به گزارش جهت، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امشب (یکشنبه) در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما به تشریح آخرین تحولات حوزه سیاست خارجی پرداخت.

رئیس دستگاه دیپلماسی ضمن تبریک دهه فجر درباره بازگشت آمریکا به برجام و اظهارات آمریکایی‌ها که گفته‌اند توپ در زمین ایران است، گفت: حتما توپ در زمین ما نیست. امروز رهبری کاملا صریح مشخص کردند. آمریکا بوده که برجام را نقض کرده و ایران حتی در زمان نقض برجام توسط ترامپ یک سال تعهداتش را انجام داد و بعدا هم در چارچوب برجام تعهداتش را کاهش داده است. رژیم ترامپ بدون هیچ دلیلی و طی کردن مراحل از برجام خارج و آن را نقض کرد و دیگر کشورها از جمله اعضای اتحادیه اروپا را وادار به نقض کرد. کشورهایی که می‌خواستند براساس قطعنامه شورای امنیت عمل کنند تنبیه کرد.

وزیر خارجه بیان کرد: بایدن باید تصمیم بگیرد. هنوز دولت بایدن نتوانسته است کاملا تصمیم بگیرد چه کار می‌خواهد بکند و از حرف‌های بالا پایینی که می‌زنند مشخص است. آنها باید یک تصمیم بگیرند و اینکه آیا می‌خواهند سیاست ترامپ را ادامه دهند یا سیاست جدیدی را دنبال کنند. خودشان گفتند سیاست ترامپ شکست خوره بود و قصد نداریم سیاست ترامپ را که می‌گویند شکست خورده ادامه دهند باید تصمیم بگیرند.

ظریف خاطرنشان کرد: دولت بایدن حرف‌های کلی و بی مبنا و بی پایه می‌زند و هنوز فرصت دارند که این تناقض گویی‌هایی که بین حرف‌های خودشان است اصلاح کنند.

وی گفت: کل برجام مذاکره شده و اینگونه نبوده که راجع به سایر موضوعات صحبت نشود. پذیرفتیم وارد این بحث‌ها نشویم و آنها هم چون وارد این بحث‌ها نشده بودیم تحریم را به محدودیت‌های تسلیحاتی تبدیل کردند و پنج سال این محدودیت‌ها ادامه داشت چون ما حاضر نشدیم راجع به برخی موضوعات صحبت کنیم.

وزیر خارجه بیان کرد: در همه این موضوعات مثل خود برجام که رهبری فرمودند آنکه طلبکار است ما هستیم. ما در موضوع منطقه و تسلیحات مدعی هستیم، متهم نیستیم. آمریکاست که سالانه صدها میلیارد دلار سلاح وارد منطقه ما می‌کند.

ظریف افزود: ۷۰ میلیارد دلار سعودی چگونه هزینه تسلیحات می‌کند ۲۲ میلیارد دلار امارات عربی هزینه می‌کند. اینکه بایدن تصمیم می‌گیرد از یمن بکشد بیرون و دخالت نکند مشخص است شش سال است چه کشوری این همه اقدام به جرم و جنایت در یمن کرده است.

وی گفت: میزان هزینه‌های تسلیحاتی ما بخشی از هزینه‌های تسلیحاتی کشورهای همسایه است. اگر قرار باشد عربستان روزی با ایران این بحث‌ها را بکند باید هزینه‌های خود را کاهش دهد. برجام با توجه به عدم موافقت راجع به سایر موضوعات نهایی شد. توافقی که قبلا بحث کردیم دیگر بحث نمی‌کنیم. اروپایی‌ها بدهکار مردم ما هستند و نشان دادند نه تنها قدرتی در برابر شرکت‌های خود ندارند و شرکت‌های آنها به جای اینکه به پایتخت‌های خودشان گوش کنند به واشنگتن گوش می‌کنند.

وزیر خارجه افزود: علاقه‌مندیم با اروپا رابطه خوب داشته باشیم. دوست داریم آمریکا به برجام بازگردد. آن کسی که برجام را نقض کرده اروپاست و آنکه خارج شده آمریکاست.

وی اظهار داشت: آنها برگردند تعهداتشان را اجرا کنند ما هم برمی‌گردیم. آمریکایی‌ها باید عجله داشته باشند ما عجله‌ای نداریم. دولت بایدن وارث یک بدنامی است. بایدن با فاجعه در داخل آمریکا و در خارج آمریکا مواجه است. بایدن می‌خواهد میراث را حفظ کند نتیجه‌اش همان خواهد بود.

ظریف گفت: ما عجله‌ای نداریم. مردم ما چهار سال سختی تحمل کردند و وظیفه ماست که این سختی‌ها را پایان دهیم. آمریکایی‌ها دیرتر یا زودتر ناگزیر هستند به برجام برگردند.

وزیر خارجه درباره سوم اسفند و اجرای قانون مجلس درباره توقف اجرای پروتکل الحاقی خاطرنشان کرد: تعداد بازرسان آژانس کمتر می‌شود و میزان بازرسی‌ها کاهش می‌یابد و ما ضرر نمی‌کنیم. امکان بازگشت و معکوس کردن روند است. آنها می‌توانند این معکوس کردن را به تعویق بیندازند یا نیندازند. هنوز نتوانستند تصمیم بگیرند و ما صبر می‌کنیم تصمیم‌شان را بگیرند.

وی تصریح کرد: ایران قبل از اینکه آمریکا به تعهداتش برگردد، به تعهداتش برنمی‌گردد. آمریکا باید تعهداتش را اجرا کند. اینکه بخواهند اقدامات مثبت کنند ما به اقدامات آنها دقت می‌کنیم. بازگشت ایران به تعهداتش زمانی خواهد بود که مشکل برطرف شود. برجام را با چشم باز و بدون اعتماد به طرف مقابل مذاکره کردیم و مشخص کردیم اگر طرف مقابل تعهداتش را انجام نداد ما می‌توانیم این اقدامات را انجام دهیم.

ظریف همچنین تصریح کرد: آمریکا نمی‌تواند برای ما تعیین کند که چقدر نفت بفروشیم. برجام واضح است ما هیچ محدودیتی در فروش نفت و بازگرداندن پول نفت نداریم. آمریکا یکسری تعهداتی دارد که دیوان بین‌المللی دادگستری اگر برجامی نبود آمریکا را متعهد کرده است انجام دهد. تایید صلاحیت دیوان دادگستری در موضوع عهدنامه مودت ثابت کرده ایران کشوری قانونمدار است.

وی گفت‌: ما مذاکره‌ای نداریم که سعودی در آن باشد یا نباشد. ما برجامی داریم که ۱۵۰ صفحه سند است و همه مذاکره و توافق کردیم. برخی را آنها دوست نداشتند برخی را ما دوست نداشتیم. ممکن است آقای ماکرون یک چیزهایی را دوست نداشته باشد ولی کسی شما را ناگزیر نکرده بود به توافق بپیوندید. شما خودتان قطعنامه در شورای امنیت آوردید و رای دادید. ما راجع به چیزی نمی‌خواهیم مذاکره کنیم که عربستان باشد. در بحث منطقه کشورهای منطقه باید صحبت کنند. قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت برای سال ۱۳۶۶ است. بند هشت براساس پیشنهاد ایران وارد این قطعنامه شده است. دبیرکل سازمان ملل با هشت کشور منطقه خلیج فارس (ایران، عراق، امارات، عربستان، بحرین، کویت و قطر) بنشیند درباره امنیت صحبت کند هیچ جا نگفته با آقای فرانسه یا آقای آمریکا بنشیند صحبت کند. آن کسی که قرار است صحبت کند هشت کشور منطقه است نه حتی شورای همکاری خلیج فارس و دو کشور دیگر. هشت کشور منطقه. آقایان نروند برای خودشان چیزی ابداع کنند. چرخ را از نو نمی‌توانند. برجام مذاکره شده و نیاز به مذاکره مجدد ندارد.

رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: سعودی‌ها همیشه امید داشتند جنگ های خود را از طریق دیگران انجام دهند. پول‌ها را در جیب صدام ریختند بعد این پول‌ها را در جیب ترامپ ریختند. وقتی امیر سابق کویت پیشنهادی را ارائه داد سران کنونی شورای همکاری گفتند صبر کنید ترامپ ایران را سر عقل بیاورد ولی ترامپ رفت و ایران قدرتمند از گذشته است. بدانید نتانیاهو از ترامپ و صدام بدتر است. نتانیاهو به ترامپ وفا نکرد و وقتی بایدن برد نتانیاهو عکس ترامپ را از توئیتر خود برداشت.

وی افزود: سیاست کشورهای منطقه که باعث شده ماکرون خود را متولی اینها بداند و اینها به ماکرون یا بدتر از آن نتانیاهو متوسل شوند که برای آنها امنیت بخرد. آقای ماکرون شما هیچ حقی ندارید پشت این میز باشید اگر برجام است برجام مذاکره ندارد اگر منطقه است منطقه مربوط به منطقه است.

ظریف درباره میانجیگری بین ایران و عربستان خاطرنشان کرد: ما اگر دوستان قطری و کویتی بخواهند مساعی جمیله را به کار ببرند ما مانع نمی‌شویم. آمادگی داریم با کشورهای همسایه رابطه همسایگی داشته باشیم. به دولت سعودی، امارات و بحرین و سایر دولت‌های منطقه پیشنهاد میکنم آمادگی داریم پشت یک میز بنشینیم و گفت‌وگو کنیم. اگر دبیرکل بخواهد می‌تواند شروع کند. هشت کشور منطقه نیاز به قیم ندارند.

وزیر خارجه گفت: اگر جای کشورهای منطقه بودم اجازه نمی‌دادم این همه منابع برای جهان اسلام به جیب کسانی دیگر برود.

وی افزود: آمریکا باید تعهداتش را انجام دهد و ما این تعهدات را راستی آزمایی می‌کنیم. آمریکا اگر تعهداتش را اجرا کند ۱+۴ و ایران مخالفتی ندارند. ما چطور می‌توانیم اطمینان داشته باشیم رئیس جمهور دیگری مثل ترامپ نیاید و آمریکایی‌ها باید نشان دهند این تجربه دوباره تکرار نشود. پیش شرط بازگشت آمریکا به تعهداتش یکی از موضوعاتی است که باید درباره آن گفت‌وگو کنیم. ما باید مطمئن شویم دفعه بعد تعهدات اجرا می‌شود. باید خسارات مردم ایران معلوم شود و یکی از این راه‌ها این است که تضمین شود. اینها بحث‌هایی است که در آینده خواهیم داشت.

ظریف خاطرنشان کرد: گام اول اجرای تعهدات است.

وزیر خارجه درباره سفر «مارتین گریفیتس» نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور یمن به تهران گفت: آمدن گریفیتس ربطی به موضع گیری اخیر بایدن ندارد و قرار است فردا با آن دیدار کنم. در فروردین ۹۴ که جنگ یمن شروع شد ایران پیشنهاد چهار مرحله‌ای برای یمن ارائه کرد و همین امروز هم اگر قرار باشد راه حلی برای یمن باشد همان است. چرا راه‌حل ما اجرا نشد؟ محمد بن سلمان بعد از اینکه عادل الجبیر سفیر آمریکا در عربستان بود توافق کرد بحران تمام شود گفت ما ظرف سه هفته یمن را شکست می‌دهیم. یک ماه دیگر شش سال می‌شود شش سال است یمن را به خاک و خون کشیدند.

وی افزود: صرفا به خاطر خیال بافی محمد بن سلمان و خام شدن مقامات آمریکایی و ترامپ همدست آنها شد باعث شش سال فاجعه در یمن شد که امروز همه دنیا قبول دارد بزرگ‌ترین فاجعه انسانی است. خوشحالیم بعد از شش سال دولت بایدن فهمیده راه غلطی است و اگر راه غلطی بوده متوقف کنید چک سفید امضا که در اختیار سعودی قرار داده‌اید و اجازه دهید این جنگ خانمانسوز که هیچ پایانی ندارد و هیچ وقت سعودی نمی‌تواند ببرد. شش سال مردم را به خاک و خون کشیدند و شش سال در سوریه شکست خوردند چون این سیاست‌ها و تفکر محکوم به شکست است. همسایگان ما باید این تفکر را کنار بگذارند. آمریکا ان‌شاءالله یک مقدار عقلانیت را حاکم کرده است. یمنی‌ها از روز اول آماده پایان دادن به خشونت بودند ولی یمنی‌ها حق دارند از خودشان دفاع کنند.

ظریف اضافه کرد: این سیاست شکست خورده‌ای است. وقتی صدام رفت برای ۱۳ سال حاضر نشدند سفیر بفرستند ولی بعدا مجبور شدند سفیر بفرستند. همین اتفاق در مورد یمن رخ خواهد داد.

وی خاطرنشان کرد: فکر می‌کنند با کشتن مردم می‌توانند خواست مردم را متوقف کنند.

وزیر امور خارجه بیان کرد: چه کسی از داعش حمایت کرد و به آنها سلاح داد. داعش از عراق شروع شد. ابومصعب الزرقاوی کارش را از عراق شروع کرد. شما خواستید منطقه را به آشوب بکشید ولی نتوانستید.

رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: همسایگان خواهند دید مردم ایران و جمهوری اسلامی و رهبری خواهان روابط همسایگی هستند. آغوش ایران برای همسایگان همواره باز بوده و می توانند به این آغوش بازگردند.

ظریف درباره حضور ایران در منطقه قفقاز اظهار داشت: فشارهایی که آمریکایی‌ها وارد کردند واقعیت است. برخی سیاست‌های سخت گیرانه‌ای که درباره ترانزیت و دیگر موضوعات داشتیم واقعیت است. شاید درست باشد که کم کم داشتند ما را دور می‌زدند ما خیلی از اینها را معالجه کردیم. ان‌شاءالله در توافق ۲۵ ساله که با چین به زودی نهایی خواهد شد این خطوط مواصلاتی باید از ایران عبور کند اینها دارد برمی‌گردد. در مورد ارتباطات اعم از خطوط لوله انرژی ایران در منطقه نقش پیدا می‌کند. در قفقاز الان طرحی است که این خطوط مواصلاتی بعد از پایان بحران قره باغ ما این خطوط مواصلاتی که در منطقه داشتیم و متوقف شده بود یکی از این خطوط راه آهن جلفا است و دیگری راه آهنی است که ایران را به روسیه وصل می‌کند.

وزیر امور خارجه بیان کرد: اینها الان فراهم شده است. در سفرم به منطقه قفقاز ایران می‌تواند حلقه وصل تمام این خطوط مواصلاتی باشد. به لطف خدا رابطه ما با پنج کشوری که در خطوط ارتباطی نقش دارند خوب است و در این سفر توانستیم کار را پیش ببریم. باید به دنبال بازی برد – برد باشیم و بازی‌هایی را دنبال کنیم که منافع همه در آن باشد و همسایگان ما باید همین فکر را کنند. بازی‌های برد – باخت مربوط به گذشته است. الان این امکان را داریم با یک کنسرسیوم در منطقه قفقاز بتوانیم مسیری را ایجاد کنیم که باعث آرامش جمهوری آذربایجان و ارمنستان شود و باعث آرامش بیشتر بین گرجستان و روسیه و همچنین ارمنستان و ترکیه شود.

وی گفت: نگاه راهبردی ما به منطقه باید فراگیر باشد نه حذفی. سایران هم باید نگاه فراگیر داشته باشند. ایران از منطقه قابل حذف نیست. ایران کشور مهمی است و کسی نمی‌تواند ایران را حذف کند.

رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین اظهار داشت: آخرین وضعیت قرارداد به چین در سفر اخیرم به چین وزیر خارجه این کشور از پیشنهاد متقابلی که ایران داد گفت ما در حال نهایی کردن پیشنهاد ایران هستیم و فاصله زیادی با توافق و طی مراحل نداریم.

ظریف درباره ساختار وزارت خارجه نیز خاطرنشان کرد: معاون اقتصادی یکی از تجربیات موفق ما بود که تجدید ساختار را انجام دادیم.

وزیر خارجه درباره آخرین خبرها از قره باغ گفت: برداشتم این است که نگاه همه رو به جلوست و همه راهی را پیدا کنند که گذشته تکرار نشود. با مشارکت پنج یا شش کشور و تلاش داریم هر شش کشور مشارکت کنند و زمینه‌هایی ایجاد کنیم که بازگشت به گذشته ممکن نباشد و به نفع همه است.

ظریف اظهار داشت: مذاکرات قانون اساسی در ژنو جریان داشت و متاسفانه توفیق زیادی حاصل نشد و به دنبال جلسه آستانه هستیم که به دلیل مشکلات کرونا در سوچی در سطح نمایندگان سه کشور برگزار خواهد شد.