جهت درسهای اعتراض کشاورزان در اصفهان را بررسی میکند
اعتراض مدنی، پاسخگویی مدنی / بازی باخته معاندین با دست پر دولت و رسانههای رسمی
در روزهای گذشته اعتراض کشاورزان در اصفهان به سرخط خبری رسانههای رسمی تبدیل شد اما بلوغ دولت و رسانه ملی بازی باختهای را برای معاندین رقم زد.
در روزهای گذشته اعتراض کشاورزان در اصفهان به سرخط خبری رسانههای رسمی تبدیل شد و حتی صداوسیما که تا پیشازاین از پوشش چنین اعتراضاتی سرباز میزد در چندین نوبت به پوشش خبری آن پرداخت، مواجههای که تا پیشازاین در قبال اعتراضات به این شکل صورت نمیگرفت؛ چنانچه در اعتراضات آبان 98 رسانههای رسمی و از جمله صداوسیما سکوت کردند که البته این امر تحت تأثیر فشارهای بیرونی برای نپرداختن به این مسائل بود. چون اینگونه گمان میشد که کتمان این مسائل مانع از گسترش آن میشود اما این بار رویکرد دولت و رسانههای رسمی نسبت به این امر تغییر کرده است که میتواند نشانی از بلوغ حکومت در مقابل این اعتراضات باشد.
و اما ماجرا چیست؟
از هفته گذشته، کشاورزان اصفهان به دلیل نگرانی درباره وضعیت کشت پاییزه خود در بستر خشک زایندهرود تجمع کرده و چادر زدند. پنجشنبه ۲۰ آبان مجمع نمایندگان استان اصفهان به دیدار رئیسجمهور رفتند تا دراینباره با رئیسجمهور صحبت کنند. روز جمعه 21 آبان نیز جمعی از مردم و کشاورزان در پل خواجو جمع شده و خواستار احیای زایندهرود، شدند. بار دیگر هم در روز جمعه ۲۸ آبان هزاران نفر از مردم و کشاورزان اصفهانی در کنار پل خواجو در اصفهان شرکت کردند و به دادن شعارهایی دراینباره پرداختند.
بلوغ دولت
پسازآنکه مجمع نمایندگان اصفهان در دیدار با رئیسجمهور به طرح مسئله کشاورزان پرداختند بلافاصله رئیسی به وزیر نیرو دستور داد تا به اصفهان سفر کند. در پی این دستور روز بعد محرابیان به اصفهان رفت و در جمع مردم معترض حضور یافت. مواجهه دولت با این اعتراضات به همینجا ختم نشد و محمد مخبر، معاون اول رئیسجمهور نیز در گفتوگویی تلفنی که صداوسیما پخش کرد، از بصیرت و وفاداری مردم اصفهان قدردانی کرد و گفت: «شخصاً در شرق اصفهان حضورداشتهام و از نزدیک در جریان وضعیت سخت کشاورزان و مردم این منطقه هستم و با جدیت پیگیری خواهیم کرد تا به هر طریق ممکن مشکل را برطرف کنیم. امروز به وزرای نیرو و جهاد کشاورزی دستور دادم بهسرعت برای حل این مشکل تدابیری بیندیشند.» وزیر نیرو هم به عذرخواهی از مردم اصفهان پرداخت و قول حل مشکل آب را داد.
توجه دولت به مسئله اعتراضات اصفهان و تلاش برای حل مسئله فارغ از اینکه تا چه میزان قولهای دادهشده عملی شود باعث میشود تا از گسترش مسئله و تبدیل این اعتراض به خشم و خشونت جمعی جلوگیری شود. مدیریت دولت سیزدهم در این مسئله و پیگیری آن بدون هرگونه مقابله فیزیکی موجب شده تا رسانههای معاند خلع سلاح شوند و امکان هرگونه بهرهبرداری سیاسی از آنها گرفته است. حضور فعال و پیگیر دولت برخلاف رویه دولت قبلی درباره اعتراضات آبان 98، تابستان 97 و دی 96 نشان از بلوغ دولت در خصوص اعتراضات است. دستور رئیسجمهور به پیگیری و کتمان نکردن اعتراض نشان میدهد دولت صدا را شنیده و خواست مردم را درک کرده است همین امر از آلام معترضین کم کرده و مانع از واکنشهای تند میشود. هرچند در این میان باید نقش فعال رسانههای رسمی در خبررسانی این اعتراضات را نیز مؤثر دانست.
بلوغ رسانه
در انعکاس حوادث و رویدادها رسانهها در تلاش هستند تا روایت اول به آنها اختصاص داشته باشد اما در خصوص حوادثی چون اعتراضات عمومی همچون آبان 98 رسانههای رسمی از رقابت در خبررسانی اجتناب کرده یا سکوت کرده یا روایت دست چندمی داشتند؛ آن هم تازه پس از فروکش ماجرا. این در حالی است که در این وقایع مهم است که کدام رسانه و با چه سیاستی به انعکاس خبر و شکل دادن اذهان عمومی دراینباره بپردازد. چون نحوه خبررسانی میتواند به گسترش یا فروکش اعتراضات بینجامد.
در اعتراضات قبلی با انفعال رسانههای رسمی ازجمله صداوسیما، مرحله افکار سازی در مدیریت افکار عمومی را رسانههای بیگانه بر عهده داشتند. اما درباره اعتراضات به کم آبی چه در خوزستان و چه حالا در اصفهان رویه رسانههای رسمی تغییر کرده است و به روال عادی هرکدام در تلاش برای ارائه روایت اولی هستند. در این اعتراضات خبرگزاریهای مطرح و روزنامهها و حتی صداوسیما وارد عرصه شدند و خبر اعتراضات را پوشش دادند. پوشش خبری این اعتراضات موجب شد تا دولت نیز وارد عمل شود.
اما تا پیشازاین، رسم بر این بود که دولت و رسانههای رسمی نسبت به اعتراضات سیاست سکوت پیشه کنند یا پس از پایان ماجرا در یک بازی باخته وارد گود شوند بازی که با انفعال بازیگران داخلی میدان بهطور کامل در اختیار بازیگران خارجی اعم از رسانههای معاند بود که با فضاسازی ماجرا را طوری که به سودشان بود پیش میبردند و مدیریت میکردند. ولی این بار چه در اعتراض مردم خوزستان و چه اعتراض کشاورزان در اصفهان سیاست دیگری پیشه شد. برای مثال صداوسیما از ۱۷ آبان بهطور مرتب در شبکه استانی و حتی دو گزارش در آنتن سراسری به بهانه سفر وزیر نیرو به این موضوع پرداخت.
همچنین طبق شواهد صداوسیما از 17 تا 27 آبان، 14 گزارش از کشاورزان با موضوع مطالبات آنها در بخشهای مختلف خبری سیما و رادیوپخش کرده که در فضای مجازی نیز منتشرشده است. علاوه بر این، دو گفتگوی ویژه خبری به مدت بیست دقیقه با حضور نماینده کشاورزان و نماینده مردم در مجلس درباره مطالبات آنها در 18 و 21 آبان پخششده است. گفتگوی تلفنی با مسئولان آب منطقهای استان و تهیه گزارشی مستند از وضعیت آب سد زایندهرود و کاهش چشمگیر آب سد 17 آبان، گفتگوی ویژه خبری با نمایندگان مردم استان در مجلس در خصوص مشکلات کشاورزان…21 آبان، مصاحبه با استاندار درباره پیگیری مطالبات کشاورزان و نتایج سفر وزیر 26 آبان، گفتگو زنده تصویری با فرماندار اصفهان 27 آبان، تهیه 26 خبر و گزارش مکتوب در خصوص آب و مشکلات کشاورزان، انتشار بیش از 30 کلیپ و تصاویر و گزارش از کشاورزان در شبکههای اجتماعی و تهیه و انتشار پلاتوهای موبایلی خبرنگاران از شبهای اعتراضی کشاورزان در فضای مجازی از 17 آبان تاکنون، از دیگر پوششهای خبری این اعتراضات بود که در فضاسازی و مدیریت شرایط مؤثر بوده است.
سخن آخر
مواجهه دولت و رسانهها با اعتراض مردم اصفهان نشان از بلوغ هر دو داشت. این بار برخلاف گذشته اعتراضات مردم با برچسب امنیتی کتمان نشد بلکه پوشش داده شد و به صدای معترضان و در واقع موجودیت آنها رسمیت داده شد. دیده و شنیده شدن اعتراضات موجب امیدواری معترضان و جلوگیری از خشم و عقده اجتماعی شده و همچنین پیگیری دولت را موجب شد. ورود دولت به این عرصه، عذرخواهی و دستور به پیگیری مسئله تا حدودی میتواند تالمات معترضان را کم کند و به آنها این پیام را مخابره کند که دولت برای آنها ارزش قائل است. همین میتواند به بهبود رابطه آنها با دولت منجر شود و فرصت بهرهبرداری معاندین از این فضا را کاهش دهد.
محبوبه حسنی پارسا










نظرات
لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
از ارسال نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد خودداری کنید.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگیلیش) خودداری نماييد.
نظرات پس از تایید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.