در ادامه اقدامات غیرسازنده و تنش‌آفرینی باکو در روابط با تهران، مجلس ملی این کشور در بیانیه‌ای از ایران خواست از «اقدامات مغرضانه» علیه جمهوری آذربایجان خودداری کند.
چنانچه بیانیه مجلس ایران درباره افتتاح سفارت جمهوری آذربایجان در فلسطین اشغالی، از طرف نماینگان جمهوری باکو «مداخله در امور داخلی و اقدام تحریک‌آمیز سیاسی دیگر» علیه باکو خوانده شده است.
«صاحبه غفاراوا» رئیس پارلمان جمهوری آذربایجان مدعی شد: از ایران می‌خواهیم از اقداماتی که به روابط دوجانبه با (جمهوری) آذربایجان آسیب می‌زند، خودداری کند. متاسفانه ایران هرگز علیه ارمنستان که به مدت ۳۰ سال اراضی (جمهوری) آذربایجان را در اشغال خود داشت و ثروت آن را به طرزی وحشیانه غارت کرد، اعتراض نکرده است. برعکس، به هر نحو ممکن از ارمنستان حمایت میکند.
وی در ادامه این ادعاها، با بیان این که «ایران اکنون نگران افتتاح سفارت (جمهوری) آذربایجان در اسرائیل است»، افزود: «همه باید بدانند که (جمهوری) آذربایجان یک کشور مستقل است و نحوه برقراری روابط با سایر کشورها فقط به خود آن مربوط است».
او سپس آنچه «اتهامات بی‌اساس» از سوی مجلس شورای اسلامی علیه جمهوری آذربایجان خواند را رد کرد و در ادامه اتهام‌زنی خود افزود: «از مجلس ایران می‌خواهیم از تحریکات اینچنینی علیه (جمهوری) آذربایجان دست بردارد و از اقداماتی که می‌تواند به روابط دوجانبه آسیب بزند، خودداری کند».
وی در پایان مدعی شد «در برخی کشورها نیروهای خاص تلاش میکنند به درگیری در منطقه دامن بزنند و تلاش‌ها برای برقراری صلح بلندمدت بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان را ناکام بگذارند».
این ادعاهای این مقام آذربایجانی در حالی است که در ادامه اقدامات سوال‌برانگیز جمهوری آذربایجان در قبال ایران، وزارت خارجه باکو خواستار خروج چهار کارمند سفارت ایران شد.
افشار سلیمانی، سفیر سابق ایران در آذربایجان در خصوص تحلیل روابط خصمانه دوهمسایه در گفتگو با جهت پرس پاسخ داده است.
جناب سلیمانی چرا روابط تهران باکو به عنوان دو همسایه تا این حد خصمانه است؟
ماجرای آذربایجان و ایران طولانی است و به بدو فروپاشی شوروی و استقلال آذربایجان و بازگشایی سفارت ایران در این کشور برمیگردد. یک نگاه از آذربایجان به ایران وجود دارد و یک نگاه هم از ایران به آذربایجان داریم و برخی نگاه ها تصادم ایجاد میکند و مشکل ساز میشود و راهی ایجاد میکند که برای هیچکدام از دو طرف سودی نخواهد داشت و اتفاقاتی مانند آنچه امروز شاهدیم رقم میخورد.
اما چند نکته در این خصوص وجود دارد چنانچه هنوز اظهارنظر آقای ولایتی درسالها پیش و در زمان فروپاشی شوروی که عنوان کرده بود ما چنین جمهوری هایی را از دریچه مسکو میبینیم در یاد و خاطره حتی مردم عادی این کشور وجود دارد و چنین تحلیل میکنند که ایران علاقه ای به مستقل شدن آذربایجان نداشته است.
تاخیر شناسایی آذربایجان به عنوان یک کشور مستقل نکته بعدی است یا در قضیه اشغال آذربایجان توسط ارمنستان این دیدگاه در داخل آذربایجان حتی میان رسانه هایش وجود داشت و درگیری دیپلماتیک هم ایجاد کرد که ایران موضع روشن و قاطعی در خصوص اشغال آذربایجان ندارد هرچند در ۱۳۷۲ ایران در امضای سندی تمامیت ارضی آذربایجان را شناسایی و روی آن تاکید کرد. لذا بعدها در قضیه ارمنستان آذربایجانی ها انتظار داشتند ایران موضع قاطع تری بگیرد یا صراحتا موضع بگیرد و اساسا ارمنستان را متجاوز بداند ولی ایران عنوان می کرد که دوکشور صلح شرافتمندانه داشته باشند و جنگ نباشد که این موضع خوشایند آنها نبود و در اتفاقات چند سال اخیر و ارتباط ایران و ارمنستان هم آذربایجان ناراحت بود که چرا ایران با ارمنستان رابطه دارد و انرژی و سوخت به این کشور می دهد و تجارت دارد و عنوان می کردند این امر سبب شده ارمنستان علیرغم تحریم و محاصره روی پا بماند و ماشین جنگیش قوی باشد هر چند ایران هم در قبال آذربایجان بحث اسرائیل و ارتباط این کشور با صهیونیست ها را مطرح می کند.
چرا چنین مباحثی مطرح میشود؟
اگر روابط ایران و آذربایجان با وجود اشتراکات زیاد فرهنگی و سیاسی تعمیق میشد چنین مسئله ای پیش نمی آمد. ایران خیلی از فرصت ها را از دست داد با آذربایجان هم بیشتر روابط ایدئولوژیک داشت و باعث شد روابط آنطور که باید پیش نرود.
مانند مسئله ناتو که الان مطرح میشود، بحث ناتو مسئله ای نیست چرا که هنوز ناتو اصلا به آذربایجان نیامده یا خط لوله باکو تفلیس جیحان فرصتی بود که ایران در مسئله آذربایجان از دست داد هم هاب انرژی شدن را و هم مسئله استراتژیک و حمل و نقلی آن را در حالیکه اگر این فرصت را از دست نمیدادیم خیلی از مسائل به شکل کنونی رقم نمیخورد و شاهد خیلی از موارد خصمانه کنونی در روابط تهران باکو نبودیم.
در حالیکه نزدیکترین و به صرفه ترین مسیر برای انتقال انرژی ایران بود اما این امر با سنگ اندازی آمریکا و فرصت سوزی خود ایران میسر نشد.
ما بهترین موقعیت استراتژیک را داشتیم و میتوانستیم صادر کننده انرژی به اروپا باشیم.
این نگاه خصمانه که کاملا دست های پشت پرده و آتش بیاری اسرائیل در آن مشهود است چگونه حل میشود؟
تعمیق بخشی ارتباطات دوجانبه هم از سوی تهران و هم باکو با وجود اشتراکات دینی و مدنی و فرهنگی می تواند مشکل را حل کند و سبب عدم نزدیکی آذربایجان به اسرائیل شود.
اگر به دنبال حل مسائل هستیم ایران باید با اعتمادسازی و نگاه اقتصادی و سرمایه گذاری وارد شود باید قواعد اصول بین الملل مبنا باشد و دوکشور در امور داخلی هم دخالت نکنند.
باید مثلث دوجانبه در میان دو کشور باشد که نخستین مورد احترام متقابل و دومین و سومین مورد همکاری و اعتماد متقابل است. اگر اختلافی هم هست باید از طریق قواعد روابط بین الملل باشد با داد و بیداد و حرف های ضد و نقیض و خط و نشان کشیدن و جنگ رسانه ای هیچ چالشی حل نمیشود.
منو
