محمدجواد جمالی نوبندگانی درباره موضع سکوت ایران در قبال طالبان گفت: موضوع امروز افغانستان خیلی پیچیده تر از آنی است که تصور می شود چون بازیگران خارجی فراوانی دارد، از جمله امریکایی ها، روس ها، ترک ها، ناتو، هندی ها، پاکستانی ها، عربستانی ها، اماراتی ها و قطری ها بنابراین موضع گیری درباره افغانستان بسیار پیچیده ارزیابی می شود.

وی افزود: معتقدم خروج آمریکایی ها از افغانستان با یکسری محاسباتی بود تا کشورهای منطقه مثل ایران را به لحاظ موضوعاتی امنیتی و اجتماعی درگیر مسائل افغانستان کنند. از طرفی دولت مرکزی افغانستان نیز عملکرد بسیار ضعیفی در حوزه برقراری امنیت و ثبات در این کشور داشت چون صرفا تکیه و اتکاءاش بر نیروهای آمریکایی و ناتو بود.

 این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با اشاره به موضع گیری های جدید طالبان اظهار کرد: این مواضع برخلاف رویکرد خشن و خشونت بار گذشته گروه طالبان است و با توجه به محقق نشدن وعده های دولت مرکزی افغانستان می توان گفت امروز طالبان حتی یک مقبولیت نسبی در این کشور پیدا کرده است.

وی ادامه داد: تقریبا ایران به این نتیجه رسیده که طالبان حاکم بخشی از افغانستان یا تمامیت آن کشور خواهد بود، بر همین اساس دست به عصا تر موضع می گیرد. از طرفی ما هم در آستانه جابه جایی دولت هستیم و مناسبات دیپلماتیک ما در دولت جدید هنوز شکل نگرفته اند که این هم می تواند یکی از دلایل اتخاذ مواضع محافظه کارانه از طرف ایران باشد.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم درباره «کمتر بودن خطر طالبان نسبت به آمریکا برای ایران» بیان کرد: طالبان در حد آمریکا نیست. آنها می خواهند به عنوان همسایه دائمی در کنار بقیه کشورهای منطقه حضور داشته باشند. از آن طرف هرچند به نظر می آید طالبان از تجارب 30 سال گذشته اش درس هایی گرفته باشد اما اینکه فکر کنیم طالبان از دشمنی های عقیدتی و ایدئولوژیکش دست برداشته باشد، خیر این طور نیست.

وی افزود: طالبان می خواهد در افغانستان حاکمیت داشته باشد و تنها در سایه امنیت می تواند به این هدفش برسد بنابراین مجبورند نگاه واقع بینانه نسبت به مسائل داشته باشند. افغانستان به آب های آزاد دسترسی ندارد و امروز بسیاری از گلوگاه های اقتصادی و ترانزیتی افغانستان دست ایران است. با این توضیح می توان نتیجه گرفت راحتر با آنها می شود کنار آمد تا امریکایی ها.

جمالی یادآور شد: آمریکایی ها در منطقه و افغانستان از لحاظ اجتماعی و اقتصادی نیازی به ایران ندارد ولی طالبان اگر به عنوان یک دولت هم سر کار بیاید تأمین خیلی از نیازمندی های خود را باید از طریق ایران برطرف کند بنابراین نمی تواند مثل دشمن صرف به ایران نگاه کند.

وی درباره آثار امنیتی و اجتماعی روی کارآمد طالبان در افغانستان افزود: به دلیل مهاجران زیاد افغان در ایران، موضع تکفیری و ایدئولوژیک طالبان امکان دارد باعث تقویت موج های مهاجران افغانی به سوی ایران شود و از  نظر امنیتی شاید قدری مشکلات ما بیشتر شود.