ابوالقاسم رجبی نوشت: تنظیمگری خدمات فضای مجازی در ایران یعنی چه؟
برای پاسخ به سوال بالا باید به چهار سوال زیر پاسخ داد:

۱.تنظیم گری یعنی چه؟
تنظیم گری معانی متکثری دارد، تعریف Oecd از تنظیم گری به نظر مفید تر است:

تحمیل قوانین توسط دولت با پشتوانه وضع مجازات که با هدف اصلاح رفتار اقتصادی افراد و شرکت‌ها در بخش خصوصی انجام می‌شود. ابزارها یا اهداف تنظیم مقرراتی مختلفی وجود دارد. قیمت ها، تولید، نرخ بازده (به شکل سود، حاشیه یا پورسانت)، افشای اطلاعات، استانداردها و سقف های مالکیت از جمله موارد رایج مورد استفاده هستند.

پس تنظیم‌گری:
۱.نسبت به تصویب قوانین حالت پسینی دارد، یعنی باید قانونی باشد که بتوان اعمالش کرد.
۲. دو جزء دارد: اول: تحمیل قوانین دوم: وضع مجازات
۳. موضوع آن فعالیت و مناسبات بخش خصوصی است.

۲.تنظیم گری خدمات در ایران یعنی چه؟

در ایران اصل ۱۳۸ قانون اساسی جزء اول تنظیم‌گری یا تحمیل قوانین را به هیئت وزیران سپرده است:
علاوه بر مواردی که هیات وزیران یا وزیری مامور تدوین آیین‌نامه‌های اجرایی قوانین می‌شود، هیات وزیران حق دارد برای انجام وظایف اداری و تامین اجرای قوانین و تنظیم سازمانهای اداری به وضع تصویب‌نامه و آیین‌نامه بپردازد. هر یک از وزیران نیز در حدود وظایف خویش و مصوبات هیات وزیران حق وضع آیین‌نامه و صدور بخشنامه را دارد ولی مفاد این مقررات نباید با متن و روح قوانین مخالف باشد.

یعنی طبق قانون اساسی ایران مثلا وزیر ارتباطات می‌تواند در حوزه اختیارات خودش بخش‌نامه برای بخش خصوصی صادر کند.

اصول دیگر قانون اساسی شامل ۴، ۹، ۲۲، ۲۴، ۲۵، ۷۱ و ۸۵ نیز به صورت کلی هر نوع وضع مجازات و ضمانت اجرایی را انحصارا در حیطه اختیار قانون و تصویب قوانین را نیز به طور انحصاری در حوزه اختیارات مجلس شورای اسلامی قرار داده است.

در نتیجه طبق قانون اساسی تنظیم‌گران اگر قانون داشته باشند و اگر قوانین ضمانت اجرا شامل مجازات داشته باشند. وزرا مسئول بخشی از تنظیم‌گری هستند.

گزارش تأملی بر سازمان تنظیم مقررات فناوری اطلاعات و ارتباطات توضیحات خوبی در مورد تنظیم مقررات دارد:

۳.خدمت یعنی چه؟

خدمت محصولی است که فرایند تولیدش از فرایند مصرفش قابل تفکیک نیست. بر عکس کالا که محصولی است که استفاده از آن از فرایند تولیدش قابل تفکیک است.

۴.خدمات فضای مجازی یعنی چه؟

خدماتی که به فناوری اطلاعات برای تداوم عرضه خودشان وابسته باشند. مثلا معلم فیزیکی که از پیامک برای اخذ آزمون دانش آموزانش استفاده می‌کند. اما در ایران مقررات گذار این موضوع، وزارت آموزش و پرورش است.

جمع بندی
تنظیم گری خدمات فضای مجازی در ایران یعنی:
۱. تصویب قانون و ضمانت اجرا توسط مجلس
۲.تصویب آیین نامه اجرایی توسط هیئت وزیران یا وزرا، یا نهادهای مصوب قانون،
۳. برای اعمال قانون بر فعالیت بخش خصوصی