پس از اتفاقات سیاسی افغانستان که حدود دو سال از آن می‌گذرد و طالبان مدیریت حکومت این کشور را در دست گرفت، موج جدیدی از مهاجرت افغان‌ها به کشورهای مختلف از جمله ایران آغاز شد. در این راستا شاهد حضور متعدد افغان‌ها در کشورمان بودیم که نگرانی‌هایی برای جامعه ایجاد کرده است.
وزیر کشور در خصوص تعداد حضور افغان‌ها در کشور به تازگی مطرح کرده است که به طور رسمی و غیر رسمی 5 میلیون اتباع افغانستانی در کشورمان حضور دارد که در حال ساماندهی آن‌ها هستیم.
اما به نظر می‌رسد یک جریان مرموز سیاسی که قصد تقابل ایران با حکومت طالبان را دارد در این حوزه مانور می‌دهد و با تشدید این نگرانی‌ها و تزریق ناامنی به مردم سعی دارد آب را گل آلود کرده و ماهی خود را آن بگیرد. نکته اساسی اینجاست که موضوع تقابل ایران و طالبان پیشتر در خصوص ماجرای حق آبه هیرمند نیز از سوی برخی رسانه‌های بیگانه و ضدانقلاب پیگیری می‌شد و حالا موضوع دیگری در این زمینه پررنگ شده است که بسیاری از کارشناسان آنرا «افغان هراسی» می‌نامند. مجموع این موارد نشان می‌دهد که ضدانقلاب و رسانه‌های بیگانه در این خصوص برنامه خاصی برای تقابل دو کشور در سطوح مختلف حکومتی و مردمی تدارک دیده است.
نکته اصلی اینجاست که این جریان مرموز سعی دارد موضوع تقابل با افغانستان با حکومت طالبان را به بطن جامعه و تقابل ملیت‌ها بکشاند؛ این درحالی است که هم طرف ایرانی و هم طرف افغان تا به اینجا با عقلانیت با موضوع رفتار و برخورد کرده‌اند.
برای بررسی بیشتر چند و چون این موضوع با «ابراهیم رضایی» عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی که اخیرا به همراه هیات پارلمانی کشورمان به افغانستان سفر و با مقامات مختلف این کشور دیدار و رایزنی کرده است، گفت‌وگو کرده‌ایم.
نگرانی از ازدیاد مهاجران افغان و افغان هراسی دو مساله جداست
ابراهیم رضایی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره نگرانی در خصوص مهاجران افغان در کشورمان گفت: ما با دو مساله جدای از هم در این خصوص مواجه هستیم که باید این دو را از هم تفکیک کرد. یک مساله این است که تعداد قابل توجهی از مهاجران افغان در کشور ما حضور دارند که این موضوع هم می‌تواند فرصت و هم می‌تواند برای کشورمان تهدید باشد. حضور افغان‌ها در کشورمان نیز تازگی ندارد و حداقل در 40 الی 50 سال گذشته تعداد قابل توجهی از مهاجران افغان وارد کشورمان شده‌اند.
حضور مهاجران افغان در کشورمان هم تهدید است و هم فرصت
وی افزود: عدد رسمی حضور افغان‌ها در کشورمان 5 میلیون نفر است و عدد غیررسمی آن تا حدود 10 میلیون نفر نیز تخمین زده می‌شود. حضور افغان‌ها از سویی معضلاتی را در کشور بوجود آورده که از جمله این موارد می‌توان به اشغال فرصت‌های شغلی و تبعات امنیتی، اجتماعی و فرهنگی اشاره کرد.
رضایی تصریح کرد: در عین حال حضور افغان‌ها می‌تواند برای کشورمان فرصت باشد؛ چراکه مانند ایرانیانی که به خارج از کشور می‌روند و علاقه داریم هموطنان‌مان که تعداد زیادی از آن‌ها نیز نخبه هستند در راه آبادانی کشورمان فعالیت کنند؛ در قبال مهاجران افغان نیز می‌توان چنین نگاهی داشت و به آنان به عنوان یک فرصت در کشورمان برای پیشبرد برخی امور نگاه کرد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به سفری که اخیرا هیات پارلمانی ایران به افغانستان داشته است، بیان کرد: طی سفر اخیری که به افغانستان داشتیم از مقامات این کشور خواستیم که مرزهای خود را کنترل کنند و شرایطی را مهیا کنند که مهاجران به کشور خود بازگردند؛ چراکه کشور ما ظرفیت این میزان پذیرش مهاجران افغان را ندارند. آن‌ها نیز از امکانات کشور ما استفاده می‌کنند که این مطلوب ما نیست.
وی افزود: در این دیدارها طرف افغان عنوان کرد که در حال فراهم کردن زمینه‌های بازگشت مهاجران افغان به کشورشان هستیم و ما نیز مخاطرات حضور مهاجران افغان را به طرف مقابل گوشزد کردیم.
فغان هراسی به دنبال حل مساله مهاجران نیست
رضایی با بیان اینکه موضوع «افغان هراسی» که به تازگی در کشورمان آغاز شده مساله قابل تاملی است، بیان کرد: کنار ماجرای دغدغه‌های مردم ایران در خصوص مهاجران افغان، یک جریان افغان هراسی به وجود آمده که تقابل میان دو ملت و ایجاد چالش در سیاست خارجی و امنیتی را دنبال می‌کند. این موضوع ارتباطی به مساله اصلی ندارد و اصلا به دنبال حل مساله مهاجران افغان نیست و سعی دارد در این خصوص معضلات را تشدید کند.
وی تصریح کرد: اگر این جریان به دنبال حل مساله بود که پیشتر‌ها باید نسبت به این موضوع واکنش نشان می‌داد؛ چه اینکه در گذشته همین جریان اگر در جایی مساله‌ای برای افغان‌ها در کشورمان بوجود می‌آمد سعی داشت آنرا به ماجرای نژادپرستی بکشاند و مرتبط کنند و خیلی شدید علیه کشورمان برخورد می‌کرد و ایجاد تقابل میان دو ملت را برای بحران‌زایی در کشورمان دنبال می‌کرد. چه شده که رفتار این افراد به طور کل تغییر کرده و در یک رفتاری معکوس به دنبال افغان هراسی هستند؟!
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس «افغان هراسی» را حربه جدید یک جریان سیاسی دانست که سعی دارد هر روز با ایجاد سوژه جدید منفی در کشور تنش و چالش جدیدی بوجود بیاورد.
بدون نقش‌آفرینی ایران مسائل افغانستان قابل حل نیست
رضایی اظهار کرد: باید این نکته را مورد توجه قرار دهیم که حل مساله کشور همسایه افغانستان به ما ارتباط دارد و بدون نقش آفرینی ما بسیاری از مشکلات این کشور قابل حل نیست. حل مساله مهاجران به این صورت نیست که ما یک شبه آن‌ها را روانه کشورشان کنیم. در این صورت این موضوع می تواند مشکلات دیگری را در کشورمان به همراه داشته باشد. بنابراین ما باید با عقلانیت در مقابل این موضوع رفتار کنیم و توجهی به جریانی که به دنبال افغان هراسی است، نداشته باشیم.
طرح تشکیل سازمان ملی اقامت در دستور کار مجلس
وی افزود: دستگاه‌های مختلفی برای رسیدگی به موضوع مهاجران افغان مرتبط هستند که در راس آن وزارت کشور قرار دارد و اقدامات دستگاه‌های امنیتی، مرزبانی، نیروی انتظامی در کنار وزارت خارجه در این خصوص تاثیرگذار است. کاری که در حال حاضر در خصوص مهاجران افغان دنبال می‌شود تشکیل سازمان ملی اقامت است که طرح آن در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است که امیدواریم در آینده نزدیک در صحن مجلس مورد ارزیابی قرار بگیرد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در پایان مطرح کرد که همه موضوعات مربوط به مهاجران در این طرح دیده شده و در راس این طرح نیز تشکیل سازمان ملی اقامت قرار دارد.
