به گزارش جهت ، خبر برگزار شدن جلسه رسمی کمیسیون مشترک برجام در شرایطی منتشر شد که موضوع جلسه، چگونگی بازگشت آمریکا به برجام بود.
اگر چه تلاش شد تا همه آنچه در مذاکرات فوق رخداده است، کاملاً طبیعی و بدون هرگونه هزینه برای طرف ایرانی جلوه داده شود، اما شواهد امر از رخدادهای نامطلوبی خبر می‌دهد.
گزارش عباس عراقچی از این نشست که به صورت مجازی برگزار شد نشان داد گه در بیانیه پایانی این این مذاکران، چند عقب‌نشینی مهم از سوی طرف ایرانی رخ داده است که می‌توان از آنها تحت عنوان «عدول مجدد از خطوط قرمز» یاد کرد.
خطوط قرمز مورد اشاره رهبر انقلاب
در گرماگرم مذاکرات هسته‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی به روحانی و گروه مذاکره‌کننده وی در برنامه هسته‌ای، ضمن ارسال نامه‌ای، به چندین مورد مهم اشاره و در رابطه با آنها تاکید کردن.

محور تاکیدات رهبر انقلاب

الف) ایشان یادآوری کردند که باید پذیرش برجام همراه با «لغو کامل تحریم‌های اروپا، آمریکا و شورای امنیت» باشد.
بعدها ولی‌الله سیف، رئیس سابق بانک مرکزی گفت که برجام دستاوردی نداشت جز «تقریباً هیچ»!
ب) همچنین رهبری به دولت متذکر شدند که باید تحریم‌ها به‌کلی برداشته شود و هرگونه ساختار جدید تحریمی آمریکا نقض برجام محسوب خواهد شد. با این وجودتحریم‌ها متعدد آمریکا علیه ایران در دوران پسابرجام، از سوی دولت روحانی، نقض برجام محسوب نشد.
ج) رهبر معظم انقلاب اسلامی به موضوع نوسازی کارخانه اراک نیز اشاره کردند که باید هویت آب سنگین آن حفظ شود. دولت روحانی این مورد را رعایت نکرد و آب سنگین اراک تعطیل
د) غنی‌سازی کیک زرد نیز از دستورات دیگر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به دولت بود که روحانی تنها بعد از چهار سال بدعهدی آمریکایی‌ها تولید آن را در داخل کشور از 300 کیلوگرم فراتر برد.
ه) رهبر انقلاب همچنین تاکید بر حفظ سانتریفیوژهای پیشرفته IR8 هسته‌ای برای رسیدن به عدد 190 هزار سو است بود.
و) مقام معظم رهبری همچنین تحقیق در برنامه هسته‌ای را جزء خطوط قرمز دانستند.
ز) رهبر معظم انقلاب اسلامی به دولت تذکر دادند که متن برجام متناقض است و باید در مورد ابعاد آن تفسیری صورت نگیرد. موضوعی که بعدها دامن ایران را گرفته و آمریکا و اروپا بنا به ماده 26 برجام جمهوری اسلامی را متهم به نقض روح این توافق هسته‌ای می‌کردند! آن‌ها با استناد به این بند خواستار محدود کردن برنامه موشکی و دفاعی ایران و عدم‌حمایت جمهوری اسلامی از دولت سوریه و گروه‌های مقاومت در خاورمیانه شدند.
ح) آخرین تذکر قرمز مقام معطم رهبری به دولت به پیچیدگی و ابهام‌برانگیز بودن این توافق بازمی‌گشت. جایی که برای بازگشت ایران به فعالیت‌های هسته‌ای‌ خود، در صورت بدعهدی‌های طرف مقابل، تذکرهایی جدی داده شده بود. ایشان صراحتاً در این بند به موضوع «مکانیسم ماشه» اشاره غیرمستقیم داشتند.
آیا به تاکیدات رهبر انقلاب توجه خواهد شد؟
رویدادهای اخیر و آنچه از مذاکرات به بیرون درز کرده است نشان می‌دهد که نمی‌توان امیدچندانی به خوش‌قولی دولتی‌ها برای رعایت خطوط قرمز مورد تاکید رهبر انقلاب داشت.
کافیست به یاد بیاوریم که در تاکیدات مقام معظم رهبری اخیرا بحث بازگشت گام به گام ( یعنی یکی ایران یکی آمریکا) کاملا رد شده بود.
شرایط فعلی مذاکرات ایران و آمریکا بی شباهت به شرایط سفر روحانی برای سخنرانی در سازمان ملل نیست. طی آن سفر بود که آمریکایی ها و برخی عناصر ایرانی هماهنگ با آمریکا، کوشیدند ایران را به پای میز مذاکره ببرند. این در شرایطی رخ داد که ترامپ مانند این روزهای بایدن، شدیداً به دنبال گرفتن عکس یادگاری با مقامات ایرانی بود.
جوسازی به روش اصلاح طلبان
در شرایط فعلی اصلاح طلب ها و سایر دولت موسوم به اعتدالی، تمام توان رسانه‌ای خود را پای کار آورده‌اند تا ادعای حسن نیت آمریکا را، واقعی جلوه دهند. این طیف نشان داده‌اند که عملاً می‌خواهند طی حضور آمریکایی‌ها در مذاکرات، ایرا را در عمل انجام شده قرار داده و وارد مذاکرات مجدد کنند.
در همین رابطه بد نیست به سخنان «صالحی» در میزگرد انتخاب در «کلاب هاوس» دقت کنیم که در بخشی از آن گفت: «قرار است در هفته آینده در وین در حد فنی بحث شود. مسائل فنی بحث محوری برجام در بستر مسائل حقوقی و سیاسی است ظاهرا بن بست اولیه شکسته شده، و این همانطور که عرض کردم نوید بخش است!»

از مذاکره هسته ای تا FATF

فعالان اصلاح‌طلب طی روزهای اخیر، در حال کوبیدن بر طبل شادانه تصویب FATF هستند که نشان از سوءاستفاده قریب‌الوقوع طیف حامی برجام از موقعیت مذاکرات آتی دارد. این سخنان موید آن است که مذاکره با آمریکا و تصویب FATF از برنامه‌های حتمی دولت در واپسین ماههای حضور در مسند امور است.

مذاکرات پنهانی دولت با آمریکا؟

در این بین بعضی گمانه‌زنی‌ها حکایت از وقوع مذاکرات به صورت محرمانه و پنهانی میان دولت و طرف آمریکایی دارد. به عنوان مثال اخیراً قلهکی خبرنگار اصولگرا در توئیتر گفت: «علی‌رغم تکذیب‌ها، مذاکراتِ جدی میان دولت و طرف غربی انجام شده!»

سیاست  و تصمیم نهایی جمهوری اسلامی چیست؟

۱. سیاست قطعی نظام که تا کنون سه مرتبه از سوی رهبر انقلاب بیان شده، بازگشت بدون پیش‌شرط آمریکا به برجام با لغو همه تحریم‌ها و راستی آزمایی آن توسط جمهوری اسلامی است. این در حالی است که در این نشست بر آغاز مذاکراتی درباره برداشته شدن تحریم‌ها اشاره شده که به وضوح بر خلاف سیاست قطعی نظام است.

۲. آنچنان که حسن روحانی گفته بود، بازگشت به برجام بدون نیاز به مذاکره و با یک «خط خط» و امضای رئیس‌جمهور آمریکا اجراشدنی است و همانگونه که ایالات متحده بدون هیچ تشریفاتی از برجام خارج شده، باید بدون مذاکره و هرگونه مقدمات دیگری به توافق بازگردد.

۳. چندی پیش وزیر خارجه در صفحه شخصی خود از طرحی درباره بازگشت تدریجی به برجام سخن گفته بود که طبق گفته او از «کانال‌های دیپلماتیک» در حال پیگیری بود. حالا در حقیقت موضع اعلام شده از سوی ریاست این نشست، اجرای طرح «گام به گام» ظریف درباره بازگشت آمریکا و تعلیق اقدامات ایران به صورت مرحله به مرحله است که با خطوط قرمز نظام تعارض روشنی دارد. اصل پذیرش گفتگو درباره مقدمات مربوط به برداشتن تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای ایران، معنایی جز عدول از سیاست قطعی نظام درباره بازگشت بدون پیش‌شرط آمریکا با لغو همه تحریم‌ها و راستی آزمایی آن ندارد.

۴. در پایان نیز به این نکته اشاره شده که برگزاری این نشست در هفته آینده با حضور طرف‌های برجام ادامه یافته و هماهنگ‌کننده تماس‌ها با اعضای توافق و «ایالات متحده» را افزایش خواهد داد. این بدان معناست که طرف ایرانی علیرغم ادعای ظریف و عراقچی در باتلاق مذاکرات جدیدی با عنوان «گروه‌های کارشناسی» فرو خواهد رفت که از قضا آمریکا نیز در آن حضور دارد. با این تفاوت که طبق گفته عراقچی، آمریکا در اتاق مذاکرات ایران حضور ندارد و طبق بیانیه، جوزف بوزل وظیفه هماهنگی اتاق‌های مختلف مذاکرات را برعهده دارد.

۵. تاکید ظریف و عراقچی بر اینکه مشورت طرف‌های دیگر برجام با آمریکا به خودشان مربوط است و قبلا نیز سابقه داشته، در واقع پاک کردن صورت مساله و باز کردن مسیر ورود غیرمستقیم آمریکا به فرآیند مذاکرات است. این خطا به خصوص وقتی سنگین خواهد بود که موضوع چنین مذاکراتی برداشتن تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای ایران باشد. در واقع اصل وقوع مذاکره درباره برداشته شدن تحریم‌ها به معنای عدول از سیاست قطعی نظام است.

قطعاً اتفاق ایده‌آل برای دولتی که قریب به هشت سال حتی آب خوردن مردم را به برجام گره زد، تصویب FATF و آغا زمجدد مذاکرات است تا مردم زیر سایه غوغاسالاری و هوچی‌گری‌های رسانه‌های همسو با اصلاحات و اعتدال، مصائب برجام و عهدهای وفا نشده را فراموش کنند؛ خصوصاً آنکه دولتی‌ها گمان می‌کنند با این روش می‌توانند یک مهره مورد تایید خود را به سمت مقام ریاست جمهوری هدایت کنند.

بدعهدی آمریکا و هم‌پیمانانش در عدم رفع تحریم‌ها عامل اصلی نگرانی کارشناسان ایرانی است؛ خصوصاً آنکه به نظر می‌رسد نقشه راه غرب در برجام و مذاکرات آن، یک با ردیگر در حال تکرار است. بر همین اساس نتیجه عقلانی ان است که طرف مقابل، قصد رفع تحریم‌ها را ندارد که در غیر این صورت در حال حاضر نیز می‌تواند تحریم‌ها را رفع کند اما از جبران اشتباهات قبلی و جبران بدعهدی‌ها سر باز می‌زند.