معادلات جدیدی در غرب آسیا در حال رخ دادن است، تحولات و معادلاتی که با از سرگیری روابط ایران و عربستان و پا در میانی چینی‌ها قرار است نظم نوینی در منطقه رقم بزند اما اینکه این مهم چه تاثیری بر آینده یمن دارد مسئله ای است که جهت پرس در گفتگو با جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل غرب آسیا بررسی کرده است. این مصاحبه را پیش رو دارید.
اثر توافق ایران و عربستان بر یمن و منطقه غرب آسیا چیست؟
باید گفت در دو صحنه متفاوت ما می توانیم اثرات توافق ایران و عربستان برسر یمن را مشاهده کنیم؛ یکی اینکه آن توهماتی که مقامات ریاض نسبت به وابستگی انصارالله به ایران داشتند و اینکه هر حرکت انصارالله را حرکت ایرانی وانمود میکردند، پایان پیدا می کند و این توهم از بین می رود و یک برداشت واقعی از آنچه در یمن میگذرد پیدا می کنند که مردم یمن به طور مستقل و با توانمندی های خودشان با تجاوز ۸ ساله عربستان به خاک یمن مقابله میکردند که الان رو به پایان است در حقیقت این مردم یمن بودند که قابلیت های خوبی از خود نشان دادند و آنچه ایران انجام داده یک حمایت کلی سیاسی و تبلیغاتی از آنها بوده است.
موضوع دوم به مسئله عقب نشینی عربستان از مواضع منطقه ای اش در پی توافقات با ایران و حتی سوریه بر می گردد؛ یکی از این موارد دست برداشتن و عقب نشینی از مواضع خودش بر سر یمن است یعنی همانطور که از مواضع خصمانه اش با ایران دست برداشته از این مواضع خصمانه و تجاوزگرانه در قبال یمن هم دست برداشته است.
باید عنوان کرد که اگر عربستان بر همین موضع جدید خود باقی بماند از آنجایی تا پیش از این عامل اصلی نا آرامی ها و تنش های منطقه ای همین مواضع خصمانه عربستان بوده، می توان انتظار داشت که چالش ها و تنش های منطقه ای پایان پیدا خواهد کرد و فضای عمومی در منطقه آرام خواهد شد.
در واقع این عربستان بود که سبب ایجاد نا امنی در منطقه میشد، این عربستان بود که سبب تنش ها در منطقه میشد و باز هم این عربستان بود که تشنج های سیاسی را در کشورهای مختلف دامن زد و موتور محرکه جنگ تحمیلی ۸ ساله علیه یمن بود لذا می توان اذعان داشت که عقب نشینی عربستان از مواضع قبلی خود شرایط متفاوتی در منطقه رقم خواهد زد اگر چه باز هم نمی توان به حکومت سعودی اعتماد کرد که در این مسیر گام برندارد اما شرایط جدیدی حاکم شده و بالاخره آنها هم مجبور ند آن را بپذیرند.
آینده یمن در حوزه نظامی اقتصادی و اجتماعی و سیاسی چه می شود؟
اینکه آینده نظامی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی یمن بعد از این توافقات چه خواهد شد باید گفت به این بستگی دارد که خارجی ها مداخله اشان را در یمن پایان دهند، آمریکایی ها که آنجا حضور دارند، فرانسوی ها و انگلیسی ها که در کنار نیروهای متجاوز عربستان سعودی سعی کردند از منابع نفت و گاز یمن استفاده کنند، چقدر به این مداخله ادامه می دهند و کی به اقداماتشان پایان می دهند و اجازه می دهند مردم یمن خودشان از منابع خود از نفت و گاز و معادن و سنگ های قیمتی که دارند و توانمندی های کشاورزیشان استفاده کنند.
طبیعی است مردم یمن در صورت عدم مداخله نیروهای خارجی میتوانند آینده بسیار خوبی برای خود فراهم کنند خصوصا که مردم یمن از لحاظ فرهنگی مستقل فکر میکنند و در پوشش و لباس و عقیده هرگز از غرب تبعیت نمیکنند و غرب زدگی و نوکری و سرسپردگی به غرب در یمن ضدارزش است و قطعا این گرایش یعنی اینکه با حرکت های فرهنگی غرب همسو نمیشوند عامل بسیار مهمی برای استقلال، شکوفایی و رونق اقتصادی یمنی ها در آینده خواهد بود.
آیا دولت یکپارچه ای در یمن شکل میگیرد؟
یمن قبل از دوران فروپاشی جنگ سرد به دو یمنِ جنوبی و یمن تقسیم شده بود اما پس از پایان جنگ سرد یمن یکپارچه شد ولی همچنان ساختارهای سیاسی متفاوت یمن جنوبی و یمن و همچنین وجود طوایف و قبایل متفاوتی که در این دو قسمت وجود دارند سبب جدایی ها میشد.
احزاب سیاسی هم که در دو قسمت وجود دارد طبیعتا سبب ایجاد اختلافی میان شمال و جنوب یمن میشود و زمینه تجزیه جنوب را فراهم کند البته در بخش های دیگر یمن هم چنین حرکتها و گرایش هایی وجود دارد ولی ضعیف بوده و عمدتا به سمت وحدت حرکت میکند.
اگر قسمت های تجزیه طلب یعنی قسمت های جنوبی دستاویز قدرت های غربی قرار نگیرند و آمریکایی ها، انگلیس ها و فرانسوی ها از آنها سواستفاده نکنند یا ارتجاع منطقه مجددا آنها را تهییج و تجهیز برای مقابله با بخش اصلی یمن نکند، طبیعتا یمن به سمت وحدت و دولتی یکپارچه پیش می رود. با این حال این نگرانی وجود دارد که استعمار همانند گذشته سیاست اختلاف بیانداز و حکومت کن را دنبال کند و روی تشکیل نشدن دولت یکپارچه تلاش کند این اتفاق نمی افتد چرا که استعمار واقف است اگر یمن قدرتمندی تشکیل شود چون بر تنگه باب المندب مشرف است و بر آن تسلط دارد به یک دولت قوی و تاثیر گذار تبدیل خواهد شد لذا قدرت های غربی خیلی از این مسئله استقبال نمیکنند که دولتی قدرتمند و مردم سالار در یمن به وجود بیاید.
