حاج قاسم سلیمانی قهرمان عرصه عمل و مرد میدان بود کسی که با شهادتش محبوب‌تر شد و نه‌ تنها جهان اسلام بلکه کل دنیا حالا او را همانند یک اسطوره باور دارند. شخصیت فوق‌العاده و پرورش‌ یافته این سردار در مکتب اسلام، زوایای پیدا و پنهان بسیاری دارد که تا کنون مورد توجه واقع نشده است هر چند از زمان شهادت تاکنون کارهای رسانه‌ای، مستند و فیلم‌هایی پیرامون این شخصیت و مکتب رفتاری و عملی وی ساخته‌ شده اما آن‌ چنان‌ که باید نبوده است. با محسن اسلام زاده، کارگردان و مستندساز پیرامون کارهای رسانه‌ای ساخته‌شده پیرامون این سردار شهید به گفتگو پرداختیم. آخرین اثر اسلام زاده، مستند پاییز پنجاه‌سالگی است که به شخصیتی به نام محمد جمالی می‌پردازد. این شخصیت در کنار حاج قاسم بوده است از سیستان و بلوچستان تا سوریه.

جناب اسلام زاده! ارزیابی شما در خصوص کارهای رسانه‌ای که در حوزه حاج قاسم انجام شده، چیست؟
الحمدالله طی این دو یا سه سال کار زیاد ساخته‌ شده و چند تا کار شاخص در حوزه مستند وجود دارد حدود 5 یا 6 اثر قابل‌ توجه ساخته‌ شده و کارهای به‌صورت کمی هم زیاد انجام شده ولی بالاخره حاج قاسم شخصیتی است که در موردش خیلی باید کار ساخته شود و قطعاً هنوز آن‌طور که باید مورد توجه نبوده. سردار سلیمانی زوایای ناشناخته بسیار زیادی دارد عملکرد بسیار متفاوتی در هرجایی که بوده داشته و ما نیاز داریم که مستندهای خلاق و باکیفیت بالا زیادتر و پربارتری تولید شود. هرچند باید با بچه‌های فیلم‌ساز و مستندساز همکاری بیشتری در این زمینه انجام شود تا رغبت کنند، پای‌کار بیایند و در راه مستندسازی با موضوع شهید سلیمانی و زوایای مغفول مانده از ولایتمداری تا مرد عمل بودن و فرمانده قابل نظامی و … همت به خرج بدهند.

چطور می‌توان کارهای مختلف رسانه‌ای انجام‌ شده پیرامون حاج قاسم را به لحاظ مختلف هم از لحاظ پرداختن به جنبه‌های مختلف، بازخورد رسانه‌ای و مخاطب و جامعه هدف و کیفیت و قصه آن ارزیابی کرد؟
ببینید هر سال ما چند تا مستند خوب داشتیم، سال اول قاسم بوده، پارسال 3 تا کار شاخص خوب داشتیم. کار 72 ساعت بود، کار پرواز 1:20 بود و امسال هم چند تا کار خوب و شاخص داشتیم. سال گذشته سریال به عبارت یک مرد را داشتیم و امسال سینمایی‌اش را ساختند و چند کار دیگر که کارهای خوبی هم بود در مورد حاج قاسم تولید شده است. کار خود من هم رسید به جشنواره و روی پرده سینما هم می‌آید و تلویزیون هم پخش خواهد شد.

ارزیابی‌تان از ظرفیت موجود در این حوزه و کار روی مکتب حاج قاسم در موارد مختلف چیست؟
ظرفیت در این حوزه زیاد است، باید قصه‌ها استخراج شود و وقتی این کار انجام‌ شده باید کتاب شود، رمان شود، مستند شود، فیلم شود. سرگذشت حاج قاسم پر از قصه است، قصه‌های زیبا و پرمحتوا، حرف‌های کلی فایده ندارد و باید قصه‌ها استخراج شود و قصه‌ها ساخته شود تا اینکه در مخاطب تأثیر بگذارد.

اکنون یکی از مخاطبان اصلی در حوزه داستان‌های حاج قاسم باید بیشتر رویشان کار بشود نوجوانان و جوانان هستند فکر می‌کنید برای این حوزه هم بشود مطالبی را استخراج کرد؟
حتماً می‌شود، چند ایده داشتیم که باید کمی پخته‌تر شود که بتوان کارکرد و کلا حاج قاسم خیلی اهمیت می‌دادند مخصوصاً به بچه‌های شهدا و جایی که می‌رفتند با بچه‌ها خیلی ارتباط داشتند. این خودش یک نقطه عطف است در شخصیت حاج قاسم که می‌طلبد چندین کار خوب. یکسری قصه من شنیده‌ام از حاج قاسم و ارتباطش با بچه‌ها و مخصوصاً فرزندان شهدا که قابلیت کارهای خیلی جذابی را دارد.

فکر میکنید از ظرفیت چطور می‌شود برای حل مشکلات فرهنگی فعلی بهره گرفت؟
بزرگ‌ترین کاری که حاج قاسم در جنوب شرق کشور انجام دادند تعامل با مردم بود، مذاکره و حرف زدن و رفع سوءتفاهم چون زمانی که رفتند بدترین اقدامات ضد امنیتی در جنوب شرق انجام می‌شد. ولی در گام اول دسته‌بندی کسانی که آنجا سلاح دست می‌گرفتند را شناسایی و با مذاکره و با زبان خوش و باواسطه قرار دادن مشکل را حل کردند و آن‌ها برگشتند و به دامن کشور آمدند؛ یعنی برخورد سخت را گذاشتند برای بعد و اول زبان خوش و صحبت با مردم و توجیه کردن را برگزیدند.
می‌گفت من می‌خواهم اسلحه را از دست شما بگیرم و بیل به دستتان بدهم که منطقه‌تان را آباد کنید، بعد با کسانی برخورد کردند که بر موضعشان ماندند. این درس بزرگی برای ما است که بدانیم هر کسی که قلم مخالفت برمی‌دارد باید تا جایی که می‌توانیم تلاش کنیم و آن را برگردانیم.

یعنی از طریق مکتب رفتاری و عملی سردار سلیمانی می‌توان برای حل مشکلات فعلی کشور استفاده کرد؟
حتماً می‌شود.

شما چه مستندی ساختید و چرا وارد این حوزه شدید؟
من مستند پایان 50 سالگی را ساختم و آن به زمانی برمی‌گردد که حاج قاسم فرمانده قرارگاه قدس در جنوب شرق کشور بودند، شامل سیستان و بلوچستان، کرمان، جنوب خراسان و شرق هرمزگان. امنیت را باید در دهه 70 برقرار می‌کردند اما خیلی شرایط سختی بوده، حضور اشرار و گروه‌های تروریستی، کارتل‌های بزرگ بین‌المللی مواد مخدر، کوه‌های صعب‌العبور و خیلی شرایط سخت دیگری وجود داشته ولی ایشان توانستند امنیت منطقه را تأمین کنند و این امر خیلی قابل‌توجه بود و نیاز به کار داشت. این امنیت و تغییر نگاه مردم به زندگی بیل دست گرفتن برای آبادی به‌جای تفنگ تا امروز پابرجاست و همه به دلیل تلاش‌های حاج قاسم بوده است. حاج قاسم خیلی‌ها را وارد یک زندگی جدید کردند و الان روستاهای خیلی زیادی است که نخلستان‌هایش یادگار حاج قاسم است و حتی یک روستا هم هست که اسمش قاسم آباد است. چون چاه موتور دادند به مردم و همه آمدند و اسلحه را زمین گذاشتند و بیل به دست گرفتند و منطقه‌شان را آباد کردند. حوزه تخصصی من جنوب شرق و سیستان و بلوچستان است. من هم دلم می‌خواست برای حاج قاسم کاری بسازم و خوب چه‌بهتر که موضوعی که تخصص خودم بود و بحث جنوب شرق و حاجی که در رمزگشایی شخصیت ایشان هم به نظرم خیلی مهم است این برهه و من وارد ساخت این مستند شدم.