احداث مسیر ریلی و حمل‌ونقلی شمال- جنوب ایده‌ای با قدمت ۲۰ ساله است که برخی تعلل‌ها سبب عدم به ثمر نشستن آن شده است؛ اما حالا طی تفاهم‌نامه‌ای جدید میان ایران و روسیه قرار است یک راه‌آهن به فاصله ۱۶۲ کیلومتر بین رشت و آستارا احداث و اهداف بزرگ اقتصادی را با حجم بالایی از ترانزیت کالا در استراتژیک ترین جغرافیای منطقه در مسیر شمال جنوب دنبال کند. کریدوری که تحولات و روابط میان ایران با کشورهای منطقه من جمله روسیه را در مسیر جدیدی قرار خواهد داد.
در همین بحبوحه آمریکا دو شرکت ایرانی دیگر من جمله کشتیرانی خزر را تحریم کرده است شرکت‌هایی که به ادعای آمریکا تحریم‌های علیه روسیه را دور زده‌اند. در همین خصوص دکتر مرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه به جهت پرس گفت: از منظر اقتصادی امریکا سعی کرده راه‌های دور زدن تحریم‌ها و کشورهایی که به ما کمک می‌کنند را ببندد تا سیطره خود بر سیاست‌های جهانی را بیشتر داشته باشد.
دوئلی برای رفع تحریم‌ها
وی افزود: ایران مدعی است که می‌تواند تحریم‌ها را دور بزند و روش‌های جدیدی کشف کرده است این نوعی دوئل و به عبارتی یک بازی شطرنج است که هرکدام از طرفین مهره‌هایی برای بازی دارند.
افقه تاکید کرد: در حقیقت ما اگر نتوانیم مشکلات و تحریم‌های جدید را دور بزنیم یا آن‌ها را حل کنیم ضرر کرده و قدرت چانه‌زنی در مذاکرات را از دست می‌دهیم. اقتصاد ما ضعیف است و ما نتوانستیم از ظرفیت‌های انسانی و طبیعی خودمان استفاده کنیم و اکنون هم همان رویه را در پیش گرفتیم.
آمریکا مادر تحریم‌ها
وی افزود: واقعیت این است که اگر تحریم‌ها هم برداشته شود ما فقط با پول نقد مانند سه دهه گذشته می‌توانیم مشکلات را حل کنیم. چراکه این‌قدر آسیب‌پذیر شده‌ایم که نه‌تنها آمریکا مستقیم می‌تواند ما را تحریم کند بلکه از طریق ابزارهای دیگر هم می‌تواند این کار را انجام دهد آن‌هم به دلیل ضعفی که ما در مدیریت اقتصاد در طول این سه دهه داشته‌ایم.
این اقتصاددان با اشاره به تحریم‌های جدید آمریکا ادامه داد: این رفتار کاملاً از آمریکا قابل‌انتظار است که به هر بهانه‌ای فشار بیاورد و دایره محاصره را تنگ‌تر کند.
عدم استفاده از نیروی توانمند ایجاد مشکل اقتصادی
وی ابراز کرد: ما از نیروهای شایسته و کافی استفاده نمی‌کنیم لذا هم در داخل دچار مشکل هستیم و هم در تبادل با سیاست‌های ضد خودمان در جهان.
نگاهی به اهمیت کریدور شمال جنوب
افقه با اشاره به کریدور شمال جنوب و تأثیر آن بر اقتصاد و روابط جدید با روسیه گفت: قطعا این کریدور می‌تواند نقش مهمی در حمل‌ونقل ترانزیتی، ارزآوری و کسب‌وکار و اشتغال‌زایی ایجاد کند چراکه ایران جدای از منابع انسانی و منابع داخلی خوبی که دارد از جایگاه جغرافیایی و استراتژیک خوبی هم برخورداراست لذا می‌تواند از این مسیر در جهت رفع نیاز کشورهای دیگر به حمل‌ونقل ترانزیتی و … کمک کند. به‌شرط آنکه برخی ناکارآمدی‌های داخلی در استفاده از فرصت‌ها بگذارند.
این استاد دانشگاه با اشاره به فرصت سوزی در گذشته درحوزه ترانزیت کالا ابراز کرد: ما ظرفیت بالایی در فرودگاه امام خمینی داشتیم که می‌توانست درآمد ترانزیتی بالایی برای کشور و میان پروازهای شرق و غرب در برداشته باشد؛ یکی از اهداف فرودگاه امام که در برنامه اول هم پیش بینی شده بود ارزآوری بالغ بر ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار در سال درآمد ارزی از محل ترانزیت بوده است اما این اهداف انجام نشد و ما فقط توانستیم پروازهای خارجی خودمان را انجام دهیم چراکه نتوانستیم علیرغم ظرفیت‌های موجود استفاده بهینه‌ای از آن‌ها داشته باشیم.
وی تأیید کرد: کریدور شمال و جنوب هم ظرفیت‌های بالا و بالقوه‌ای دارد و می‌تواند نقش مؤثری هم در ارتقای ارتباطات منطقه و بین‌الملل و هم از منظر اقتصادی از کسب‌وکار و اشتغال تا تولید ملی و ارزآوری و افزایش درآمد ناخالص داشته باشد به‌شرط آنکه بتوانیم از این ظرفیت بالقوه به‌خوبی استفاده کنیم چراکه روی کاغذ همه‌چیز مطلوب و شدنی است اما باید دید در عمل چطور می‌توانیم از این ظرفیت استفاده کنیم!
وی افزود: اگر واقعا بتوان از این ظرفیت‌ها استفاده کرد چنانچه مقامات روسی هم ابراز امیدواری کرده که این کریدور می‌تواند در جنبه‌های مختلف اقتصادی خصوصاً اشتغال و کسب‌وکار و ترانزیت بالای کالا نقش مؤثری داشته باشد. اگر به‌خوبی انجام شود آن‌گونه که روی کاغذ نوشته و گفته‌شده هم تولید ملی را بالا می‌برد و هم اشتغال‌زا خواهد بود و با افزایش درآمد ملی هم می‌تواند منجر به رفاه شود.
