«مهدی خانعلی‌زاده» پژوهشگر روابط بین الملل در یادداشتی  نوشت: رویدادهای بین‌المللی ورزشی همیشه یکی از محافل اصلی در زمینه‌ کاربرد دیپلماسی عمومی در میان واحدهای سیاسی بوده‌اند؛ یعنی با وجود شعارهای مختلف مبنی‌بر جدایی ورزش از سیاست، همواره مسابقات المپیک، جام‌جهانی فوتبال و سایر رقابت‌های بین‌المللی به عرصه‌ای برای تقویت یا تضعیف قدرت نرم کشورها و تغییر در ساختار پرستیژی آنها تبدیل شده است. 

در چنین فضایی، جام‌جهانی فوتبال 2022 در قطر رنگ‌وبوی متفاوتی برای ایران داشت؛ چراکه تحولات جهانی از جنگ اوکراین تا پروژه‌ منزوی‌سازی ایران در ماه‌های اخیر می‌توانست شرایط را برای تامین منافع ملی کشورمان در این رویداد مهم جهانی، سخت کند. 

با این حال، این دوره از جام‌جهانی تبدیل به یکی از ماندگارترین عرصه‌های طراحی و اجرای دیپلماسی عمومی در تاریخ دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان شد، تا جایی که حتی شکست سنگین از تیم ملی فوتبال انگلستان و بازی ضعیف دربرابر تیم ملی فوتبال ایالات متحده هم نتوانست این دستاوردها را تحت‌الشعاع قرار دهد. 

دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه در این ایام تا اندازه‌‌ای دقیق و حساب‌شده طراحی شده بود که افراد توانمند با ظاهرهای مختلف برای ایجاد پذیرش اقناعی در میان مخاطبان مختلف در شبکه‌های مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی حاضر می‌شدند و اقدام به روایت واقعی از ایران می‌کردند. همین مساله باعث شد تا با وجود تمام شیطنت‌های رسانه‌ای، هوادارانی که از کشورهای مختلف به قطر آمده بودند، ذهنیت بسیار مثبتی نسبت به ایران و تیم ملی فوتبال کشورمان داشته باشند.

همه‌ این دستاوردها در حوزه‌ قدرت نرم که زمینه را برای ارتقای پرستیژ ایران فراهم کرد و منجر به تامین منافع ملی در حوزه‌ سیاست خارجی شد، حاصل یک طراحی راهبردی درست از سوی سفارت کشورمان در قطر بود. اقدام صحیحی که باید به‌عنوان یک اصل بدیهی در فعالیت سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی ایران در سراسر جهان صورت بگیرد اما به‌قدری نایاب شده که حالا باید از انجام آن توسط یک سفیر و مجموعه‌ تحت مدیریتش، تشکر کرد. 

شاید بهترین مثال در این زمینه، شرایط سفارت ایران در فرانسه باشد. جایگاهی که اگر فعالیت درست دیپلماتیک داشته باشد و به وظایف عمومی خود عمل کند، می‌تواند یکی از جدی‌ترین کانون‌های فعالیت رسانه‌ای علیه کشورمان را خنثی کند اما تاکنون چنین اقدامی صورت نگرفته است.

فعالیت سفارت جمهوری اسلامی ایران در قطر در جریان جام‌جهانی فوتبال نشان داد که مساله‌ ناکارآمدی سفارتخانه‌های ایران در کشورهای جهان، با انتخاب افراد کارآمد و باسواد در حوزه‌ روابط بین‌الملل قابل حل است و این نقطه‌ تاریک در بدنه‌ وزارت امور خارجه، به‌راحتی قابل تبدیل به یک نقطه‌ قوت برای تامین منافع ملی ایران است. مسیری که صرفا نیاز به یک طراحی درست و سپس انتخاب افراد درست برای این جایگاه مهم دارد.