هنگامی‌که شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین اواخر هفته گذشته در ریاض طی دو بیانیه زیر جملاتی ضدمنافع ایران امضا انداخت، ادراکات جدید از چین، این موضوع را از برجستگی بالاتری نسبت به گذشته برخوردار کرد. پکن پیش‌تر هم به اقداماتی مشابه دست‌زده بود.

روزنامه فرهیختگان در این زمینه نوشت: در محافل داخلی ایران همزمان چند رویکرد نسبت به این موضوع وجود دارد؛ یک رویکرد درحال صدور هشدار نسبت به «ورود آمریکاگونه به غرب آسیا» توسط چین از زاویه‌ای مشابه است. برخی دیگر نیز براساس مسائل جناحی به قضیه ورود کرده و کشور را مجددا درگیر مباحثی بیهوده کرده‌اند. این جناح‌ها به این دلیل که رویکرد غربگرایانه‌شان شکست‌خورده است، درحال چالش وارد کردن به سیاست «نگاه به شرق» دولت ایران هستند.

این سیاست نه برای منحصر ساختن روابط خارجی ایران با شرق، بلکه برای تعمیق روابط با این منطقه که درحال تبدیل شدن به مرکز ثقل جهان است و همچنین بهبود تعامل با غرب، طراحی شده و به اجرا درآمده است.

بیانیه نشانگر همه چین نیست؛ پکن را باید کامل دید
پکن در‌کنار تمام اختلافات قدیمی‌اش با تهران از پرونده هسته‌ای گرفته تا مخالفتش با گروه‌های مقاومت در منطقه و جهت‌گیری به نفع دولت غیرقانونی یمن، اقداماتی داشته که قابل توجه ارزیابی می‌شود.

تسلیحات چینی
چین در طول جنگ ایران-‌ عراق هرچند در کنار شوروی و فرانسه یکی از تامین‌کنندگان بزرگ سلاح رژیم بعث عراق به‌شمار می‌رفت، اما برخلاف دو کشور مزبور به ایران نیز تسلیحات می‌فروخت.

همکاری‌های اقتصادی
چین تاکنون تحت فشارهای آمریکا، توانسته معاملات کلان خود با تهران را محافظت کند. به همین دلیل تعداد زیادی از شرکت‌های چینی تحت تحریم قرار گرفته و حتی مورد پیگرد آمریکا قرار دارند و بطور کلی برداشت پکن از همراهی‌هایش با تهران نشان می‌دهد این کشور نگاهی کلان به روابط با ایران داشته است. 

چین پایان سیاست پیشین و مخیر بین «ورود آمریکا‌گونه» یا «ورود روسیه‌‌گونه» به منطقه
چین با بیانیه هفته گذشته خود خط بطلانی بر سیاست پیشین خود در منطقه کشید. نگاه‌ها به پکن پس از آن دارای سویه‌های امنیتی شدیدی خواهد بود؛ هرچند چینی‌ها آن را به‌صورت لفظی تکذیب و یا حتی به شکل عملی تغییر دهند. با این حال نکاتی برای بهبود وضعیت چین در شرایط جدید وجود دارد، زیرا تاریخ به عقب بازنمی‌گردد. پکن برای ورود سنگین به منطقه دو الگو در برابر خود دارد؛ الگوی ورود جدید روس‌ها به منطقه یا الگوی آمریکا. 

خلیج‌فارس جای شاخ‌وشونه کشیدن نیست
ایران در بحرانی‌ترین برهه‌های تاریخ در خلیج‌فارس از خود واکنش و اقدام نظامی نشان داد به همین دلیل باید گفت چین تصور درستی از خلیج فارس و اهمیت آن ندارد در غیر این صورت می‌دانست این منطقه برای ایرانیان و نه صرفا حوزه سیاسی ایران بلکه دارای وزن است. اقدام ضدایرانی از منشأ خلیج‌فارس و برای تاثیرگذاری در آن، لاجرم در دشوارترین شرایط پاسخ ایران را خواهد طلبید.