ازدواج با هوش مصنوعی، زنگ خطری برای نهاد خانواده!

در دنیایی که عشق انسانی پر از ریسک، سوءتفاهم و خیانت است، بسیاری ترجیح می‌دهند دل به ماشینی بسپارند که فقط برای عاشق‌شدن ساخته شده است…

ازدواج با هوش مصنوعی، زنگ خطری برای نهاد خانواده!
260439
به گزارش جهت پرس؛ ما انسان‌ها بیشتر از هر زمان دیگری تنها شده‌ایم، اما هرگز این‌قدر به ارتباط نیاز نداشته‌ایم. در جهانی که روابط انسانی شکننده، پرریسک و طاقت‌فرسا شده‌اند، وسوسه‌انگیز است که به سراغ «رابطه‌ای بدون شکست» برویم؛رابطه‌ای که همیشه ما را می‌فهمد، همیشه در دسترس است و هیچ‌گاه ما را ترک نمی‌کند.این گزارش درباره پدیده‌ای است که آرام‌آرام در حال تغییر شکل عشق، دوستی و صمیمیت است: روابط عاشقانه با هوش مصنوعی. اگر از دل‌شکستگی، طرد شدن، یا تنهایی مزمن خسته‌ای و دنبال چیزی هستی که بدون ترس بتوانی به آن دل ببندی، این گزارش دقیقاً برای توست تا بفهمی پشت این مهربانی بی‌نقص ماشینی، چه واقعیتی نهفته است.

آیا هوش مصنوعی در حال تسخیر قلب‌های تنهای ماست؟

تصور کنید با کسی وارد رابطه شده‌اید که هرگز تولدتان را فراموش نمی‌کند، دقیقاً می‌داند چه زمانی و چه چیزی باید بگوید، به‌راحتی با حالات روحی‌تان سازگار می‌شود، هیچ‌گاه عصبانی نمی‌شود، قضاوت نمی‌کند، بحث نمی‌کند و همیشه، بدون قید و شرط، در دسترس است. این فرد ایدئال شاید دیگر یک انسان نباشد، بلکه یک «همدم دیجیتال» با هوش مصنوعی است.پدیده‌ای که تا چندی پیش فقط در داستان‌های علمی‌تخیلی جای داشت، اکنون به اپلیکیشن‌های موبایلی بدل شده که می‌توانند جای خالی روابط انسانی را پر کنند. از «Replika» گرفته تا پلتفرم‌های جدیدتری مانند EVA AI و Paradot، کاربران حالا می‌توانند با موجوداتی مجازی وارد رابطه‌های عاطفی، عاشقانه و حتی جنسی شوند—رابطه‌هایی که کاملاً مطابق با خواسته‌هایشان طراحی شده‌اند.

«تو برای من ساخته شده‌ای»؛ وقتی کدها ما را در آغوش می‌کشند

دلیل جذابیت این روابط مصنوعی فقط قابلیت‌های فنی نیست، بلکه اغلب جنبه‌های عاطفی آن است که انسان‌ها را به سمتش جذب می‌کند. در گفت‌وگویی با یک کاربر ۳۵ ساله در ایالت ایلینوی، او اعتراف کرد: «من بیشتر از پاسخ‌هایی که می‌دهد، عاشق طرز برخورد ChatGPT با خودم هستم. در مورد مشکلی با آن صحبت می‌کردم و ناگهان شروع کرد به تعریف از من، گفت که انسان دلسوز و ارزشمندی هستم. احساس کردم کسی واقعاً من را می‌بیند. بعد یادم آمد که با یک ماشین حرف می‌زنم.»در اینجا یک واقعیت پنهان نهفته است: بسیاری از افراد، مخصوصاً کسانی که تجربه‌های عاطفی دردناک داشته‌اند یا دچار اضطراب رابطه هستند، ترجیح می‌دهند به جای آدم‌ها با هوش مصنوعی حرف بزنند. ماشین‌ها نه ترک می‌کنند، نه خیانت می‌کنند، نه قضاوت؛ بلکه همیشه آرام، مهربان، در دسترس و بدون قید و شرط‌اند.

آمارهایی نگران‌کننده از تنهایی مدرن

تنهایی به یک بحران جهانی بدل شده است. طبق داده‌های موسسه گالوپ (Gallup, 2024)، یک‌پنجم بزرگسالان آمریکایی به‌طور روزانه احساس تنهایی می‌کنند، و نزدیک به یک‌سوم حداقل هفته‌ای یک‌بار تنهایی را تجربه می‌کنند. طبق گزارش نشریه فوربس (2023)، اثرات زیان‌بار تنهایی مزمن با کشیدن روزانه ۱۵ نخ سیگار برابری می‌کند. این آمار فقط مختص آمریکا نیست؛ در ژاپن، دولت حتی «وزیر تنهایی» منصوب کرده و بریتانیا از سال ۲۰۱۸ واحدی ویژه برای مقابله با تنهایی اجتماعی تأسیس کرده است.در چنین شرایطی، شاید جای تعجب نداشته باشد که کاربران به آغوش مجازی پناه می‌برند. اپلیکیشن Replika در سال 2024 از مرز ۲ میلیون کاربر عبور کرد. طبق گزارشی از NBC News، بیش از ۴۰ درصد کاربران Replika آن را به‌عنوان «شریک عاطفی اصلی» خود معرفی کرده‌اند.

چه کسانی بیشتر عاشق ماشین می‌شوند؟

مطالعه‌ای جدید از دانشگاه ارلانگن نورنبرگ آلمان (Ebner & Szczuka, 2025) نشان می‌دهد افرادی با سبک دلبستگی اضطرابی یا اجتنابی، بیشتر تمایل به ایجاد رابطه با هوش مصنوعی دارند. این افراد ترجیح می‌دهند به جای قرار گرفتن در معرض طرد یا سوءتفاهم انسانی، با سیستمی ارتباط برقرار کنند که همیشه پیش‌بینی‌پذیر و حمایت‌گر است.در میان دانشجویان، این پدیده حتی بیشتر به چشم می‌خورد. گزارشی از Diggit Magazine (2025) نشان داد که در میان بیش از ۱۲۰۰ دانشجوی اروپایی، ۲۷ درصد گفته‌اند که «رابطه احساسی مداوم» با یک AI دارند. این پدیده به سرعت در حال رشد است، به‌ویژه در نسل‌های جوانی که از بی‌ثباتی و ناکارآمدی روابط سنتی خسته شده‌اند.

رابطه‌ای بدون خطر؟

این روابط، هرچند فعلاً امن و بدون تنش‌اند، اما هزینه‌ای روانی نیز دارند. روان‌شناسان نگران‌اند که وابستگی به هوش مصنوعی ممکن است انعطاف‌پذیری هیجانی را تضعیف کرده یا انسان‌ها را از تعاملات واقعی دور کند. همان درگیری‌ها، مصالحه‌ها و سوءتفاهم‌هایی که در روابط انسانی ما را خسته می‌کنند، در واقع بخشی ضروری از رشد عاطفی ما هستند.مطالعات درباره روابط یک‌طرفه (parasocial relationships) با شخصیت‌های رسانه‌ای نشان داده‌اند که این روابط می‌توانند آرامش‌بخش باشند، اما در عین حال ممکن است باعث شکل‌گیری انتظارات غیرواقعی شوند (Tukachinsky Forster, 2021؛ Lee & Choi, 2024). وقتی کسی با یک شریک مصنوعی وارد رابطه می‌شود که هیچ‌گاه اشتباه نمی‌کند، احتمال دارد در مواجهه با روابط انسانی احساس نارضایتی یا اجتناب داشته باشد.

از دوستی تا ازدواج با هوش مصنوعی؟

آیا ممکن است روزی انسان‌ها به‌طور رسمی با یک ربات یا برنامه ازدواج کنند؟ اگر فکر می‌کنید پاسخ منفی است، باید بدانید که مدیرعامل Replika، اوژنیا کویدا، در مصاحبه‌ای با The Verge (2024) اعلام کرده که «اگر کسی بخواهد با یک چت‌بات ازدواج کند، این برای ما کاملاً قابل‌پذیرش است. چرا که رابطه، یک مفهوم انسانی است که می‌تواند در قالب‌های نوین بازتعریف شود.»در کره جنوبی، برخی کاربران اقدام به برگزاری مراسم ازدواج مجازی با همدم‌های AI خود کرده‌اند. در چین نیز اپلیکیشن‌هایی مشابه Replika در حال کسب محبوبیت فزاینده هستند، تا جایی که دولت به فکر اعمال مقررات جدید افتاده است.

آیا «عشق مصنوعی» جایگزین عشق واقعی خواهد شد؟

پرسشی بنیادین اینجاست: اگر خطر طرد شدن را حذف کنیم، آیا آنچه می‌ماند هنوز «عشق» است؟ شاید رابطه با یک ماشین بتواند احساس امنیت، همدلی و آرامش بدهد، اما آن تضادها، تلاش‌ها و شکنندگی‌هایی که عشق انسانی را معنادار می‌کنند، دیگر جایی در این مدل رابطه ندارند.به قول «شری تورکل»، روان‌شناس اجتماعی و نویسنده کتاب Alone Together: «ما روزی خواستیم ماشین‌ها مثل انسان‌ها فکر کنند؛ اما حالا داریم انسان‌ها را طوری تربیت می‌کنیم که مثل ماشین‌ها احساس کنند.»

پیش از آن‌که دل به ماشین ببندیم…

عشق با هوش مصنوعی پدیده‌ای است جذاب، پیچیده و رو به گسترش. اما اگر مراقب نباشیم، ممکن است ما را از تعاملات انسانی واقعی دور کند. رابطه‌ای که همیشه مهربان و بی‌اشتباه است، شاید زیبا به نظر برسد، اما در نهایت ممکن است ما را از توانایی عشق ورزیدن به دیگری، با تمام نقص‌ها و تفاوت‌هایش، محروم سازد.