علی بیگدلی، کارشناس مسائل غرب آسیا:

اگر قرار بود جنگی رخ دهد در زمان ترامپ اتفاق می‌افتاد

اگر قرار بود جنگی رخ دهد در زمان ترامپ که شدیدترین خصومت‌ها وجود داشت اتفاق می‌افتاد. یکی از دلایل کنار گذاشتن نتانیاهو حس جنگ طلبی او در منطقه بود. لذا نمی‌توان متصور بود زمینه جنگ در خاورمیانه فراهم شود. چرا که اگر جنگی رخ دهد سرمایه‌های بسیار زیادی از غربی‌ها از دست خواهد رفت

اگر قرار بود جنگی رخ دهد در زمان ترامپ اتفاق می‌افتاد
100200

آمریکا، انگلستان و کلاً غرب آن استیلای همیشگیِ خود را از دست داده‌اند یعنی دیگر این گونه نیست که فکر کنیم جهان به کام قدرت‌های همیشگی خواهد بود. ظهورِ چین و مرزبندی‌های جدید در حوزه‌های سیاسی و سیاست بین‌الملل، حتی آمریکا را مجبور کرده تا در برخی تفکرات تجدیدنظر کند مثلِ تعامل با چین یا اروپا و حتی روسیه… بیگدلی کارشناس مسائل سیاسی معتقد است انگلستان با خروج از اتحادیه‌ی اروپایی دچار خبطی بزرگ و تاریخی شد و نزدیک‌ترین تاوان آن اشتباه جدا شدنِ اسکاتلند است پس طبیعی است در برخی امور بیشتر از حد ماجراجویی کند هرچند در فقره‌ی اخیر تنها دستاورد انگلیسی‌ها در بُعدِ رسانه بود واگرنه در عمل هیچ رخدادِ قابل ذکری در انتظار خاورمیانه نیست چون نیمی و شاید بیشتر از نیمی از دارایی غربی‌ها در خاورمیانه انباشته شده و هر گونه نابخردی می‌تواند همه‌ی دنیا را به آتش بکشد!

در پی اظهارات مقامات آمریکایی و بریتانیایی مبنی بر ایرانی بودن پهپاد عامل حمله به کشتی اسرائیلی در هفته گذشته، سرتیپ ابوالفضل شکارچی، سخنگوی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، در یک سخنرانی گفت: «دشمنان در چارچوب جنگ رسانه‌ای و هم‌زمان با تحلیف رئیس جمهور کشورمان این جنگ رسانه‌ای را آغاز می‌کنند و امروز هم به دنبال سندسازی برای اقدامات خود هستند. بر همین اساس است که امروز آمریکایی‌ها عنوان می‌کنند قطعاتی از پهپادهای ایران را از آب خارج کردند. آن‌ها این را سند می‌دانند، ولی در کدام آزمایشگاه تشخیص داده شده که قطعات مورد ادعا متعلق به ایران است؟» شکارچی اضافه کرد: «تهیه سند جعلی کار چندان سختی نیست چون صهیونیست‌ها ید طولایی در تهیه اسناد جعلی دارند و حتی ایجاد یک انفجار بر روی یک کشتی هم کار سختی نیست.»

 قدرت و هم اراده به کارگیری از قدرت را داریم
پیشتر آمریکا، به همراه بریتانیا، گفته بودند شواهدی در دست دارند که ثابت می‌کند عامل حمله به نفتکش اسرائیلی در دریای عمان، که منجر به کشته شدن ۲ خدمه شد، یک پهپاد ایرانی بوده است. فرماندهی مرکزی ارتش ایالات متحده با انتشار تصاویری از قطعات یک پهپاد اعلام کرده بود بررسی آن‌ها نشان می‌دهد ایران پشت این حادثه بوده است. بریتانیا نیز گفته بود این پهپاد یک هواپیمای بدون سرنشین از نوع شاهد-۱۳۶ بوده است که تنها در ایران تولید می‌شود. در همین راستا، امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه، نیز در مورد اظهارات مقامات اسرائیلی در خصوص اقدامات احتمالی علیه جمهوری اسلامی پس از هدف قرارگرفتن کشتی مرسر استریت گفت: «ایران امتحان پس داده است و نیازی به آزمایش مجدد ندارد، اگر دوست دارند ایران را آزمایش کنند.» حاجی‌زاده افزود: «ما هم قدرت و هم اراده به کارگیری از قدرت را داریم بنابراین بدانند که اگر بخواهند جسارتی بکنند، حتماً جواب سختی خواهیم داد.»

نهایت تلاش انگلستان و همراهانِ لندن به چند بیانیه ختم خواهد شد!
اگرچه مقامات اسرائیلی در روزهای گذشته به دفعات اعلام کرده‌اند که در حال رایزنی با شرکای خود جهت پاسخ متناسب به اقدام ایران در حمله به کشتی هستند اما علی بیگدلی استاد تاریخ دانشگاه به آفتاب یزد گفت: «مطمئن باشید نهایت اقدامات انگلیسی‌ها، آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها در حد همین چند بیانیه است چون دیدیم که حتی سازمان ملل نیز چندان روی خوشی به جوسازی لندن نشینان نشان نداد.»

در همین حال سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز بیانیه کشورهای گروه ۷ و نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا را «بی‌اساس» و «سناریوسازی» در آستانه مراسم تحلیف ریاست‌ جمهوری در ایران خوانده می‌گوید: «اینگونه سناریو سازی‌های بی‌پایه که غالبا رژیم صهیونیستی در پشت آن قرار دارد با هدف مشوش ساختن فضا طراحی می‌شود و متاسفانه مشتریانی را که بلافاصله آماده نتیجه‌ گیری‌های غیرواقعی و نابخردانه هستند، به همراه دارد. اگرچه وزرای خارجه هفت کشور صنعتی در بیانیه‌ای ایران را مسئول حمله به نفتکش مرسر استریت در دریای عمان دانسته و گفته بودند این حمله «عمدی و هدفمند» و «بدون توجیه» انجام شده است اما به نظر می‌رسد پشت تمامی این ماجراها انگلستانی حضور دارد که همچنان دارد تاوان افتادن در باتلاق برکسیت را پرداخت می‌کند برکسیتی که به گفته‌ی بیگدلی، برای انگلستان «بسیار گران‌تر از آن چیزی تمام خواهد شد که حتی تصور می‌کردند.». گروه هفت از کشورهای آمریکا، بریتانیا، فرانسه، ژاپن، کانادا، ایتالیا و آلمان تشکیل شده است.
 

ترامپ اتحادیه اروپایی را تحقیر کرد و بوریس جانسون را فریب داد
علی بیگدلی، روزنامه نگار با سابقه در واکنش به این پرسش که «آیا انگلیس در حال ایفای نقش تاریخی خود در منطقه‌ی خاورمیانه است یا سناریوی جدیدی در حال طراحی است؟ می‌گوید: «بیرون رفتن انگلیسی‌ها از اتحادیه اروپا کار اشتباهی بود و الان نتیجه همان اشتباه را شاهدیم. جداشدن اسکاتلند از انگلستان هم نتیجه برکسیت است. انگلیسی‌ها با روی کار آمدن ترامپ گول او را خوردند چون ترامپ شدیداً مخالف اتحادیه‌ی اروپا بود و نمی‌خواست در دو طرف اقیانوس اطلس دو قدرت متعارف قرار گیرد. نه می‌توانست اروپایی‌ها را رها کند و نه می‌توانست قبول کند نهاد قدرتمندی به نام اتحادیه اروپا آن طرف اقیانوس اطلس وجود دارد.

به همین دلیل روابط سخت و سنگینی با اتحادیه اروپا داشت و در صدمین سال جنگ جهانی اول که در پاریس
برگزار شد گفت: «اتحادیه اروپا نهال پوسیده‌ای است که به زودی خواهد افتاد و آقای مکرون بدون ذکر نام ترامپ گفت، آن‌هایی که به دنبال گسترش تفکرات محافظه کارانه‌ی آمریکایی در اروپا هستند اروپا را به همان نقطه آتش‌زایی می‌رسانند که هیتلر رساند. بنابراین از آن‌ها خواهش می‌کنیم تبلیغات نو محافظه کاری در اروپا نکنند.» بیگدلی می‌افزاید: در سفری که ترامپ به لندن داشت بیان کرد بهترین کسی که می‌تواند برای آینده لندن مفید باشد آقای بوریس جانسون است. جانسون هم با طیب خاطر این مسئله را پذیرفت. ضمن اینکه هر دو اینها تصورات نو محافظه‌کارانه داشتند. هر دو تا حدی فکر می‌کردند که اتحادیه اروپا پیر شده است در حالی که قبلا هم وزیر دفاع بوش هم همین اظهار نظر را کرد. لذا آن‌ها پیشنهاد خروج از اتحادیه اروپا را دادند و رای آورد که انگلیس از اتحادیه اروپا خارج شود. در اینجا هم انگلیسی‌ها هم کسانی که تفکرات نو محافظه‌کارانه‌ای داشتند دچار هیجاناتی شدند و رای به خروج از اتحادیه اروپا دادند.

 انگلستان از اعتماد به آمریکا سودی نبرد!
این استاد دانشگاه اظهار می‌دارد: در اولین سفری که جانسون به واشنگتن کرد امیدوار بود ترامپ بخشی از فضای اقتصادی خاورمیانه را در اختیار انگلیسی‌ها قرار دهد که او این کار را نکرد و جانسون را تحویل نگرفت. لذا این ناکامی نیز به ناکامی‌های دیگر جانسون اضافه شد که هم از اتحادیه اروپا جدا شده بود هم آمریکا قول و قرارهایش در قبال انگلستان را عملی نکرد. بنابراین انگلستان با شرایط بسیار سختی مواجه شد و نتیجه‌اش همان طور که گفتم جدایی اسکاتلند از انگلیس است. اگر چنین شود دیگر عنوان بریتانیای کبیر به انگلستان داده نخواهد شد و این مسئله برای ملکه انگلستان سنگین خواهد بود. این اشتباه برای انگلستان جبران نشدنی است مگر اینکه شرایط خاصی ایجاد شود و کمیسیون اتحادیه اروپا تجدید نظر کند و انگلستان به اتحادیه بازگردد که الان این کار میسر و مقدور نیست.

 انگلستان دیگر حتی آن نفوذ سنتی را هم در خاورمیانه ندارد
علی بیگدلی می‌گوید: مسئله بعدی مسئله نفوذ انگلستان در خاورمیانه است که بعد از جنگ جهانی اول که انگلستان با اولین بی‌پولی‌اش مواجه شد ناچار شد از صرافان یهودی در لندن پول قرض کند و این اولین نقطه عطف در قدرت نمایی انگلیسی‌ها در خاورمیانه بود و بعد هم که پنهانی با فرانسوی‌ها هم دست شدند و عثمانی را متلاشی کردند که از درون عثمانی کشورهای جدید عربی به وجود آمد و بازار را برای آن‌ها بسیار گسترده کرد.

بعد از جنگ جهانی دوم قدرت انگلیس کاهش بیشتری پیدا کرد یعنی آمریکا به عنوان یک قدرت تازه به دوران رسیده جای انگلستان را گرفت خصوصا در رابطه با نفت ایران بعد از کودتای سال ۱۹۵۳ ایران و سهمیه برابر ۴۰ درصدی نفت ایران برای هر کدام و تقسیم ۲۰ درصد باقی مانده بین آلمان و دیگر کشورها، آمریکا به قدرت فزاینده‌ای بعد از رضا شاه در ایران دست پیدا کرد و جای انگلستان را گرفت و انگلستان با جنبش‌های آزادی بخش هر روز توانش را ازدست می‌داد و کشورها به استقلال رسیدند، مخصوصا هندوستان در سال ۱۹۴۷ و انگلستان به عنوان قدرت دوم و سوم مطرح شد. هر چه به جلو رفتیم میزان نفوذ بین‌المللی انگلستان کاهش پیدا کرد تا به اکنونِ انگلستان رسیدیم. شاید دلخوشی انگلستان این است که قدرت برجسته‌ای در ناتو است و حتی عضو مذاکره‌کننده برجام است در حالی که این مقام را نباید به انگلیسی‌ها بدهند چون انگلیسی‌ها عضو اتحادیه اروپا نیستند اما چون عضو شورای امنیت هستند این کار را انجام می‌دهند.

بنابراین انگلستان دیگر آن توان سابق را ندارد و قدرت در دستان آمریکا، چین و روسیه دست به دست می‌شود. لذا انگلستان دیگر حتی آن نفوذ سنتی را هم در خاورمیانه ندارد و دیگر آن فرمانبری از طرف کشورهای عرب منطقه وجود ندارد. اگر چه خانه دوم شیخ‌نشین‌ها هنوز هم لندن است اما نفوذ انگلستان در خاورمیانه دیگر نفوذ مطلقی نیست. بیگدلی تحلیل خود از عکس العمل کنونی انگلستان در غائله نفتکش اسرائیلی بین این دو کشور – تهران و لندن – را این‌طور بیان می‌کند: بالاخره یک تبعه‌ی انگلیسی در کشتی کشته شده است که از جهت حیثیت ملی دست به چنین اقداماتی زده

است از طرف دیگر لابی‌های یهودی در انگلستان بسیار قدرتمندند و آن‌ها هم سبب تحریک شدند ضمن اینکه آمدن آقای تونی بلر هم وضعیت متفاوتی را در خاورمیانه ایجاد کرده است. اگر از جهت برجامی هم بخواهیم اشاره کنیم برخی معتقدند که مسئله کشتی سبب ایجاد فشار به ایران شده است که این خیلی نمی‌تواند موثر باشد.

در خاورمیانه جنگی رخ نخواهد داد
این کارشناس مسائل خاورمیانه با تایید این مطلب که در خاورمیانه جنگی رخ نخواهد داد اظهار می‌دارد: هر کس چنین کاری انجام دهد کار اشتباهی است و دولت ما به این قضیه پی برده است که آمریکا و اسرائیل دست به جنگ تمام عیار نخواهند زد چون این جنگ بسیار گسترده خواهد شد و وضعیت خاورمیانه را به هم خواهد ریخت و ممکن است هر بشکه نفت به حدود ۲۵۰ دلار برسد در حالی که آمریکایی‌ها بسیار علاقه مندند خودشان را از مسائل خاورمیانه رها کنند. تفکر دموکرات‌ها این چنین بوده است بنابراین به نظر نمی‌رسد جنگی اتفاق افتد اینکه مسئله کشتی به شورای امنیت برده شد و خیلی با استقبال رو به رو نشد به همین دلیل بوده است.

بنابراین اتفاق خاصی رخ نداده و آن‌ها در صدد فشار به ایران و دادن امتیاز به اسرائیل هستند و اینها مسائلی نیست که مقدمات جنگ در خاورمیانه را فراهم کند. آمریکایی‌ها دست به چنین خطر بزرگی نخواهند زد. اگر قرار بود جنگی رخ دهد در زمان ترامپ که شدیدترین خصومت‌ها وجود داشت اتفاق می‌افتاد. یکی از دلایل کنار گذاشتن نتانیاهو حس جنگ طلبی او در منطقه بود. لذا نمی‌توان متصور بود زمینه جنگ در خاورمیانه فراهم شود. چرا که اگر جنگی رخ دهد سرمایه‌های بسیار زیادی از غربی‌ها از دست خواهد رفت.

 ترامپ پرونده‌ی نومحافظه‌ کاران را برای همیشه بست!
بیگدلی با رد این مسئله که انگلستان دنبال جبران شکست نو محافظه کاری است می‌گوید: نو محافظه‌کاران همه در اروپا با شکست مواجه شدند حتی در انتخابات محلی فرانسه هم خانم لوپن با کمترین رای در انتخابات شورای شهر به پیروزی رسید. آن‌ها به دلیل رفتارهای ناپسندی که ترامپ از خود نشان داد تقریبا با ناکامی و شکست مواجه شدند الان رئیس جمهور برزیل هم دارد دچار سرنوشت ترامپ می‌شود. نتیجه این ناکامی در اروپا تمایل مجدد اتحادیه به بایدن است و بایدن بسیار کار عاقلانه‌ای کرد که به سمت اتحادیه آمد تا گسل ایجاد شده در زمان ترامپ را پر کند. بیگدلی با تاکید بر این مسئله که «اکنون رفتار انگلستان بر خلاف سیاست‌های واشنگتن است چون هنوز هم انگلستان نمی‌خواهد اتحادیه اروپا را به‌طور کامل رها کند از طرف دیگر بوریس جانسون هم به آرزوهایش از طریق آمریکا نرسید لذا اکنون نوعی بلاتکلیفی در انگلستان به‌چشم می‌خورد که هم از آمریکا گریزان شده و هم از اتحادیه اروپا دچار سرگردانی است.

این مسائل سبب افت موقعیت انگلستان شده است» ادامه می‌دهد: رفتار انگلستان بر روی انتخابات بعدی انگلستان تاثیرگذار خواهد بود. محافظه‌کاران انگلستان تفکرات دو ضلعی دارند از یک طرف تفکر اشرافی‌گری دارند از طرف دیگر به دنبال حفظ سنت‌ها هستند. تنها جایی در دنیا که این تعارض وجود دارد. این تفکر از مونتسکیو برگرفته شده که می‌گوید بهترین حکومت حکومت دموکراسی است یعنی دموکراسی که اشرافیت حاکم بر آن باشد؛ وضعیتی که اکنون در انگلستان وجود دارد.