رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی در کنفرانس خبری مشترک با سران کشورهای روسیه، چین، برزیل و هند، موافقت سران «بریکس» با قبول عضویت رسمی ایران در این گروه را به شکل رسمی اعلام کرد.
بریکس نام گروهی از کشورها به رهبری قدرت‌های اقتصادی نوظهور است و عنوان آن کوته‌نوشتی است که از به هم پیوستن حروف اول نام انگلیسی آن کشورها یعنی برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی ساخته شده‌است.در ابتدا نام این گروه بریک نام داشت اما پس از پیوستن آفریقای جنوبی، به بریکس تغییر نام یافت. در ۲۴ اوت ۲۰۲۳، مقرر شد که تا سال ۲۰۲۴، شش کشور آرژانتین، اتیوپی، امارات متحده عربی، ایران، عربستان سعودی و مصر به جمع این گروه اضافه شوند. حالا ایران به عضویت این گروه اقتصادی در آمده است. فرصتی بی بدیل که به گفته ظهره وند باید با تغییر و تحولات مدیریتی از آن در جهت تغییر اوضاع بهره گرفت. جهت پرس با این کارشناس گفتگویی داشته است.
جناب ظهره وند! در حال حاضر روابط جمهوری اسلامی ایران با گروه بریکس در چه شرایطی قرار دارد و عضویت ایران در این گروه چگونه سبب تغییر معادلات میشود؟
نفس پذیرش ایران در گروه بریکس خود یک موفقیت بزرگ برای جمهوری اسلامی ایران است و فرصت و فضای جدیدی را برای همکاری با بریکس و استفاده از ظرفیت های آن که با ظرفیت های کشورهای صنعتی گروه هفت برابری می کند، فراهم می آورد.  این  امر موفقیت بزرگی است و  از طرفی نشان می دهد که قرار گرفتن  ظرفیتی مثل ایران هم در این گروه می تواند بریکس را در موقعیت بهتری قرار دهد و امروز  صدای کشور های گروه جنوب بهتر از گذشته شنیده شود که این هم در جهت همان اهداف و آرمانهای بین المللی ما برای مقابله با یکجانبه گرایی و حرکت در مسیر چند جانبه گرایی است.
گروه بریکس چه جایگاهی در سیاست خارجی ایران دارد؟ 
جایگاهی ندارد و ما بایستی این جایگاه را در دولت سیزدهم بسازیم و ترسیم کنیم؟ یعنی چه چیزی از بریکس می خواهیم به دست آوریم؟ ” گر که مهمان کاهل است تقصیر صاحب خانه چیست؟”بالاخره بریکس ظرفیت هایی دارد و بحث بر سر استفاده از فرصت هاست. حال اینکه ما چگونه می توانیم از این فرصت ها با یک  مدیریت و سازماندهی درست استفاده کنیم؟  و یا با داشتن یک رویکرد روشن و مشخص کردن اولویت های ما در اهداف سیاست خارجی و  داشتن نیروهایی که این فرصت ها را خوب ببینند و خوب شکار کنند  و بعد آن را به سفره مردم بیاورند و در تابع امنیت ملی کشور بنشانند و مردم شاهد تغییرات مهم و بهتر شدن باشند. این مسیر مهمی است که البته زمانبر نیز هست. یعنی صرف عضویت داشتن شرط لازم است اما کافی نیست و باید روی شروط کافی بایستیم مانند شانگهای؛ عضو  شانگهای شدیم اما اینکه چه ظرفیت هایی از آن برای ما اولویت دارد یا چگونه می توانیم از آنها استفاده کرده و آن را در تراز ملی و معادلات مالی خود قرار دهیم و  قوانین لازم را بگذاریم و پشتیبانی لازم صورت بگیرد و مردانی داشته باشیم که بتوانند در این صحنه خطیر و پیچیده خوب بازی کنند، مقوله دیگری است.
 اما اینکه ما توانستیم به عضویت این گروه در بیاییم خودش ارزشمند است چرا که نشست بریکس تنها چند کشور  را پذیرفته که ایران سر لیست آن چهارپنج کشور در کنار عربستان و مصر و …بوده است.
بنابراین این یک زمین بسیار خوب است حالا اینکه ما بتوانیم در این زمین کشاورزی کنیم و محصول برداریم مربوط به ما، مسئولان و دولتمردان و سیاستمداران ماست و ربطی به بریکس ندارد.
مزایای عضویت در بریکس چیست؟ به طور کلی این گروه چه تحولاتی درفضای بین الملل ایجاد می کنند یا خواهند کرد و ما از کدام ظرفیت ها میتوانیم بهره برداری کنیم؟
گروه شانگهای یک گروه  امنیتی و اقتصادی است اما بریکس یک  گروه اقتصادی است و شاید بعدها بخواهد مسئله امنیتی آن مطرح شود اما فعلا صرفا یک گروه اقتصادی است و چیزی در حدود ۲۵ تا ۳۱ درصد جی دی پی یا همان تولید ناخالص داخلی جهان را در اختیار دارد و این خیلی مهم است و از طرفی ظرفیت اقتصادی و مبادلات تجاری این گروه با جهان با گروه کشورهای صنعتی گروه ۷ برابری می کند.
نکته بعدی اینکه بخش چشمگیری از جغرافیای جهان و بیش از ۳۲ درصد جمعیت دنیا در کنترل این کشورها قرار دارد و بازار بسیار متنوع و گسترده ای دارندو وقتی این موارد را در نظر میگیریم در مقایسه با نقش و ظرفیت جی دی پی جهان  که کمتر از ۲۵ صدم درصد است یعنی اگر ایران این فرصت را مغتنم شمرده و درست و به موقع حرکت کند بیش از  آنچه ظرفیت و نیازش باشد دسترسی خواهد داشت. یک کشور با نیم درصد تولید ناخالص داخلی و به عنوان دومین قدرت و ظرفیت انرژی جهان بایستی از ظرفیت ها بهره برداری کند چرا که تا پیش از این مسئله تحریم ها را عنوان می کردیم ولی حالا که تحریمی در انجام مبادلات این کشور ها نیست و نیازی به مبادله با دلار وجود ندارد و مشکلی در فروش نفت و انرژی نخواهیم داشت.
مسئله فعلی به کارآمدی و  توان کارکردی دولت سیزدهم بر می گردد آیا  دولت می تواند از این فرصت و این لقمه آماده استفاده، فرصت را مغتنم شمرده و نقاط ضعف خود را پوشش  دهد و از فرصت صادرات  بهره برده و سهم بازار را بگیرد و از خلاهای تکنولوژیکی اش استفاده و  به طور کلی از این ظرفیت آماده درست بهره برداری کند. بریکس به دنبال طراحی پول واحد میان اعضای گروه است حالا ما جرات و توانایی عملیاتی کردن چنین امری را در داخل کشورمان داریم؟بریکس هنوز نکرده ما زودتر اقدام کنیم اگر به دنبال این هستیم.
 تفاوتی میان آمریکا و روسیه و انگلیس و چین و … نیست چرا که همه به دنبال سود و منافع شخصی خود هستند ولی این فرصت برای ایران مشکلاتی که آمریکایی ها و غربی ها ایجاد کردند را ندارد و قطعا ما می توانیم از این راه در بسیاری از مسایل مانند تعرفه، مبادلات اقتصادی، گمرکات و ..‌. بهره ببریم.
ما از فرصت های خوبی در گروه بریکس همانند شانگهای برخوردار هستیم اما آیا می توانیم از آن به خوبی استفاده کنیم؟ تعیین اولویت ها و نیازهای راهبردی را روشن کنیم و ببینیم اقتصاد ما اکنون از چه مشکلی رنج می برد و این مشکل در کدام قسمت از بریکس  می توانیم پیگیری و مشکلات را حل کنیم؟ اما با نشستن و رانت خواری و یکسری از مسایل، بریکس هم به ما اقبالی نخواهد کرد چرا که آنها مسیر خود  را می روند.
ما اگر مشکل ترانزیت و حمل و نقل داریم مشکل حمل و نقل جاده ای و مدیریت فرودگاهی داریم یا مشکل کشتیرانی داریم مسئله آب و انرژی های نو و خودرو و … و هر مشکل و مسئله ای داریم باید از فرصت ها در مسیر حل آنها بهره ببریم همانطور که هند یا دیگر اعضا یک سری مشکلات دارند و با بهره گیری از فرصت های پیش آمده آن را حل و رشد میکنند چنانچه هند دارد به یک قدرت جهانی مبدل میشود در حالیکه آنها کمترین منابع و بیشترین جمعیت را دارند برعکس ما که بیشترین منابع و کمترین جمعیت را داریم یا برزیل و .‌‌‌.‌ با همه آنچه گفته شد باید تاکید کرد همه اینها به مدیریت بر میگردد و گمشده ما در عرصه مدیریتی است و اگر ما نتوانیم مدیریت کشور را متحول کنیم و باز با همین فرمان قبلی جلو برویم بریکس هم جواب نمیدهد.
نگرانی غرب از گسترش بریکس چیست؟ این گروه چه تاثیری بر معادلات و روابطات بین المللی خواهد داشت که غرب از آن ابراز نگرانی می کند؟
غرب احساس نگرانی می کند از اینکه بازار دارد روز به روز برای مانور  غرب و دلار تنگ تر می شود قدرت های نوظهور این ۵ کشور  خصوصا روسیه، چین و هند برایشان خیلی آزار دهنده است برزیل هم که اکنون با رییس جمهور جدید آمده و قویا ایستاده و رویکردهای مشترکی مانند کاهش حاکمیت دلار و دلار زدایی از مبادلات دارند و این دارد دلار را به شدت تضعیف می کند در حالیکه دلار پاشنه آشیل غرب و آمریکاست. 
قدرت و سرعت رشد تکنولوژی در این گروه نکته بعدی است چنانچه امروز غرب نصف آن چیزی که در آن مزیت نسبی داشته از دست  داده و ضمن اینکه تامین کننده بخشی از  نیازهای راهبردیش در صنعت دست چین و روسیه و … است مانند فلزات نادر و آنچه در گذشته داشتند از حالت انحصار خارج کردند حتی در عرصه خودروسازی.
از طرفی مزیت نسبی بریکس امروز این است که می تواند کالاهای باکیفیت را با کمترین هزینه تولید کند چرا که بحث انرژی مهمترین مولفه در تولید کالا است و سهم انرژی در تولید و صنعت بسیار بالا است چنانچه آلمان در سایه جنگ اوکراین و بحران انرژی دچار رکود شده است اما اعضای گروه بریکس هر چند برخی وارد کننده انرژی هستند مانند چین ولی دارند با وجود نیروی کار کافی خیلی خوب کار می کنند. اما ما با انرژی ارزان و موقعیت ژیوپلتیکی ویژه و کانال های ارتباطی بین شرق و غرب و معادن و منابع و جمعیت مناسب و قدرت مهندسی بالا چه می کنیم؟ این نشان می دهد مدیریت ما دچار مشکل است و باید با اصلاح آن از موقعیت و فرصت پیش آمده بریکس بهترین بهره را ببریم چرا که با این نرخ رشدی که این ۵ کشور دارند هژمونی آمریکا کاملا رو به افول می رود چنانچه اروپایی ها هم این را متوجه شده اند و معتقدند اروپا را باید مستقل از آمریکا تعریف کرد تا دنباله رو وابسته نباشد و یک قطب مستقل شود.
قطار تحولات و پیشرفت در نظام جهانی به سرعت به جلو می رود و ایران باید خود را از این تنگنا و ایستایی  با بهره گیری از فرصت ها خارج کند.