلبی عنوان “رد ادعای ایران درباره پیروی استارلینک از قوانین کشور؛ آمریکا: ما مسئول گمرک شما نیستیم” سعی داشت تا ماجرای حقوقی ایران در اتحادیه جهانی مخابرات را وارونه بیان کند.

اما آخرین اخباری که از موضوع دعوی حقوقی ایران علیه استارلینک در دست است میگوید اتحادیه جهانی مخابرات، استارلینک را ملزم به رعایت حقوق سرزمینی ایران کرده است و به این اپراتور اینترنت دستور داده تا دستگاه های غیر قانونی در ایران را غیرفعال کند.

این سایت مطالب را طوری بیان کرده بود که نتیجه پیگیری حقوقی ایران درباره این موضوع، وابسته به موضع آمریکا دانسته شود، در این مطلب بخشی از نامه آمریکا به اتحادیه جهانی مخابرات منتشر شد که در نهایت با جمله ” تلاش های وزارت ارتباطات دولت سیزدهم برای فشار به استارلینک برای پیروزی از قوانین حاکمیت ایران به نتیجه نرسید” نتیجه‌گیری کرد.

این درحالی است که مستندات پیگیری های ایران از اتحادیه جهانی مخابرات نشان میدهد این نامه صرفا یک پاسخ از سوی آمریکا به اتحادیه جهانی مخابرات در خصوص مسائل حقوقی استارلینک بوده که قبلا نیز نامه هایی مشابه با آن توسط آمریکا و نروژ (کشوری که استارلینک توسط آن در اتحادیه جهانی به ثبت رسید) به کمیسیون مقررات رادیویی این اتحادیه ارسال شده بود.

نکته قابل توجه دیگر این است که در متن نامه‌ای که به امضای کمیسیون ارتباطات فدرال (FCC) و وزارت امور خارجه آمریکا رسیده بود، نشان میداد، اولا آمریکا مصوبه اتحادیه جهانی مخابرات را در خصوص لزوم احترام به حقوق سرزمینی ایران و عدم ارائه خدمات قبل از دریافت مجوز را پذیرفته؛ و از سوی دیگر این نهاد بین‌المللی ذیل سازمان ملل، همچنان پیگیر احقاق حق ایران در غیر فعال‌شدن دستگاه‌های غیرمجاز در خاک ایران است.

این دو عنوان نشان میدهد که ایران در یک مسئله حقوقی و در محافظت از امنیت حقوق سرزمینی‌اش کاملا موفق بوده است. همچنین میتوان نتیجه گرفت با انتشار پاسخ اخیر اتحادیه جهانی مخابرات به این نامه آمریکا در آخرین جلسه، هم آن مستندات منتشر شده تأیید شد و هم اینکه مشخص شده، تعیین‌کننده نهایی این پرونده حقوقی، نه FCC ( کمیسیون ارتباطات فدرال) و وزارت امورخارجه آمریکا، بلکه اتحادیه جهانی است و این آژانس بین‌المللی زیر نظر سازمان ملل، همچنان بر مصوبات قبلی خود تأکید و بر اجرای کامل آن توسط نروژ و آمریکا تأکید دارد.

اکنون باید به بررسی دقیق تر دلیل انتشار اخبار غلط توسط آن سایت فناوری پرداخت، آیا هانیه کلهر با سواستفاده از بی اطلاعی مخاطبین اقدام به انتشار مطالب کذب کرده!؟، طوری که قصد دارد القا کند پیگیری های حقوقی ایران و مصوبات اتحادیه جهانی مخابرات به نتیجه نرسیده است.؟ شاید شخص یا گروهی با سیاست های اینترنتی دولت وقت مخالف بوده و یا دست کم نقدی به آن تدابیر داشته باشند اما عقاید شخصی دلیل نمیشود تا مخاطب در حوزه های تخصصی مثل فناوری ارتباطات به اصطلاح گول‌زده شده و با اطلاعات غلط و برگرفته از سلایق شخصی روبرو شود.

لازم به ذکر است نه تنها کشورهای پیشرفته و صاحب فناوری، بلکه حتی کشورهایی مانند هند، پاکستان و ویتنام نیز استارلینک را ملزم به دریافت مجوز و ارائه خدمات در چارچوب قوانین سرزمینی خود کرده‌اند. موضوعی که یک خبرنگار حرفه‌ای مستقل باید صرف‌نظر از موضوعات دیگر مانند فیلترینگ، به‌عنوان یک حق طبیعی و بدیهی کشور خود پیگیر باشد و از آن استقبال کند.

مجددا برخی از رسانه های فناوری مانند کانال تلگرامی زومیت یا دیجیاتو شروع به انتشار اخبار کذب درباره سرویس دهی استارلینک در ایران و استفاده از اینترنت ماهواره‌ای این اپراتور کرده‌اند.

با توجه به توقف توسعه فیبر نوری و ناتوانی دستگاه های مسئول، عده‌ای با داغ کردن موضوع استارلینک در تلاش‌اند تا با فشار به برخی ارگان ها و رفع فیلتر تلگرام دستاوردی برای خود کسب کرده باشند.

در ادامه به بررسی نظرات مخاطبین و فعالان رسانه در این حوزه خواهیم پرداخت.

احسان موحدیان، خبرنگار خبرگزاری فارس با اشاره به قانونمندی استارلینک در ویتنام نوشت: “به نقل از رویترز، بر اساس تصمیم هیئت وزیران ویتنام که به امضای نگوین چی دانگ معاون نخست‌وزیر رسید، اسپیس ایکس مجاز خواهد بود خدمات مخابراتی ماهواره‌ای خود را در مدار پایین زمین (LEO) بدون محدودیت در ویتنام راه‌اندازی کند. قبل از شروع خدمات، ایلان ماسک باید تمام مراحل سرمایه‌گذاری موردنیاز را تکمیل کند و مجوز خدمات مخابراتی و استفاده از فرکانس رادیویی ضروری در ویتنام را دریافت کند. این برنامه آزمایشی از زمانی که شرکت مذکور مجوز فعالیت خود را دریافت می‌کند به مدت پنج سال اجرا می‌شود و تا سال ۱۴۱۰ به پایان می‌رسد.تعداد مشترکین در طول دوره آزمایشی به ۶۰۰ هزار نفر محدود شده که شامل کاربران مستقیم و افرادی است که از طریق فروشندگان خدمات مخابراتی محلی به اینترنت استارلینک متصل می‌شوند.”

وی در ادامه بر حفظ امنیت اطلاعات کاربران تاکید کرد: “قرار است اطلاعات کاربران این خدمات در داخل ویتنام ذخیره شود.”

خانم عاطفه غریبی به ماجرای پیگیری های حقوقی ایران از اتحادیه جهانی مخابرات اشاره کرد و گفت: “رأی اخیر اتحادیه جهانی مخابرات، در ظاهر فقط یک تصمیم حقوقی بود اما در عمل به سپری برای کشورهای مدافع حاکمیت دیجیتال تبدیل شد.”

وی ادامه داد: “در میان موج فزاینده تحولات تکنولوژیک و گسترش خدمات اینترنتی فرامرزی، رأی اخیر اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) نقطه عطفی در بازتعریف مرزهای دیجیتال به شمار می‌رود. رأیی که در ظاهر به حمایت از موضع ایران در برابر عملکرد شرکت‌هایی نظیر استارلینک مربوط می‌شود، اما در واقع دستاوردی بین‌المللی و مسیری تازه برای همه کشورهایی است که به دنبال صیانت از حاکمیت دیجیتال خود هستند.در ۱۷ تا ۲۱ مارس ۲۰۲۵ (۲۷ اسفند ۱۴۰۳ تا ۲ فروردین ۱۴۰۴) اتحادیه جهانی مخابرات ITU رایی صادر کرد بر حق ایران در اعمال حاکمیت سرزمینی بر خدمات اینترنت ماهواره‌ای تأکید می‌کرد. این تصمیم، نقطه عطفی در نظم‌بخشی به فعالیت شرکت‌هایی مانند استارلینک بود.”

او افزود: “ابوالقاسم رجبی، کارشناس حوزه سیاست‌گذاری فناوری اطلاعات، درباره این رأی می‌گوید: «در سطح بین‌المللی نیز، رأی اخیر اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) در حمایت از حقوق سرزمینی کشورها، از جمله ایران، اهمیت بالایی دارد. این رأی نشان داد که انتظار ایران از شرکت‌هایی نظیر استارلینک، تنها مختص ایران نیست بلکه سایر کشورها نیز خواهان احترام به حاکمیت دیجیتال خود هستند.»
به باور کارشناسان، ماجرا تنها محدود به یک مناقشه ملی یا منطقه‌ای نیست. مسئله‌ای جهانی در میان است که بر سر آن توافقی نمادین حاصل شده است. همین مسئله موجب شده تا نگاه‌ها به این رأی فراتر از یک پیروزی دیپلماتیک برای ایران برود.”

غریبی در آخر با اشاره به اهمیت دفاع از حاکمیت ملی در فضای سایبری گفت: “رأی اخیر ITU، اگرچه با محوریت ایران مطرح شده، اما بازتابش محدود به تهران نخواهد ماند. این رأی عملاً تبدیل به سندی برای همه کشورها شده تا در مواجهه با عملکرد شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت ماهواره‌ای، به آن استناد کنند و خواستار احترام به مرزهای دیجیتال خود شوند.در جهانی که فناوری با سرعت مرزها را درمی‌نوردد، بازتعریف و دفاع از حاکمیت ملی در فضای سایبری ضرورتی انکارناپذیر است. حالا که اتحادیه جهانی مخابرات گامی مهم در این مسیر برداشته، باید دید کشورهای دیگر چگونه از این فرصت برای تثبیت جایگاه خود در نظم دیجیتال نوین بهره خواهند گرفت.”

خانم سیده راضیه حسینی مدیر سرویس علم و پیشرفت خبرگزاری فارس و همچنین دانشجوی دکترای مدیریت رسانه با اشاره به رای اتحادیه جهانی مخابرات در خصوص نامه های ایران نوشت: “اتحادیه جهانی مخابرات در جلسه اخیر خود با رد نامه آمریکا، اعلام کرد استارلینک باید از مصوبه این اتحادیه در مورد احترام به حقوق سرزمینی ایران تبعیت کند.”

وی تاکید کرد: “«ما بدون دریافت مجوز در خاک ایران اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را ارائه نمی‌دهیم، اما پیداکردن دستگاه‌های قاچاق ارتباطی به ما ندارد»؛ این محتوای جواب آمریکا به اتحادیه جهانی مخابرات در مورد لزوم احترام به قوانین سرزمینی ایران در موضوع استارلینک بود. حالا اتحادیه جهانی در آخرین جلسه خود، این ادعای آمریکا را رد کرده و گفته در راستای مقررات بین‌المللی، حتی شناسایی دستگاه‌های غیرمجاز در خاک ایران و غیرفعال‌کردنِ آن نیز بر عهده استارلینک است.”

در آخر لازم به ذکر است که وزارت ارتباطات در بهمن ۱۴۰۱ اعلام کرد که «قوانین سرزمینی» (Landing Rights) فعالیت اپراتورهای اینترنت ماهواره‌ای را به‌طور رسمی به این شرکت‌ها ابلاغ کرده است. عیسی زارع‌پور وزیر وقت ارتباطات، در حاشیه جلسه هیئت دولت تأکید کرد که این قواعد مطابق مقررات اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) تدوین شده‌اند و هر اپراتور ماهواره‌ای که قصد فعالیت در ایران را دارد، باید آن را رعایت کند. وی افزود که در صورت پایبندی اپراتورها به این قواعد، از فعالیت آن‌ها در کشور استقبال خواهد شد. در خرداد 1402 نیز سازمان تنظیم مقررات ایران برای تأمین نیاز ارتباطات ماهواره‌ای یک فراخوان رسمی داد و از شرکت‌هایی که در این زمینه مجوز دارند، دعوت به همکاری کرد.