دفتر پژوهش خبرگزاری ایرنا در آستانه سالگرد درگذشت جلال آل احمد نویسنده و روشنفکر شهیر ایرانی نوشت: «جلال آل‌احمد» را می‌توان یکی از روشنفکرانی دانست که زندگی و زمانه او ناظر بر مهم‌ترین ادوار تاریخ معاصر ایران از حیث ساختار اندیشه سیاسی و ایدئولوژیک، در پیوند با ساخت نظام سیاسی و اجتماعی بود. در چنین زمانه‌ای، او رویکرد تازه‌ای را در فضای روشنفکری‌ فرهنگی و اندیشه‌ای ایران به نام خود ثبت کرد.

بررسی آثار آل احمد از ابتدای عضویتش در حزب توده تا دهه ۱۳۴۰ شمسی، ضمن نشان دادن سیر تحول و تکوین دستگاه فکری او در نسبت با مذهب، نشانگر مواجهه او با مدرنیته غربی و فرهنگ بومی است.

آثاری مانند «یک چاه و دوچاله» و «سنگی بر گوری» که به یک معنا، شرح احوالات و وصف جدال درونی و بیرونی او است، ارتباط بین گسست‌های ساختاری زندگی و زمانه آل‌احمد را به تصویر کشیده است.